Giuseppe Alessandro Furietti – Wikipedia, wolna encyklopedia

Giuseppe Alessandro Furietti
Kardynał prezbiter
Ilustracja
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1684
Bergamo

Data i miejsce śmierci

14 stycznia 1764
Rzym

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1705

Kreacja kardynalska

24 września 1759
Klemens XIII

Kościół tytularny

Ss. Quirico e Giulitta

Giuseppe Alessandro Furietti (ur. Bergamo, 23 stycznia 1684, zm. w Rzymie, 14 stycznia 1764) – kardynał, literat, archeolog, antykwariusz, kolekcjoner i erudyta włoski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego rodzicami byli Giovanni i Caterina Terzi, oboje z patrycjuszowskich rodzin Bergamo. Najpierw uczył się w rodzinnym mieście, a następnie studiował retorykę i filozofię w Collegio Elvetico w Mediolanie oraz teologię i matematykę w Almo Collegio Borromeo w Pawii, a następnie prawo kanoniczne w Uniwersytecie w Pawii, doktoryzując się in utroque iure ok. 1705. W tym samym roku został wyświęcony na kapłana w Bergamo. W 1709 przeniósł się do Rzymu, mając nadzieję wejść do gremiów Kurii Rzymskiej. Zyskał sławę jako prawnik i dyplomata. W 1722 został mianowany referendarzem Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej, w 1743 został sekretarzem Kongregacji Soboru, a w 1759 otrzymał purpurę kardynalską.

Mozaika gołębi (Muzea Kapitolińskie)

Jego zainteresowania szły jednak także w stronę zagadnień humanistycznych i archeologii. W 1710 został przyjęty do Akademii Arkadii pod nazwiskiem Entesto Calameo. Napisał biografie humanisty Gasparino Barzizza[1], jego syna Guiniforte Barzizza[2] i poety Publio Fontana[3]. Rozpoczął opracowywanie listów Maurizio Cattaneo, humanisty i nauczyciela Torquato Tasso, ale nie zdołał go dokończyć. Zebrany przez niego materiał został wykorzystany przez jego sekretarza Piero Antonio Serassi w dziele z 1759Vita di Torquato Tasso[4].

Jako archeolog zajmował się szczególnie Willą Hadriana w Tivoli, prowadząc z własnych środków wykopaliska, podczas których w 1736 odnalazł dwie nadzwyczajne marmurowe rzeźby centaurów, dzieło artystów greckich, a w 1738 słynną mozaikę gołębi. To ostatnie znalezisko zachęciło go do studiowania sztuki mozaiki. Efektem tych studiów było jego najważniejsze dzieło – traktat De musivis[5]. Stawiano sobie pytanie, dlaczego Benedykt XIV nie dał mu purpury kardynalskiej. Hipoteza przytaczana przez Gaetano Moroniego, że stało się tak, gdyż Furietti odmówił przekazania Muzeom Kapitolińskim posągów centaurów, wydaje się nieuzasadniona[6]. Chodziło tu raczej o motywy polityczne.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Giovanni Battista Gallizioli, Memorie per servire alla storia della vita degli studi e degli scritti del cardinale Giuseppe Alessandro Furietti raccolte da Giovambattista Gallizioli del S.R.I. conte e cavaliere, Lucca : a spese di Francesco Locatelli, 1790.
  • Gaetano Moroni, "FURIETTI Giuseppe Alessandro, Cardinale", w: Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica, Venezia : Tipografia Emiliana, 1844, Vol. XXVI, s. 75-77 (on-line)
  • G. Fagioli Vercellone, Furietti, Giuseppe Alessandro, w: Dizionario biografico degli Italiani, Vol. L (on-line)
  • Ivano Sonzogni, Una Biblioteca per i bergamaschi di gran talento, il cardinale Furietti e la fondazione della Civica, "Bergomum", Bollettino della Civica Biblioteca, n. 2, 1994, s.5-46.
  • Ivano Sonzogni, Il carteggio Alessandro Furietti – Pierantonio Serassi. Momenti dell'erudizione bergamasca a metà Settecento, "Bergomum", Bollettino della Civica Biblioteca, n. 2, 1996, ps. 91-188.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Gasparini Barzizii Bergomatis et Guiniforti filii Opera quorum pleraque ex mss. codicibus nunc primum in lucem eruta recensuit, ac edidit Joseph Alexander Furiettus Bergomas utriusque signaturae referendarius, abbas SS. Simonis, et Judae Bergomi, nec non B. Mariae, omniumque sanctorum de Galgario perpetuus commendatarius. Pars prima. Roma : apud Jo. Mariam Salvioni Typographum Vaticanum in Archigymnasio Sapientiae, 1723
  2. Guiniforti Barzizii Bergomatis Gasparini filii Philippi Mariae vicecomitis Mediolani ducis, orato Orationes, et epistolae. Pars secunda. Romae : apud Jo. Mariam Salvioni typographum Vaticanum in archigymnasio Sapientiae, 1723
  3. M. Publii Fontanae Bergomatis Poemata omnia Latine scripta quae jamdiu a m. Antonio Foppa in unum collecta, nunc demum aucta & illustrata in lucem prodeunt. Bergomi : excudebat Petrus Lancellottus, 1752
  4. Piero Antonio Serassi, La vita di Torquato Tasso scritta dall'abate Pierantonio Serassi, Bergamo : Locatelli 1790
  5. Giuseppe Alessandro Furietti, Iosephi Alexandri Furietti utriusque Signaturi Referendarii, Sacrarum Congr. Concilii, & Residentiae Episcoporum a secretis De Musivis ad SS. Patrem Benedictum XIV Pontificem Maximum. Roma : Apud Io. Mariam Salvioni typographum Pontificium Vaticanum, 1752
  6. Ivano Sonzogni, "Una Biblioteca per i bergamaschi di gran talento, il cardinale Furietti e la fondazione della Civica", Bergomum, Bollettino della Civica Biblioteca, n. 2, 1994