Galeras – Wikipedia, wolna encyklopedia

Galeras
	; Wulkan Galeras
Państwo	Kolumbia
Położenie	Nariño
Pasmo	Kordyliera Środkowa, Andy
Wysokość	4276 m n.p.m.
Wybitność	2035 m
	Położenie na mapie Nariño Galeras
	Położenie na mapie Kolumbii Galeras
	1°13′19″N 77°21′22″W/1,221944 -77,356111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Galeras – aktywny wulkan w południowo-zachodniej Kolumbii, położony w paśmie Kordyliery Środkowej (Andy), 9 km od miasta Pasto, stolicy departamentu Nariño. W jego otoczeniu znajduje się rezerwat florystyczny i faunistyczny. Nazwę wulkanowi nadali hiszpańscy konkwistadorzy, dlatego że jego sylwetka przypominała im sylwetki więźniów skazanych na roboty przymusowe (m.in. galernicy) w Hiszpanii. Tubylcy nazywali go Urcunina co znaczy góra ognia.

Geologia[edytuj | edytuj kod]

Galeras jest wulkanem aktywnym przez co najmniej ostatni milion lat. Dwie główne erupcje, które uformowały kalderę miały miejsce około 560 000 lat temu (w tej erupcji wyrzucono około 15 km³ materiału) oraz pomiędzy 40 000 i 150 000 lat temu (mniejsza erupcja, ale wciąż zauważalna: 2 km³ materiału). Później część kaldery zapadła się, prawdopodobnie w wyniku niestabilności spowodowanej przez aktywność hydrotermalną. Późniejsze erupcje uformowały mniejszy stożek w obrębie kaldery w kształcie podkowy.

Co najmniej 6 wielkich erupcji zdarzyło się w ciągu ostatnich 5 000 lat (ostatnia z nich w 1886 roku). Było co najmniej 20 mniejszych wybuchów od XVI wieku.

Charakterystyka wulkanu[edytuj | edytuj kod]

Wysokość: 4276 m n.p.m.
Typ wulkanu: stratowulkan z kalderą
Średnica podstawy: 20 km
Średnica głównego krateru: 320 m
Głębokość głównego krateru: 80 m
Posiada wiele mniejszych kraterów pobocznych.

Ostatnie erupcje[edytuj | edytuj kod]

Galeras jest jednym z najbardziej aktywnych wulkanów Kolumbii i posiada najwięcej świadectw historycznych od ważnych wybuchów w XVI wieku. Wulkana zwiększył swoją aktywność na początku 1988 roku.

14 stycznia 1993, podczas gdy grupa geologów przeprowadzała badania w ramach kongresu wulkanologicznego, doszło do erupcji, w wyniku której zginęło dziewięć osób.
24 listopada 2005 roku nad ranem doszło do mniejszej erupcji, zostały wyrzucone dymy i popioły. Ewakuowano pobliskie wioski. Miasto Pasto zostało pokryte trzycentymetrową warstwą popiołu.
13 lipca 2006 – erupcja o charakterze; kolumna gazu osiągnęła 8 kilometrów wysokości, opad popiołu nastąpił w wielu municypiach: La Florida, Ancuya, Sandoná, Samaniego i Linares. Stwierdzono opad materiału piroklastycznego w miastach tak dalekich jak Consacá, 11,4 kilometrów na zachód od głównego krateru.
23 listopada 2006 roku ewakuowano 8000 mieszkańców ze względu na ryzyko wybuchu.
17 stycznia 2008 roku o 20:06 doszło do erupcji o charakterze eksplozywnym, pojawił się słup pary wodnej i popiołów o wysokości około 8 km, erupcji towarzyszyły też materiały piroklastyczne i fala uderzeniowa, która była odczuwalna w dużej części miasta Pasto i niedalekich wsiach Pomimo ryzyka utraty życia wielu mieszkańców pobliskich obszarów odmówiło ewakuacji.
14 lutego 2009 – brak ofiar, ewakuowano ok. 8 tys. mieszkańców^[1].
13 marca 2009 roku wulkan wybuchł dwa razy o 15:55 i 17:00 czasu lokalnego. Popiół opadł na Pasto i pobliskie miejscowości.
8 czerwca 2009 roku nastąpiły kolejne dwa wybuchy. Ewakuowano 8 tys. mieszkańców miejscowości sąsiadujących z wulkanem Galeras^[2].