Generałowie zakonu paulinów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Generałowie zakonu paulinów – lista przełożonych generalnych Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (paulinów). Funkcję tę pełniło dotychczas 86 zakonników, wybieranych od 1319. Pierwszym generałem został o. Wawrzyniec Ostrogoński OSPPE, a obecnym, 86. z kolei jest o. dr Arnold Chrapkowski OSPPE. Władza generała rozciąga się na cały zakon (wszystkie prowincje, klasztory i zakonników)[a]. Siedzibą generała jest główny klasztor zakonu na Jasnej Górze w Częstochowie[2].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Pomnik bł. Euzebiusza (założyciela i pierwszego prowincjała paulinów) przy placu Szent István w Ostrzyhomiu[3]

Pierwsi przełożeni tworzącego się zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika nazywani byli „prowincjałami”[4]. Należeli do nich: bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia, Benedykt, Stefan i Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Kierowali oni pierwotną wspólnotą zakonną dożywotnio, a ich siedzibą był klasztor Świętego Krzyża na górze Pilis (Królestwo Węgier)[4]. W 1300 siedzibę najwyższego przełożonego przeniesiono do klasztoru św. Wawrzyńca w pobliżu Budy[4]. Pierwszym generałem zakonu został wybrany dotychczasowy prowincjał o. Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Papież Jan XXII w 1319 zatwierdził konstytucje zakonu i przyznał tytuł: generała – najwyższemu przełożonemu całego zakonu, oraz zatwierdził nazwę zakonu jako: „Zakon Braci Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika” (łac. Ordo Sancti Pauli Primi Eremitæ)[5]. Według historyków zakonu, istniało wówczas około 60 klasztorów, w których przebywało około 900 zakonników[5].

Urząd pierwszych generałów był dożywotni, chociaż podczas kapituł można się było zrzec tego urzędu (jako pierwszy dokonał tego o. Trystian w 1367[5]). 1417-12-28 28 grudnia 1417(dts) papież Marcin V, bullą nakazał, aby wyboru generała dokonywać początkowo tylko w Królestwie Węgier[5]. W 1439 na mocy bulli papieża Eugeniusza IV generał mógł sprawować rządy do 4 lat, a kandydat na ten urząd winien ukończyć 40 lat[4]. Wybierali go na ten urząd przeorowie wszystkich domów zakonnych[4]. Od 1624 wybory generała dokonywane są przez tzw. dyskretów[5]. Następnie w 1640, Stolica Apostolska zadecydowała, aby wybierano generała na okres 6 lat[4][b].

Po kasacie zakonu paulinów na obszarze Królestwa Węgier przez cesarza Józefa II Habsburga, na mocy brewe papieża Piusa VI z 1784-12-03 3 grudnia 1784(dts) zakonem na terenie istniejących klasztorów w Królestwie Polskim zarządzał do 1864 wikariusz generalny zwany progenerałem[5].

Generał z tzw. definitorium, czyli najwyższą radą zakonną, zwołuje kapituły wyborcze i międzyokresowe[4]. Ponadto osobiście lub przez swego delegata zobowiązany jest co 3 lata wizytować wszystkie prowincje i domy zakonne[4]. Na wypadek ewentualnej śmierci lub rezygnacji z urzędu generała obowiązki przełożonego zakonem przejmuje tymczasowo wikariusz generalny (zastępca generała), który w przeciągu trzech miesięcy ma obowiązek zwołania nadzwyczajnej kapituły wyborczej, celem wyboru nowego generała[6]. Zgodnie z przepisami i tradycją zakonną, wybiera się na ten urząd zwykle najwybitniejszych zakonników, odznaczających się świętością życia, umiłowaniem zakonu, mądrością, wykształceniem i doświadczeniem w kierowaniu wspólnotą[4].

Siedziba generała[edytuj | edytuj kod]

Siedziba generała zakonu paulinów[7]
Lp. Okres Miejsce Miejscowość Państwo
1. 1300–1525 Klasztor św. Wawrzyńca pod Budą Buda  Węgry
2. 1525–1577 Klasztor w Elefant Horné Lefantovce  Słowacja
3. 1577–1663 Klasztor w Lepoglavie Lepoglava  Królestwo Chorwacji
4. 1663–1786 Klasztor w Maria-Thalu Marianka  Słowacja
5. od 1786 Jasna Góra Częstochowa  Polska

Lista przełożonych generalnych[edytuj | edytuj kod]

O. Aleksander Zięba, progenerał paulinów (1854–1860) na obrazie pędzla Aleksandra Borawskiego
O. Euzebiusz Rejman, generał paulinów (1903–1910) na obrazie pędzla Aleksandra Borawskiego
O. Piotr Markiewicz, generał paulinów (1920–1931) i (1946–1952)
O. Pius Przeździecki, generał paulinów (1931–1942)
O. Arnold Chrapkowski, generał paulinów od 2014
Pierwsi prowicjałowie paulinów[5][8]
Lp. Okres Prowincjał
1 1250 – 1270-01-20 20 stycznia 1270(dts) † bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia
2 1270–1290 † o. Benedykt
3 1290–1300 † o. Stefan
4 1300–1319 o. Wawrzyniec Ostrogoński
Generałowie paulinów
Lp. Okres Generał №
1 1319–1325 † o. Wawrzyniec Ostrogoński 1°
2 1325 – 1330-12-08 8 grudnia 1330(dts) o. Stefan 2°
3 1330–1335 o. Mikołaj I „Theutonicus” 3°
4 1336–1340 o. Piotr I 4°
5 1340–1345 † o. Mikołaj I „Theutonicus”
6 1345–1351 † o. Piotr I
7 1351–1354 o. Piotr II 5°
8 1354–1361 † o. Mikołaj II 6°
9 1362–1367 o. Trystian 7°
10 1367–1369 † o. Piotr III 8°
11 1369–1371 o. Trystian
12 1371–1374 o. Andrzej I 9°
13 1374–1377 o. Piotr IV 10°
14 1377–1381 † o. Tomasz I 11°
15 1381–1392 † o. Mikołaj III 12°
16 1393–1410 o. Jerzy de Ethee 13°
17 1410–1412 o. Władysław I 14°
18 1412–1417 † o. Jerzy de Ethee
19 1417–1428 † o. Piotr V 15°
20 1428–1431 † o. Łukasz 16°
21 1431–1434 o. Franciszek „Pobożny” 17°
22 1434–1441 † o. Benedykt I 18°
23 1441–1444 o. Marcin 19°
24 1444–1448 o. Brykcjusz 20°
25 1448–1452 o. Stefan II „Znakomity” 21°
26 1452–1456 o. Stefan III „Świder”, „Furo” 22°
27 1456–1459 † o. Wincenty Fekete 23°
28 1459–1460 † o. Andrzej II 24°
29 1460–1463 o. Jan Macer 25°
30 1463–1468 o. Andrzej III 26°
31 1468–1472 o. Piotr VI „Bonefili” 27°
32 1472–1476 o. Grzegorz I 28°
33 1476–1480 o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy 29°
34 1480–1482 † o. Grzegorz I
35 1482–1484 † o. Walenty Szegended 30°
36 1484–1488 † o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy
37 1488–1492 o. Piotr VII de Zalonkemenyi 31°
38 1492–1496 o. Benedykt II 32°
39 1496–1500 o. Stefan IV de Lórandhaza 33°
40 1500–1506 † o. Mikołaj IV „Sprawiedliwy” 34°
41 1506–1512 o. Stefan IV de Lórandhaza
42 1512–1518 o. Grzegorz II de Bal Szent-Miklos 35°
43 1518–1523 o. Dominik 36°
44 1523–1528 o. Jan II de Zalonkemenyi 37°
45 1528–1532 o. Grzegorz III Gyöngyösi 38°
46 1532–1533 o. Jan III 39°
47 1533–1540 o. Walenty II 40°
48 1540–1544 † o. Emeryk 41°
49 1544–1551 o. Franciszek 42°
50 1551–1553 † o. Grzegorz IV 43°
51 1553–1556 o. Emeryk II Bakay 44°
52 1556–1560 † o. Tomasz II Hatay-Nadat 45°
53 1560–1565 o. Jerzy II Cerasinus 46°
54 1565–1570 † o. Michał 47°
55 1570–1576 † o. Piotr VIII 48°
56 1576–1593 † o. Stefan V z Trnavy 49°
57 1593–1611 † o. Szymon Bratulić 50°
58 1611–1628 o. Jan IV Zaić 51°
59 1628 – 1629-10-27 27 października 1629(dts) †[c] o. Rudolf Biel 52°
60 1632 – 1636-02-02 2 lutego 1636(dts) †[d] o. Marcin Gruszkowicz 53°
61 1640–1644 o. Mikołaj Staszewski 54°
62 1644–1651 o. Marcin Borković 55°
63 1651–1657 o. Paweł Ivanović 56°
64 1657–1663 o. Marcin Borković
65 1663–1669 o. Paweł Ivanović
66 1669–1675 o. Jan V Kéry 57°
67 1675–1681 o. Augustyn Benković 58°
68 1681 – 1686-10-01T00:00:00.001 1 października 1686(dts) †[e] o. Grzegorz V Bebery 59°
69 1687 – 1689-12-07 7 grudnia 1689(dts) † o. Rafał Michalski 60°
70 1690–1695 o. Ludwik Barilović 61°
71 1696–1701 o. Kacper Malecić 62°
72 1702–1708[f] o. Emeryk III Esterhàzy hr. de Galanta 63°
73 1709–1712 †[g] o. Ludwik Barilović
74 1715–1721 o. Jan Kristoloveć 64°
75 1721–1727 o. Chryzostom Koźbiałowicz 65°
76 1727–1733 o. Stefan Demsić 66°
77 1733–1739 o. Chryzostom Koźbiałowicz
78 1739 – 1745-07-04 4 lipca 1745(dts) † o. Andrzej IV Mušar 67°
79 1745–1748 †[h] o. Stefan Ordődy 68°
80 1751 – 1753-05-09 9 maja 1753(dts) † o. Mateusz Ittinger 69°
81 1754–1760 o. Franciszek III Ròsa 70°
82 1760 – 1761-04-27 27 kwietnia 1761(dts) †[i] o. Jerzy Lőderer 71°
83 1763–1769 o. Gerard Tomassić 72°
84 1769–1776 o. Paweł Esterhàzy 73°
85 1776–1778 o. Karol Ordődy[j] 74°
Wizytatorzy generalni (progenerałowie) lub wikariusze generalni polskiej prowincji paulinów
Lp. Okres Progenerał
1 1785-05-25 25 maja 1785(dts) – 1788-02-02 2 lutego 1788(dts) o. dr Chryzostom Lubojeński
2 1788-09-02 2 września 1788(dts) – 1795-09-13 13 września 1795(dts) o. dr Sebastian Wichliński
3 1795-09-13 13 września 1795(dts) – 1801-09-30 30 września 1801(dts) o. dr Marcin Jasiński
4 1801-09-30 30 września 1801(dts) – 1807-09-23 23 września 1807(dts) o. dr Teodor Gruber
5 1807-09-23 23 września 1807(dts) – 1814-02-07 7 lutego 1814(dts) o. dr Mateusz Lubojeński
6 1814-02-07 7 lutego 1814(dts) – 1819-11-22 22 listopada 1819(dts) o. Hilarion Szuffranowicz
7 1819-11-22 22 listopada 1819(dts) – 1825-11-21 21 listopada 1825(dts) o. dr Eustachy Lachowicz
8 1825-11-21 21 listopada 1825(dts) – 1831-11-22 22 listopada 1831(dts) o. dr Jan Gółkowski
9 1831-11-22 22 listopada 1831(dts) – 1833-03-03 3 marca 1833(dts) o. dr Teodor Fortuński
10 1833-07-14 14 lipca 1833(dts) – 1839-09-23 23 września 1839(dts) o. dr Jan Gółkowski
11 1839-09-23 23 września 1839(dts) – 1845-09-23 23 września 1845(dts) o. Filip Lipiński
12 1845-09-23 23 września 1845(dts) – 1848-06-27 27 czerwca 1848(dts) o. Filip Lipiński
13 1848-09-25 25 września 1848(dts) – 1854-10-23 23 października 1854(dts) o. dr Aleksy Cisowski
14 1854-10-23 23 października 1854(dts) – 1860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts) o. dr Aleksander Zięba
15 1860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts) – 1864-11-27 27 listopada 1864(dts)[k] o. dr Mateusz Knefliński
Generałowie paulinów
Lp. Okres Generał[5] №
86 1903 – grudzień 1910 o. Euzebiusz Rejman 75°
87 1920-01-19 19 stycznia 1920(dts) – 1931-10-14 14 października 1931(dts) o. dr Piotr Markiewicz 76°
88 1931-10-14 14 października 1931(dts) – 1937-05-03 3 maja 1937(dts) o. Pius Przeździecki 77°
89 1937-05-04 4 maja 1937(dts) – 1942-10-02 2 października 1942(dts) †[l] o. Pius Przeździecki
90 1946-01-12 12 stycznia 1946(dts) – 1952-05-23 23 maja 1952(dts) o. dr Piotr Markiewicz
91 1952-05-23 23 maja 1952(dts) – 1957-04-25 25 kwietnia 1957(dts) o. Alojzy Wrzalik 78°
92 1957-07-29 29 lipca 1957(dts) – 1963-07-13 13 lipca 1963(dts) o. Ludwik Nowak 79°
93 1963-07-23 23 lipca 1963(dts) – 1969-05-17 17 maja 1969(dts) o. dr Jerzy Tomziński 80°
94 1969-05-18 18 maja 1969(dts) – 1975-06-13 13 czerwca 1975(dts) o. dr Jerzy Tomziński
95 1975-06-13 13 czerwca 1975(dts) – 1978-03-28 28 marca 1978(dts) o. Grzegorz Kotnis 81°
96 1978-03-28 28 marca 1978(dts) – 1984 o. dr Józef Płatek 82°
97 1984 – 1990-03-29 29 marca 1990(dts) o. dr Józef Płatek
98 1990-03-30 30 marca 1990(dts) – 1996-03-15 15 marca 1996(dts) o. Jan Nalaskowski 83°
99 1996-03-16 16 marca 1996(dts) – 2002-03-05 5 marca 2002(dts) o. Stanisław Turek 84°
100 2002-03-09 9 marca 2002(dts) – 2008-02-18 18 lutego 2008(dts) o. Izydor Matuszewski[2] 85°
101 2008-02-18 18 lutego 2008(dts) – 2014-03-06 6 marca 2014(dts) o. Izydor Matuszewski
102 2014-03-06 6 marca 2014(dts) – 2020-03-04 4 marca 2020(dts) o. dr Arnold Chrapkowski[9] 86°
103 2020-03-04 4 marca 2020(dts) – o. dr Arnold Chrapkowski[10]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według Art. 116 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – władza Ojca Generała rozciąga się zarówno na cały Zakon, jak i na poszczególne jego części: prowincje, klasztory i osoby, z prawem zarządzania i kierowania całym Zakonem w rzeczach duchowych i materialnych, stosownie do przepisów Prawa kościelnego, Konstytucji i Dyrektorium[1].
  2. ↑ Według Art. 115 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – generał może być bezpośrednio po zakończeniu kadencji wybrany na kolejną, drugą sześcioletnią kadencję[1].
  3. ↑ W okresie (1629–1632) o. Jan IV Zaić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  4. ↑ W okresie (1636–1640) o. Mikołaj Staszewski urzędował jako wikariusz apostolski zakonu, mianowany na ten urząd przez papieża Urbana VIII aż do nowej kapituły wyborczej[5].
  5. ↑ Po śmierci generała o. Grzegorza V Berbery na krótko (1686–1687) funkcję przełożonego pełnił o. Emeryk Nagy jako wikariusz generalny[5].
  6. ↑ W okresie (1708–1709) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  7. ↑ W okresie (1712–1715) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  8. ↑ W okresie (1748–1751) o. Mateusz Ittinger był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  9. ↑ W okresie (1761–1762) o. Gerard Tomassić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  10. ↑ W okresie (1778–1785) o.Karol Ordődy był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  11. ↑ 1864-11-27 27 listopada 1864(dts) car Aleksander II Romanow dokonał kasaty klasztorów w Wieruszowie, św. Zygmunta i św. Barbary w Częstochowie, Konopnicach, Leśniowie, Leśnej Podlaskiej, Włodawie, pozostawiając dwa na Jasnej Górze i Skałce w Krakowie oraz wydał zakaz wyboru wyższych przełożonych[5].
  12. ↑ W okresie (1943-09-19 19 września 1943(dts)–1946-01-12 12 stycznia 1946(dts)) o. Augustyn Jędrzejczyk był przełożonym jako wikariusz generalny[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 82.
  2. ↑ a b Wybrany generał paulinów, [w:] Jasna Góra. Biuro prasowe [online], jasnagora.com, 9 marca 2002 [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02].
  3. ↑ Ostrzyhom. Boldog Özséb (mapa turystyczna 1:6000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2020-05-18].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Materiały źródłowe i opracowania naukowe. II. Organizacja zakonu: urząd generała zakonu, tworzenie się prowincji w XIV-XVI w. - 1. Siedziba i urząd generałów zakonu, [w:] Jasna Góra. Biuro prasowe [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2023-03-31].
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Przełożeni i Generałowie Zakonu św. Pawła I Pustelnika, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2021-11-12].
  6. ↑ Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 85.
  7. ↑ Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Aktualny stan Zakonu św. Pawła I Pustelnika. (Rezydencje Generała Zakonu), [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com [zarchiwizowane z adresu 2021-11-12].
  8. ↑ Generałowie Zakonu Paulinów, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 5 lipca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-31].
  9. ↑ WYBRANY NOWY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW I NOWA KURIA GENERALNA, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 7 marca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2022-04-28].
  10. ↑ WYBRANY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW, [w:] Biuro prasowe Jasnej Góry [online], jasnagora.com, 4 marca 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-07-06].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Eggerer i inni, Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (obejmujący okres od założenia Zakonu do 1727), wyd. 2 poprawione i uzupełnione, t. 1, Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008, ISBN 978-83-89843-41-8, OCLC 833051158.
  • Kuria Generalna Zakonu Paulinów: Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. (PDF). Wyd. 3. Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2014. ISBN 978-83-63614-16-4. OCLC 891265423.
  • Józef Stanisław Płatek, Przełożeni generalni Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika, Częstochowa: Zakon Paulinów, 1988, OCLC 894959701.
  • Marcin Streska i inni, Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (z uzupełnieniami: obejmujący lata od 1727 do 1786), wyd. 2 poprawione i uzupełnione, t. 2, Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008, ISBN 978-83-89843-42-5, OCLC 833051175.
  • Sykstus Szafraniec, Konwent Paulinów Jasnogórskich 1382-1864, Rzym: Instytut Studiów Kościelnych, 1966 (Archivum Ordinis Sancti Pauli Primi Eremitae), OCLC 1353587.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Generałowie_zakonu_paulinów&oldid=73061098”