Ewa Matuszewska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ewa Matuszewska
Mewa
	plutonowy
Data i miejsce urodzenia	7 września 1919 ; Warszawa, Polska
Data i miejsce śmierci	26 września 1944 ; Warszawa, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1943–1944
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	zgrupowanie „Radosław”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; *powstanie warszawskie
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ewa Matuszewska ps. Mewa (ur. 7 września 1919 w Warszawie, zm. 26 września 1944 tamże) – sanitariuszka służby sanitarnej Obwodu Mokotów Armii Krajowej w powstaniu warszawskim.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była córką Ignacego (płk. WP, pierwszego szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, posła na Sejm, ministra skarbu)^[1] i Stanisławy z domu Kuszelewskiej (pisarki i tłumaczki literatury pięknej)^[2]. Harcerka i zastępowa Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej Chorągwi Warszawskiej Organizacji Harcerek oraz sportsmenka i pilotka szybowcowa^[2]. W 1937 roku ukończyła Liceum im. J. Słowackiego^[2]. W 1938 r. rozpoczęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego; od 1939 r. kontynuowała studia na tajnych kompletach. We wrześniu w czasie obrony Warszawy pracowała razem z matką na punkcie opatrunkowym w Szpitalu Dzieciątka Jezus^[2]. Ukończyła jednocześnie szkołę pielęgniarską i kurs specjalistyczny ratowania ciężko rannych^[2]. Podczas okupacji niemieckiej w konspiracji – należała do służby sanitarnej w Szarych Szeregach; później służyła w batalionie „Parasol”, gdzie m.in. uczestniczyła w przygotowaniu akcji na SS Rottenführera Alfreda Milke (przeprowadzonej 5 października 1943)^[2].

Podczas powstania warszawskiego pełniła funkcję kierowniczki sanitariatu w pułku „Baszta”. Była również zastępczynią lekarza kompanii O-2 batalionu „Olza” w tymże zgrupowaniu. Raniona podczas walk powstania. W dniu 26 września 1944 została rozstrzelana przez Niemców w budynku przy alei Niepodległości 117/119, do którego wkroczyli tego dnia. Wraz z nią zginęli ranni znajdujący się w tym budynku.

Odznaczona w 1944 Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Walecznych, a także pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (rozkazem Dowódcy AK nr 512 z 2 X 1944. Nr krzyża 12930)^[3]^[4]. Pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach kw. A-24-9-1^[2]. Odznaczona pośmiertnie Warszawskim Krzyżem Powstańczym.

Ewa Matuszewska była przybraną córką generała Ludomiła Rayskiego, Dowódcy Lotnictwa w okresie 1926–marzec 1939, odznaczonego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[5].

13 lutego 2020 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał postanowienie Nr 112.8.2020 o pośmiertnym nadaniu Ewie Matuszewskiej pierwszego stopnia oficerskiego podporucznika w uznaniu zasług na rzecz obronności państwa^[6].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Tablica pamiątkowa na domu rodzinnym przy ul. Idzikowskiego 25 w Warszawie odsłonięta we wrześniu 2014.
Tablica pamiątkowa na skwerze Stanisława Broniewskiego „Orszy” przy ulicy Puławskiej w Warszawie, odsłonięta w październiku 2010 roku.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Polegli w powstaniu warszawskim po stronie polskiej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Największym umiłowaniem jego [Ignacego Matuszewskiego] życia – wspominał Bohdan Podoski – była jedyna córka Ewa. Ofiarował jej kiedyś to, co cenił najwięcej – krzyże Virtuti Militari, pradziadowski i własny. Młoda dziewczyna zginęła w powstaniu warszawskim. Padła na posterunku jako sanitariuszka, opatrując rannych żołnierzy Armii Krajowej. Zagarnięta przez Niemców, których się nie ulękła, do końca wypełniając obowiązek, została przez nich rozstrzelana za „zbrodnię” okazania pomocy „ludziom wyjętym spod prawa”.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. s. 266.
↑ Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. II (H–O). Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK i Wojskowej Służby Polek”, 2004, s. 238-239. ISBN 83-88693-03-4.
↑ Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie – opracował Andrzej Krzysztof Kunert. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.
↑ Powstańcza "Mewa" | HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], org.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
↑ Postanowienie Nr 112.8.2020, Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 lutego 2020 roku Nr 112.8.2020 o nadaniu pierwszego stopnia oficerskiego .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 266. ISBN 83-06-01195-3.
Ewa Marcina Gieniusz CSIC, Ewa Matuszewska „Mewa”
Biogram na stronach Muzeum Powstania Warszawskiego
Encyklopedia medyków powstania warszawskiego. Ewa Matuszewska
Artykuł Andrzeja Krzysztofa Kunerta o rodzinie Matuszewskich
18 Warszawska Drużyna Harcerek "Bukowina" im. Ewy Matuszewskiej „Mewy”. bukowina.zhr.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].

[1] Największym umiłowaniem jego [Ignacego Matuszewskiego] życia – wspominał Bohdan Podoski – była jedyna córka Ewa. Ofiarował jej kiedyś to, co cenił najwięcej – krzyże Virtuti Militari, pradziadowski i własny. Młoda dziewczyna zginęła w powstaniu warszawskim. Padła na posterunku jako sanitariuszka, opatrując rannych żołnierzy Armii Krajowej. Zagarnięta przez Niemców, których się nie ulękła, do końca wypełniając obowiązek, została przez nich rozstrzelana za „zbrodnię” okazania pomocy „ludziom wyjętym spod prawa”.

[SUW-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. s. 266.

[SBK-3] Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. II (H–O). Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK i Wojskowej Służby Polek”, 2004, s. 238-239. ISBN 83-88693-03-4.

[4] Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie – opracował Andrzej Krzysztof Kunert. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.

[5] Powstańcza "Mewa" | HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], org.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).

[6] Postanowienie Nr 112.8.2020, Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 lutego 2020 roku Nr 112.8.2020 o nadaniu pierwszego stopnia oficerskiego .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]