French
DeutschEmilie Lehmus – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Emilie Lehmus (ur. 30 sierpnia 1841 w Fürth, zm. 17 października 1932 w Gräfenbergu) – niemiecka lekarka, ginekolożka, druga studentka medycyny z krajów niemieckojęzycznych w Zurychu i pierwsza lekarka rezydentka w Niemczech[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką pastora Friedricha Theodora Eduarda Lehmusa[1]. Ojciec w 1837 założył pierwsze w Niemczech przedszkole, w 1851 zaś stowarzyszenie ubogich i chorych. Był prekursorem ewangelickiej diakonii[2]. Pozwolił wszystkim 6 córkom uczyć się tego, co je interesowało. Początkowo Emilie uczyła się pod jego opieką. Po skończeniu kolegium nauczycielskiego przez kilka lat pracowała jako nauczycielka w szkole średniej dla dziewcząt w Fürth. Ukończyła studia językowe w Paryżu. Podczas wizyty u najstarszej siostry w Berlinie, około Wielkanocy 1870, postanowiła studiować medycynę. Mógł ją pociągnąć przykład pierwszej stomatolożki w Niemczech, Henriette Hirschfeld-Tiburtius, którą poznała. Lehmus zaczęła studia na Uniwersytecie w Zurychu. Doktorat obroniła z wyróżnieniem. Przez kilka miesięcy 1875 pracowała w uniwersyteckim szpitalu położniczym u prof. Webera w Pradze, potem była lekarką w szpitalu położniczym i klinice dla kobiet w Dreźnie. Jej zwierzchnikiem był ginekolog prof. Franz von Winckel, który do lat 90. XIX wieku jako jedyny profesor w Niemczech przyjmował do swojej kliniki asystentki i szkolił je. Początkowo odmówiono Emilie uznania wykształcenia medycznego, co było spowodowane uprzedzeniem do niej ze względu na płeć. W 1876 jako pierwsza Niemka zyskała tytuł lekarza dla kobiet i dzieci[1]. Wybrała ginekologię, by pomóc kobietom, które obawiały się badania przez lekarzy, a często pierwszy raz badały się dopiero po ślubie[3]. Emilie miała status lekarza rezydenta, ale bez niemieckiej licencji na wykonywanie zawodu lekarza[1].
Prawdopodobnie w 1876 zamieszkała w Berlinie. Otworzyła prywatną praktykę. Dodatkowo od 1877 wraz z koleżanką po fachu, poznaną na studiach Franziską Tiburtius, prowadziła poliklinikę lekarską dla kobiet i dzieci[1] przy Alte Schönhauser Straße 23 w Berlin-Mitte[4]. Lokal udostępnił im bezpłatnie właściciel browaru Julius Bötzow[2][5]. W latach 1878–1885 wraz z Franziską Tiburtius pracowały dla stowarzyszenia lekarskiego dla nauczycieli i wychowawców, następnie w latach 1889–1900 w stowarzyszeniu pomocy handlowo-handlowej dla pracownic[1]. Wspierała je finansowo Henriette Hirschfeld-Tiburtius, szwagierka Franziski[5]. W 1881 Lehmus założyła Dom Pomocy dla Kobiet, przekształcony i rozbudowany później w nowoczesną klinikę chirurgiczną. Miejsce oferowało lekarkom szkolenia i rozwój zawodowy[1].
.jpg)
Około 1900 Lehmus została zmuszona do przerwania pracy. Zachorowała na zapalenie płuc. Przez kilka lat mieszkała w Monachium u sióstr. Kiedy w 1908 w Berlinie powstało Stowarzyszenie Lekarzy, przekazała mu 16 tys. marek niemieckich[2]. Po I wojnie światowej zamieszkała z jedną z sióstr w Gräfenberg koło Erlangen[1].
Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Fürth[5][6].
Była ewangeliczką[1]. Nigdy nie wyszła za mąż. Jej mottem były słowa: Bądź szczęśliwy i bądź szczery[6].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
_Lehmus_Tiburtius.jpg)
W dniu 18 czerwca 2006 na ścianie domu przy Alte Schönhauser Allee 23, gdzie mieściła się poliklinika prowadzona przez Emilie Lehmus i Franziskę Tiburtius, umieszczono tablicę je upamiętniającą[1].
W dniu 30 sierpnia 2019 na cmentarzu komunalnym w Fürth odbyła się uroczystość upamiętniająca Emilie Lehmus. Przy wsparciu Niemieckiego Towarzystwa Ginekologicznego i Położniczego oraz władz miasta Fürth wzniesiono kamień pamiątkowy. Jednak postać na pomniku ku czci lekarki to nie Emilie Lehmus, ale Christel Schuirer (1918–1944) z Fürth, która zmarła z powodu powikłań po porodzie[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Emilie Lehmus [online], geschichte.charite.de [dostęp 2022-03-04].
- ↑ a b c SK, Vergessene Biographien (31) [online], www.scheinschlag.de [dostęp 2022-03-04].
- ↑ Marilyn Bailey Ogilvie, Joy Dorothy Harvey, The biographical dictionary of women in science. Pioneering lives from ancient times to the mid-20th century, New York: Routledge, 2000, ISBN 0-203-80145-8, OCLC 606390201 [dostęp 2022-03-04].
- ↑ Karin Franzke, Samantha will Ärztin werden [online], www.abendblatt.de, 2 stycznia 2007 [dostęp 2022-03-04] (niem.).
- ↑ a b c d Wie Emilie Lehmus die erste niedergelassene Ärztin Deutschlands wurde [online], AerzteZeitung.de, 11 kwietnia 2020 [dostęp 2022-03-04] (niem.).
- ↑ a b c Medizinpionierin: Fürth setzt Emilie Lehmus ein Denkmal [online], www.nordbayern.de [dostęp 2022-03-04].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Walter R. Bornemann, Erste weibliche Ärzte. Die Beispiele der „Fräulein Doctores” Emilie Lehmus (1841–1932) und Franziska Tiburtius (1843–1927) – Biographisches und Autobiographisches, [w:] Weibliche Ärzte. Die Durchsetzung eines Berufsbildes in Deutschland, red. E. Brinkschulte, Berlin 1993, s. 24–32;
- Antonius Lux, Große Frauen der Weltgeschichte. Tausend Biographien in Wort und Bild, München 1963, s. 288.