Ani Boga, ani pana – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ani Boga, ani pana[1][2][3] – hasło anarchistyczne i robotnicze. Jest powszechnie używane przez anarchistów w Anglii od końca XIX wieku. Fraza wywodzi się z francuskiego sloganu „Ni dieu ni maître! (dosłownie „Ani Boga, ani Mistrza”) ukutego przez socjalistę Louisa Auguste’a Blanqui’ego[4]. W powieści Josepha Conrada Tajny Agent, opublikowanej po raz pierwszy w 1907 roku, postać Profesora mówi: „Dewizą moją jest: ani Boga, ani pana”[5].

Użycie[edytuj | edytuj kod]

Jego pierwsze zastosowanie można przypisać francuskiemu czasopismu Ni Dieu ni maître, opublikowanemu w 1880 roku przez Auguste’a Blanqui[6][7]. Francuska fraza pojawia się dwukrotnie w utworze Friedricha Nietzschego Poza dobrem i złem z 1886 roku[8].

Feminizm[edytuj | edytuj kod]

feministyczna broszura Margaret Sanger używała hasła jako podtytułu w 1914 r.

W 1914 roku Margaret Sanger dała początek The Woman Rebel, ośmiostronicowemu comiesięcznemu biuletynowi promującemu antykoncepcję pod tytułem No Gods, No Masters. Sanger nalegała, aby każda kobieta była rozporządzicielką własnego ciała[9].

Współczesność[edytuj | edytuj kod]

Dziś hasło to znajduje zastosowanie w polityce anarchistycznej. Przykładowo antologia pisarzy anarchistycznych została zebrana pod tytułem „No Gods, No Masters: An Anthology of Anarchism”[10].

Hasło to znalazło również zastosowanie w kulturach muzycznych, w dużej mierze związanych z ruchem punkowym. Po raz pierwszy został użyty we francuskim chanson przez anarchistycznego poetę i wokalistę Léo Ferré, który napisał piosenkę „Ni Dieu ni maître” w 1965 roku[11][12][13][14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Roman Tokarczyk, Współczesne doktryny polityczne, Wolters Kluwer Polska, 17 marca 2010, ISBN 978-83-264-2240-9 [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  2. ↑ Francja – wszyscy wygrali [online], Przegląd, 14 maja 2017 [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  3. ↑ Fiodor Dostojewski, Biesy, Otwarte, 5 sierpnia 2014, ISBN 978-83-240-3224-2 [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  4. ↑ Norman Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią. Część 3, Otwarte, 25 października 2012, ISBN 978-83-240-2185-7 [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  5. ↑ Joseph Conrad, Tajny agent, Lulu.com, 1992, ISBN 978-0-359-98805-1 [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  6. ↑ Éditions Larousse, Encyclopédie Larousse en ligne – Louis Auguste Blanqui [online], larousse.fr [dostęp 2019-11-09] (fr.).
  7. ↑ Véronique Mendès, Voyage en Icarie. Jeunesse et conflits de générations, 1848-1898, „Siècles. Cahiers du Centre d’histoire « Espaces et Cultures »” (28), 1 grudnia 2008, s. 37–58, ISSN 1266-6726 [dostęp 2019-11-09] (fr.).
  8. ↑ Fryderyk Nietzsche, Poza dobrem i złem [online], s. 33, 141.
  9. ↑ „No Gods, No Masters”: Margaret Sanger on Birth Control [online], historymatters.gmu.edu [dostęp 2019-11-09].
  10. ↑ Daniel Guérin, No Gods, No Masters: An Anthology of Anarchism, AK Press, 2005, ISBN 978-1-904859-25-3 [dostęp 2019-11-09] (ang.).
  11. ↑ Ni dieu, ni maitre – Merzedes Sturm-Lie [online], merzedessturm-lie.com [dostęp 2019-11-09].
  12. ↑ Chris Tinker, Georges Brassens & Jacques Brel, Liverpool University Press, 2005, ISBN 978-0-85323-768-6 [dostęp 2019-11-09] (ang.).
  13. ↑ Léo Ferré – Ni Dieu ni maître [online], ultratop.be [dostęp 2019-11-09].
  14. ↑ Léo Ferré: Ni dieu ni maître et les anarchistes [online], Anti-K, 30 września 2018 [dostęp 2019-11-09] (fr.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ani_Boga,_ani_pana&oldid=68878932”