Giuseppe Verdi – Wikipedia, wolna encyklopedia

Giuseppe Verdi
Ilustracja
Imię i nazwisko

Giuseppe Fortunino Francesco Verdi

Data i miejsce urodzenia

10 października 1813
Le Roncole

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 1901
Mediolan

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

muzyka poważna

podpis
Odznaczenia
Order Sabaudzki Cywilny (Włochy) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Odznaka Honorowa za Dzieła Sztuki i Umiejętności (Austro-Węgry) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę Order Medżydów (Imperium Osmańskie)
Strona internetowa

Giuseppe Fortunino Francesco Verdi (wym. [uˈzɛppe ˈverdi]) (ur. 10 października 1813 w Le Roncole koło Busseto, zm. 27 stycznia 1901 w Mediolanie) – włoski kompozytor romantyczny. Jeden z najwybitniejszych kompozytorów operowych w historii[1][2][3][4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Giuseppe Verdi urodził się w wiosce Le Roncole w okolicach Busseto w ówczesnym Księstwie Parmy i Piacenzy. Gdy Verdi był dzieckiem, rodzina przeprowadziła się do Busseto – to tam Verdi zaczął pobierać pierwsze, nieregularne lekcje muzyki od miejscowego organisty[5]. Przyjacielem rodziny był miejscowy kupiec i miłośnik muzyki, Antonio Barezzi, który objął Verdiego mecenatem. W wieku 18 lat Verdi próbował dostać się na studia do konserwatorium w Mediolanie, jednak jego kandydatura została odrzucona z powodu niewłaściwej pozycji dłoni podczas grania oraz wieku[5]. Dzięki wsparciu finansowemu Barezziego, Verdi nawiązał kontakty z muzykami La Scali: był obecny na występach oraz pobierał prywatne lekcje od klawesynisty, Vincenzo Lavigna.

W 1836 wrócił do Busseto, gdzie podjął pracę nauczyciela muzyki, tego samego roku ożenił się z córką swojego mentora, Margheritą Barezzi. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci: Virginia (1837–1838) i Icilio (1838–1839). Z przyczyn finansowych Verdi zdecydował się ponownie przenieść się do Mediolanu. Po śmierci żony, w 1840 Verdi ukończył swoją drugą operę, Un giorno di regno, wystawioną w tym samym roku w La Scali.

W 1842 impresario La Scali, Bartolomeo Merelli przedstawił Verdiemu libretto Nabucco, do którego w krótkim czasie Verdi skomponował muzykę. Opera odniosła sukces przynosząc Verdiemu popularność[5], zaś chór z trzeciego aktu, Va, pensiero stał się nieoficjalnym hymnem Włoch. W tym samym roku Verdi poznał Giuseppinę Strepponi, z którą ożenił się w 1859.

W 1843 odbyła się premiera kolejnej opery Verdiego, I Lombardi alla Prima Crociata, która jednak została ocenzurowana ze względu na możliwą interpretację patriotyczną[5]. Kolejne dzieła kompozytora, tworzone w latach 1843–1849 również były dobrze przyjmowane przez publikę. Szczególną popularnością cieszyły się Ernani (1844), I due foscari (1844), Macbet (1847), I Masnadieri (1847) oraz Luisa Miller (1849). W 1845 Verdi przeniósł się do Paryża. Dla tamtejszej Opery skomponował Jerusalem, będącą francuską adaptacją I Lombardi.

W 1851 kompozytor przeniósł się do miejscowości Villanova sull’Arda, gdzie skomponował kolejne utwory: Rigoletto (1851), Il Trovatore (1853) oraz La Traviata (1853). W 1861 Verdi zaangażował się w życie polityczne: został wybrany do parlamentu, zaś w 1874 został senatorem. W tym okresie skomponował trzy następne opery, do dziś cieszące się uznaniem: Moc przeznaczenia (1862), Don Carlos (1867) oraz najsłynniejszą z nich – Aidę (1871), zamówioną dwa lata wcześniej przez Ismaila Paszę, Kedywa Egiptu, na uroczyste otwarcie Kanału Sueskiego.

W wieku 74 lat, w roku 1887 Verdi skomponował Otella, zaś sześć lat później kompozytor napisał muzykę do swej ostatniej opery, Falstaff. Verdi nie był tylko kompozytorem operowym. Wykonywane są jego Kwartet smyczkowy z 1873 roku czy Requiem, które napisał w związku ze śmiercią Alessandro Manzoniego. W 1897 roku zmarła druga żona Verdiego. Po jej śmierci skomponował Quattro pezzi sacri: Ave Maria, Stabat Mater, Laudi alla Vergine oraz Te Deum (1898).

Zmarł 27 stycznia 1901 w hotelu „Grand Hotel” w Mediolanie, gdzie mieszkał zimą. Jego pogrzeb odbył się, zgodnie z jego wolą, bez honorów i bez muzyki. Miesiąc po śmierci ciała Verdiego i jego drugiej żony przy akompaniamencie Va, pensiero w wykonaniu chóru La Scali zostały złożone w kaplicy Casa di Riposo per Musicisti[5].

Był odznaczony we Włoszech Orderem Sabaudzkim Cywilnym[6][7], Orderem Świętych Maurycego i Łazarza V[7] i I klasy oraz Orderem Korony Włoch II klasy[8], a także tureckim Orderem Medżydów III klasy, austro-węgierskimi Orderem Franciszka Józefa II klasy[9] i Odznaką Honorową za Dzieła Sztuki i Umiejętności (9 lutego 1900)[10], francuską Legią Honorową I i V klasy, rosyjskim Orderem Świętego Stanisława[7] oraz pruskim cywilnym Pour le Mérite[11].

Pomnik Giuseppe Verdiego w Mediolanie

Opery[12][edytuj | edytuj kod]

Tytuł (tytuł włoski) Libretto Premiera Miejsce premiery Uwagi
Oberto (Oberto conte di San Bonifacio) Antonio Piazza i Temistocle Solera 17 listopada 1839 Mediolan, Teatro alla Scala pierwsze dzieło sceniczne kompozytora
Dzień królowania (Un giorno di regno, ossia Il finto Stanislao) Felice Romani 5. Września 1840 Mediolan, Teatro alla Scala edycja libretta przez Temistocle Solera
Nabucco Temistocle Solera 9 marca 1842 Mediolan, Teatro alla Scala
Lombardczycy na pierwszej krucjacie (I Lombardi alla prima crociata) Temistocle Solera 11 lutego 1843 Mediolan, Teatro alla Scala
Ernani Francesco Maria Piave 9 marca 1844 Wenecja, Teatro La Fenice
Dwaj Foskariusze (I due Foscari) Francesco Maria Piave 3 listopada 1844 Rzym, Teatro Argentina
Joanna d’Arc (Giovanna d’Arco) Temistocle Solera 15 lutego 1845 Mediolan, Teatro alla Scala
Alzira Salvadore Cammarano 12 sierpnia 1845 Neapol, Teatro San Carlo
Attyla (Attila) Temistocle Solera i Francesco Maria Piave 17 marca 1846 Wenecja, Teatro La Fenice
Makbet (Macbeth) Francesco Maria Piave, dodatki do libretta Andrea Maffei 14 marca 1847 Florencja, Teatro della Pergola nowa wersja 1865
Zbójcy (I masnadieri) Andrea Maffei 22 lipca 1847 Londyn, Queen’s Theatre
Jerusalem Alphonse Royer i Gustave Vaëz 26 listopada 1847 Paryż, Académie Royale de Musique przeróbka opery Lombardczycy na pierwszej krucjacie
Korsarz (Il corsaro) Francesco Maria Piave 25 października 1848 Triest, Teatro Grande
Bitwa pod Legano (La battaglia di Legnano) Salvadore Cammarano 27 stycznia 1849 Rzym, Teatro Argentina
Luisa Miller Salvadore Cammarano 8 grudnia 1849 Neapol, Teatro San Carlo
Stiffelio Francesco Maria Piave 16 listopada 1850 Triest, Teatro Grande nowa wersja jako Aroldo 1857
Rigoletto Francesco Maria Piave 11 marca 1851 Wenecja, Teatro La Fenice
Trubadur (Il trovatore) Salvadore Cammarano 19 stycznia 1853 Rzym, Teatro Apollo
Traviata (La traviata) Francesco Maria Piave 6 marca 1853 Wenecja, Teatro La Fenice
Nieszpory sycylijskie (Les vêpres siciliennes) Eugène Scribe i Charles Duveyrier 13 czerwca 1855 Paryż, Théatre Impérial de L’Opéra
Simon Boccanegra Francesco Maria Piave, odnowiona przez Arrigo Boito 12 marca 1857 Wenecja, Teatro La Fenice druga wersja 1881
Aroldo 16 sierpnia 1857 Rimini, Teatro Nuovo przeróbka Stiffelio
Bal maskowy (Un ballo in maschera0 Antonio Somma 17 lutego 1859 Rzym, Teatro Apollo
Moc przeznaczenia (La forza del destino) Francesco Maria Piave 10 listopada 1862 Sankt Petersburg, Cesarski Teatr Wielki poprawiona wersja 1869
Makbet (Macbeth) 21 kwietnia 1865 Paryż, Théâtre-Lyrique wersja druga, nowa wersja libretta w języku włoskim, premiera w tłumaczeniu na język francuski
Don Carlos Joseph Méry i Camille du Locle 11 marca 1867 Paryż, Opera Paryska wersja francuska w pięciu aktach
Moc przeznaczenia (La forza del destino) Antonio Ghislanzoni 27 lutego 1869 Mediolan, Teatro alla Scala wersja poprawiona
Aida Antonio Ghislanzoni 24 grudnia 1871 Kair, Khedivial-Opera skomponowana na otwarcie Kanału Sueskiego
Simon Boccanegra Arrigo Boito 24 marca 1881 Mediolan, Teatro alla Scala druga wersja
Don Carlos korekta libretta Camille du Locle, tłumaczenie na język włoski Achille de Lauzières i Angelo Zanardini 10 stycznia 1884 Mediolan, Teatro alla Scala wersja w czterech aktach
Otello Arrigo Boito 5 lutego 1887 Mediolan, Teatro alla Scala
Falstaff Arrigo Boito 9 lutego 1893 Mediolan, Teatro alla Scala

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rocznia urodzin Verdiego – Wiadomości – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2019-01-29].
  2. The greatest operas of all time #05: The revolution begins [online], medium.com [dostęp 2019-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-24].
  3. Giuseppe Verdi | gramophone.co.uk [online], gramophone.co.uk [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  4. Giuseppe Verdi | Classical-Music.com [online], classical-music.com [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  5. a b c d e Biography. giuseppeverdi.it. [dostęp 2014-02-12]. (ang.).
  6. History of the Civil Order of Savoy. savoydelegation-usa.org. [dostęp 2015-08-19].
  7. a b c Il Maestro Giuseppe Verdi. clubdei27.com. [dostęp 2015-08-19]. (wł.).
  8. VERDI Giuseppe. senato.it. [dostęp 2015-08-19]. (wł.).
  9. Marcello Conati: Verdi: interviste e incontri. 2000. s. 108. [dostęp 2015-08-19].
  10. Notatki literacko-artystyczne. „Gazeta Lwowska”. Nr 26, s. 4-5, 1 lutego 1901. 
  11. Giuseppe Fortunio Francesco Verdi. Komponist. [dostęp 2015-08-19].
  12. Klassika: Giuseppe Verdi (1813-1901): Werkverzeichnis [online], klassika.info [dostęp 2021-01-13] (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]