Galena – Wikipedia, wolna encyklopedia

Galena
Ilustracja
Galena z pirytem
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

galenit[1], błyszcz ołowiu[1]

Skład chemiczny

PbS

Twardość w skali Mohsa

2,5

Przełam

drobnomuszlowy

Łupliwość

doskonała, trójkierunkowa (kostkowa)

Układ krystalograficzny

regularny

Gęstość minerału

7,2 – 7,6 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

szara, migotliwa, niekiedy z odcieniem niebieskawym na powierzchni świeżego przełamu

Rysa

ciemnoszara, czarna

Połysk

silny, metaliczny

Galena – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym, pod względem chemicznym jest to siarczek ołowiu(II). Nazwa pochodzi od łac. galena = ruda ołowiu.

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Tworzy najczęściej kryształy sześcio- i ośmiościenne. Spotykana jest też w skupieniach zbitych, ziarnistych, groniastych, kulistych, naciekowych. Jest izostrukturalna z halitem. Jest krucha a nawet miękka, nieprzezroczysta. Często zawiera również znaczne ilości cynku, żelaza, miedzi, antymonu, bizmutu.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Powstaje w pegmatytowym, a częściej hydrotermalnym stadium krystalizacji magmy (skały magmowe) lub w wyniku oddziaływania roztworów hydrotermalnych na otoczenie (skały osadowe).

Miejsca występowania:

Polska – główny składnik złóż ołowiu rejonu śląsko-krakowskiego: Jaworzno, Trzebinia, Chrzanów, Olkusz, Bytom, Tarnowskie Góry. Spotykany także w Górach Świętokrzyskich: Miedzianka, Miedziana Góra, Chęciny, Łagów. W Tatrach, w tatrzańskich żyłach hydrotermalnych np. na Ornaku. Na Dolnym Śląsku m.in. w okolicach Ogorzelca, ŚwidnicyBystrzyca Górna oraz Srebrnej Góry. Występuje również w szczelinach pokładów węgla kamiennego Górnego Śląska.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

  • Ma duże znaczenie kolekcjonerskie
  • Najczęściej występujący kruszec ołowiu[1] (86,6% Pb) oraz srebra (do 0,3% srebra, czasami przekracza 1% – galena srebronośna).
  • W pierwszej połowie XX w. galena była stosowana jako wczesny materiał półprzewodnikowy (tzw. właściwości detekcyjne). W epoce radioelektroniki lampowej, a przy słabej elektryfikacji wielu krajów, galena dawała możliwość konstrukcji odbiorników radiowych niewymagających zasilania (detektor kryształkowy).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 143, ISBN 83-7183-240-0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Podręczny Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne
  • Atlas mineralogii
  • Leksykon Przyrodniczy -Minerały
  • R.Hochleitner – Minerały i kryształy
  • W.Heflik, L.Natkaniec – Nowak – Minerały Polski