Fryderyk VIII – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fryderyk VIII
Ilustracja
ilustracja herbu
Król Danii
Okres

od 29 stycznia 1906
do 14 maja 1912

Poprzednik

Chrystian IX

Następca

Chrystian X

Dane biograficzne
Dynastia

Glücksburgowie

Data i miejsce urodzenia

3 czerwca 1843
Kopenhaga

Data i miejsce śmierci

14 maja 1912
Hamburg

Ojciec

Chrystian IX

Matka

Luiza Hessen-Kassel

Żona

Luiza Bernadotte

Dzieci

Chrystian X
Haakon VII
Luiza
Harald
Thyra
Gustaw
Dagmara

Odznaczenia
Order Słonia (Dania) Wielki Komandor Orderu Danebroga (Dania) Odznaka Honorowa Orderu Danebroga (Dania) Medal Pamiątkowy Złotych Godów Króla Chrystiana IX i Królowej Luizy 1892 Order Złotego Runa (Hiszpania) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Królewski Order Karola XIII (Szwecja) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Order Podwiązki (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Orła Czarnego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Order Ernestyński (Saksonia) Order Alberta Niedźwiedzia (Anhalt) Order Bertholda I (Badenia) Order Sokoła Białego (Saksonia-Weimar) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Srebrny Orderu Zbawiciela (Grecja) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Krzyż Wielki Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Order Ludwika (Hesja) Order Lwa Złotego (Nassau) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii Order Korony Wendyjskiej (Meklemburgia) Order Osmana (Imperium Osmańskie) Order Chryzantemy (Japonia) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Słonia Białego (Tajlandia) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Miecza (Szwecja) Order Domowy Chakri (Tajlandia) Królewski Łańcuch Wiktoriański (Wielka Brytania)

Fryderyk VIII (Christian Frederik Vilhelm Carl, ur. 3 czerwca 1843 w Kopenhadze, zm. 14 maja 1912 w Hamburgu) – król Danii od 1906. Syn Christiana IX i Luizy z Hesji-Kassel.

Lata wczesne[edytuj | edytuj kod]

Jako młody człowiek studiował nauki polityczne w Oksfordzie. Przejawiał zainteresowanie nauką, kulturą i sztuką. Przeszedł gruntowne szkolenie wojskowe. Odbył kilka podróży zagranicznych do Londynu, Paryża, Berlina, Sztokholmu. Odwiedził Wyspy Owcze i Islandię. W 1864 roku brał formalny udział w wojnie duńskiej. 15 listopada 1863 roku, gdy ojciec objął tron duński, został następcą tronu.

Panowanie[edytuj | edytuj kod]

Na tron wstąpił w podeszłym wieku po długich rządach ojca. Prowadził bardzo liberalną politykę. Za jego panowania uchwalono ustawę o reformie prawa wyborczego gmin, uchwalono nowe prawo celne. Podjęto próbę reformy armii i spraw obrony państwa[1]. 22 maja 1906 roku założono związki zawodowe służby domowej. 8 września 1908 wybuchła afera finansowa. Minister sprawiedliwości Alberti zgłosił się na policję, gdzie oświadczył, że zdefraudował pieniądze publiczne na kwotę 8 milionów koron[1]. Popularny rząd J.C. Christensena, który wdrażał liczne reformy i cieszył się zaufaniem króla podał się do dymisji. Powstawały kolejne rządy: premiera Nielsa Neegaarda, 16 sierpnia 1909 premiera Ludviga Holstein-Ledreborga, 28 października 1909 premiera Carla Theodora Zahle z Partii Liberalno-Radykalnej, 5 lipca 1910 premiera Klausa Berntsena z Venstre.

W latach 1909-1910 głosowano i omawiano projekt nowej konstytucji przewidujący powszechne prawo wyborcze dla wszystkich[2]. Zakładano wprowadzenie referendum legislacyjnego. Ostatecznie nowa konstytucja weszła w życie już po śmierci Fryderyka VIII, w 1915 roku[3]. W 1911 powstała Nordycka Liga Międzyparlamentarna. Fryderyk VIII stosował ściśle zasady demokracji parlamentarnej. Nie inicjował nowych ustaw i projektów politycznych, był raczej mediatorem i rozjemcą. Szczęśliwe zakończenie konfliktu związanego z aferą Albertiego przypisywane było zdrowemu rozsądkowi społeczeństwa i mentalności parlamentarnej Fryderyka VIII”[3]. Był bardzo lubiany i popularny wśród poddanych.

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 1912 roku Fryderyk VIII dostał ataku apopleksji. Dla podratowania zdrowia wyjechał na południe Francji. W drodze powrotnej w czasie postoju w Hamburgu zasłabł. Zmarł 14 maja 1912 roku po zaledwie sześciu latach panowania. Jego następcą został najstarszy syn Chrystian.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Lista pełna do 1903 roku[4]:

Małżeństwo i dzieci[edytuj | edytuj kod]

28 lipca 1869 poślubił księżniczkę Luizę Bernadotte (1851–1926) – jedyną córkę Karola XV, króla Szwecji i Norwegii. Para miała czterech synów i cztery córki:

Prapradziadkowie

Karol Anton Schleswig-Holstein-Sonderburg-Beck
(1727–1759)
∞1754
Fryderyka Dohna-Schlobitten
(1738–1786)

Karol Leopold Schlieben
(1723–1788)
∞1747
Maria Eleonora Lehndorff
(1722–1800)

Król Danii
Fryderyk V Oldenburg
(1723–1766)
∞1743
Ludwika Hanowerska
(1724–1751)

Fryderyk II Hessen-Kassel
(1720–1785)
∞1740
Maria Hanowerska
(1722–1772)

Karol Wilhelm Nassau-Usingen
(1735–1803)
∞1760
Karolina Felicja Leiningen-Langsberg-Heidesheim
(1734–1810)

Król Danii
Fryderyk V Oldenburg
(1723–1766)
∞1752
Julia Maria Brunswick-Wolfenbüttel
(1729–1796)

Ludwik Mecklenburg-Schwerin
(1725–1778)
∞1755
Charlotta Zofia Sachsen-Koburg-Saalfeld
(1731-1810)

Pradziadkowie

Fryderyk Karol Schleswig-Holstein-Sonderburg-Beck
(1757–1816)
∞1780
Fryderyka Amalia Schlieben
(1757–1827)

Luiza Oldenburg
(1750–1831)
∞1766
Karol Hessen-Kassel
(1744–1836)
∞1766

Fryderyk Hessen-Kassel
(1747–1837)
∞1786
Karolina Polyxena Nassau-Usingen
(1762–1823)

Fryderyk Oldenburg
(1753–1805)
∞1774
Zofia Mecklenburg-Schwerin
(1758–1794)

Dziadkowie

Fryderyk Wilhelm Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
(1785–1831)
∞1810
Luiza Karolina Hessen-Kassel
(1789–1867)

Wilhelm Heski
(1787–1867)
∞1810
Luiza Charlotta Oldenburg
(1789–1864)

Rodzice

Król Danii
Chrystian IX Glücksburg
(1818–1906)
∞1842
Luiza z Hesji-Kassel
(1817–1898)

Fryderyk VII Glücksburg (1843–1912), król Danii

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Czapliński i Górski 1965 ↓, s. 325.
  2. Szelągowska 2010 ↓, s. 111.
  3. a b Bricard 2007 ↓, s. 64.
  4. H. F. Grandjean: De Kgl. Danske Ridderordener. Kopenhaga, 1903, s. 183

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Władysław Czapliński, Karol Górski: Historia Danii. Wrocław: 1965.
  • Władysław Czapliński: Dzieje Danii Nowożytnej 1500–1915. Warszawa: 1982.
  • Grażyna Szelągowska: Dania. Warszawa: 2010.
  • Isabelle Bricard: Dynastie panujące Europy. Warszawa: 2007.