Dynastia Karadziordziewiciów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Karadziordziewicie
Herb Karadziordziewicie
Kraj

Serbia (Jugosławia)

Tytuły

książęta Serbii
królowie Serbii
królowie Serbów, Chorwatów i Słoweńców
królowie Jugosławii
książęta Serbii i Jugosławii

Założyciel

Jerzy Czarny

Ostatni przedstawiciel

Piotr II

Pochodzenie etniczne

Serbowie

Cerkiew Św. Jerzego w miasteczku Topola to mauzoleum dynastii Karadziordziewiciów

Karadziordziewicie (serb. Карађорђевићи, Karađorđevići) – serbska, rodzima dynastia panująca. Została ustanowiona przez Aleksandra (1806–1885), panującego jako książę w 1842–1858. Następnie odnowiona przez Piotra Wyzwoliciela (1844–1921), który objął panowanie nad Królestwem w 1903. W latach 1918–1945 władcy Królestwa Jugosławii (przed 1929 Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców).

Założycielem dynastii Karadziordziewiciów był Jerzy Czarny. W listopadzie 1945 roku opanowany przez komunistów parlament (Skupština) ustanowił w Jugosławii republikę, pozbawiając Karadziordziewiciów tronu.

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

Rodzina żyła niegdyś w Mačitevie, na terenie gminy Suva Reka, skąd dziadek Jerzego Czarnego Jovan wyemigrował do Viševaca, a jego brat do Mramoraca[1][2].

Zdaniem niektórych badaczy, przodkowie dynastii Karadziordziewiciów w linii męskiej pochodzili z terenów dzisiejszej Czarnogóry[1][2][3][4] i wyemigrowali do Szumadii w czasie drugiej wielkiej wędrówki Serbów wywołanej VII wojną austriacko-turecką, w której Serbowie brali udział[5].

Na korzyść tezy o pochodzeniu rodu z tamtych ziem może przemawiać fakt, że król Piotr I wybrał czarnogórskiego wojewodę Miljana Vukova Vešovicia na swojego drużbę podczas ślubu z księżniczką Zorką w 1883 roku. Na pytanie swojego przyszłego teścia, księcia Mikołaja, dlaczego wybrał Miljana spośród różnych wojewodów Czarnogóry, odpowiedział, że wybrał go ze względu na jego bohaterstwo i pokrewieństwo, opisując go jako wojewodę z mojej własnej krwi i krewnych[6]. Jego syn, Aleksander I, który urodził się w Cetynii, otrzymał przydomek Czarnogórzec[7]. Ponadto, czarnogórski ród Wasojewiciów określał Karadziordziewiców jako swoich krewnych[8][9], a przedstawiciele samej dynastii to właśnie od tego rodu wywodzili swe pochodzenie i twierdzili, że wyemigrowali z regionu zamieszkanego przez ten lud w latach 30. lub 40. XVIII wieku. Inny czarnogórski ród, od którego wywodzi się Karadziordziewiców, to podgoriccy Gurešiciowie[3]. Folklorysta Dragutin Vukowić twierdził, że pradziadkiem Jerzego Czarnego był Tripko Knežević-Guriš[3], a także, że w okolicach Podgoricy wierzy się, że przodkowie Karadziordziewiców pochodzili ze wsi Vranj[10].

Przedstawiciele dynastii[edytuj | edytuj kod]

Drzewo genealogiczne[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Czarny
(1768–1817)
⚭ Jelena Jovanović
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aleksy
(1801–1830)
ks. Serbii
Aleksander
(1806–1885)
Persyda Nenadović
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jerzy
(1827–1884)
⚭ Aleksandra Anastasijević
Poleksja
(1833–1914)
⚭ 1. Konstantin Nikolajević
2. Aleksandar Preszern[potrzebny przypis]
Kleopatra
(1835–1855)
Milan Petronijević
Aleksy
(1836–1841)
Swetozar
(1841–1847)
kr. Serbów, Chorwatów i Słoweńców
Piotr I Wyzwoliciel
(1844–1921)
Zorka Petrowić-Niegosz
Helena
(1846–1867)
Đorđe Simić
Andrzej
(1848–1868)
Elżbieta
(1850)
Jerzy
(1856–1889)
Arsen
(1859–1938)
Aurora Demidowa
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aleksy
(1859–1920)
Daria Pratt
Bożydar
(1862–1908)
Helena
(1884–1962)
Ioann Romanow
Milena
(1886–1887)
Jerzy
(1887–1972)
⚭ Radmila Radonić
kr. Jugosławii
Aleksander Jednoczyciel
(1888–1934)
Maria Hohenzollern-Sigmaringen
Andrzej
(1890)
Paweł
(1893–1976)
Olga Glücksburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
kr. Jugosławii
Piotr II
(1923–1970)
Aleksandra Glücksburg
Tomisław
(1928–2000)
⚭ 1. Małgorzata Badeńska
2. Linda Bonney
Andrzej
(1929–1990)
⚭ 1. Krystyna Heska
2. Kira von Leiningen
3. Ewa Anđelković
Aleksander
(1924–2016)
⚭ 1. Maria Pia Sabaudzka
2. Barbara Liechtenstein
Mikołaj
(1928–1954)
Elżbieta
(ur. 1936)
⚭ 1. Howard Oxenberg
2. Neil Balfour
3. Manuel Ulloa Elías
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aleksander
(ur. 1945)
⚭ 1. Maria Orleańska-Bragança
2. Katarzyna Batis
Mikołaj
(ur. 1958)
Liliana Licanin
Katarzyna
(ur. 1959)
Desmond da Silva
Jerzy
(ur. 1984)
⚭ Fallon Rayman
Michał
(ur. 1985)
Ljubica Ljubisavljević
Maria Tatiana
(ur. 1957)
⚭ Gregory Thune-Larsen
Krzysztof
(1960–1994)
Lawinia Maria
(ur. 1961)
⚭ 1. Erastos Sidiropoulos
2. Austin Prichard-Levy
Karol Włodzimierz
(ur. 1964)
⚭ Brigitte Müller
Dymitr Iwan
(ur. 1965)
Dymitr Humbert
(ur. 1958)
Michał Mikołaj
(ur. 1958)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Piotr
(ur. 1980)
Filip
(ur. 1982)
Danuta Marinković
Aleksander
(ur. 1982)
Maria
(ur. 1993)
Natalia
(ur. 2018)
Izydora
(ur. 2022)
Cyryl
(2001)
Sergiusz Włodzimierz
(ur. 1963)
⚭ 1. Zofia de Toledo
2. Eleonora Rajneri
Helena Olga
(ur. 1963)
⚭ 1. Thierry Gaubert
2. Stanisław Fougeron
Dušan Paweł
(ur. 1977)
⚭ Waleria DeMuzio
 
 
Stefan
(ur. 2018)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Stanislava Barać, Splićani i splitske teme u beogradskoj javnosti 1920–1941 (Politika i Srpski književni glasnik), Filozofski fakultet u Zagrebu, FF-Press, 2016, DOI10.17234/desnicini_susreti2015.17.
  2. a b Senahid Halilović, Jezička anketa Zemaljskog muzeja u Sarajevu iz 1897. godine / The 1897 Linguistic Survey by the National Museum in Sarajevo, „Journal of the Faculty of Philosophy in Sarajevo / Radovi Filozofskog fakulteta u Sarajevu” (24), 2021, s. 15–29, DOI10.46352/23036990.2021.15, ISSN 2303-6990.
  3. a b c Nedeljković, Mile. „Karađorđevi preci knezovi VOJINOVIĆI”. Srpsko Nasledje.
  4. Felix Phillip Kanitz 1987, p. 334: „Као што је доказао Ђукић10, велики српски борац за слободу угледао је свој први дан живота 1752. у Вишевцу, окруженом густом храстовом шумом, где се његов отац доселио из Васојевића у Црној Гори.”.
  5. Pastir u najmu [online], NOVOSTI [dostęp 2024-02-04] (serb.).
  6. http://mojenovosti.com/lat/index.php?option=btg_novosti&idnovost=112734&-Karadjordjevici-porijeklom-iz-Vasojevica#.V1ilJr7sHug.
  7. Надимци старих Београђана | Politikin Zabavnik [online], politikin-zabavnik.co.rs [dostęp 2024-02-04].
  8. Pregled, Volume 9 (in Serbian). Nova tiskara Vrček i dr. 1933. Васојевићи нарочито радо причају о војводама Србије који су имали везе са њиховим племеном или из њега старином потичу. Говоре често о Карађорђу, зову га Карађоко и сматрају га као свој изданак..
  9. Mateja Matejić, Slobodan Selenić, Memoari Pere Bogalja, „Books Abroad”, 44 (1), 1970, s. 154, DOI10.2307/40124242, ISSN 0006-7431, JSTOR40124242.
  10. Радивој Радић, ДА ЛИ ЈЕ КОНСТАНТИН МИХАИЛОВИЋ ИЗ ОСТРОВИЦЕ ЗНАО ДА ЈЕ „КОНСТАНТИНОВА ДАРОВНИЦА” ФАЛСИФИКАТ?, „ИСТРАЖИВАЊА” (24), 2016, s. 119–127, DOI10.19090/i.2013.24.119-127, ISSN 2406-1131.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]