Grozny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Grozny
Гро́зный
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Republika

 Czeczenia

Data założenia

1818

Prawa miejskie

1869

Mer

Muslim Chuczijew

Powierzchnia

324,16 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


324 602[1]
1001,36 os./km²

Nr kierunkowy

+7 8712

Kod pocztowy

364000-364099

Tablice rejestracyjne

95

Położenie na mapie Czeczenii
Mapa konturowa Czeczenii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grozny”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Grozny”
Ziemia43°19′N 45°41′E/43,316667 45,683333
Strona internetowa

Grozny (ros. Гро́зный, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).

Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miasto zostało założone przez Rosjan w 1818 roku jako placówka wojskowa podczas wojny kaukaskiej. Pierwotnie było zamieszkane przez ludność słowiańską (Kozaków), jednak władze ZSRR, zwalczające Kozaków, zachęcały Czeczenów do osiedlania się w mieście. W 1944 roku muzułmańscy mieszkańcy miasta zostali wysiedleni do Azji Środkowej, w 1957 zezwolono im na powrót. W 1960 liczba Czeczenów mieszkających w Groznym przekroczyła liczbę Rosjan. Obecnie Czeczeni stanowią ponad 95% mieszkańców miasta.

W latach 90., podczas wojen mających na celu zajęcie Czeczenii i włączenie w skład Federacji Rosyjskiej (I i II wojna czeczeńska), Grozny został znacznie zniszczony w wyniku działań wojsk rosyjskich. Status stolicy republiki został przyznany 18 kwietnia 2001 roku. Uroczyste otwarcie nowych budynków władz miasta (tzw. Biały Dom) miało miejsce 5 dni później. Zostały one częściowo zniszczone w zamachu bombowym 27 grudnia 2002 roku. W 2003 roku ONZ nazwała Grozny najbardziej zniszczonym miastem na Ziemi[2].

W pierwszych latach po II wojnie czeczeńskiej Grozny nie był spokojnym miastem. Często miały tam miejsce zamachy terrorystyczne i porachunki mafijne. W jednym z zamachów zginął w 2004 roku prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Po wojnie nastąpiła rekonstrukcja miasta po stratach wojennych dzięki dotacjom rosyjskim. W 2005 r. ostatecznie zakończono renowację głównej arterii miasta – Prospektu Pobiedy (obecnie Prospekt Putina) w centrum Groznego. W 2011 r. ukończono budowę nowoczesnego kompleksu biznesowo-mieszkalnego Grozny City.

W 1892 roku w Groznym urodził się Stefan Narębski – polski architekt, a w 1980 Mamed Chalidow – polski zawodnik mieszanych sztuk walki pochodzenia czeczeńskiego.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Skład narodowościowy i etniczny w latach 1897 i 2010 na podstawie oficjalnych danych rosyjskich:

  1. Rosjanie: 10 349 (66,49%)
  2. Żydzi: 1686 (10,83%)
  3. Ukraińcy: 970 (6,23%)
  4. Czeczeni: 498 (3,20%)
  5. Polacy: 407 (2,61%)
  6. Ormianie: 352 (2,26%)
  7. Azerowie i Tatarzy: 272 (1,75%)
  8. Persowie: 267 (1,72%)
  9. Gruzini: 218 (1,4%)
  10. Niemcy: 134 (0,86%)
  • 2010
  1. Czeczeni: 254 558 (93,73%)
  2. Rosjanie: 8961 (3,30%)
  3. Kumycy: 1376 (0,51%)
  4. Ingusze: 992 (0,37%)
  5. Awarowie: 710 (0,26%)
  6. Tabasaranowie: 608 (0,22%)
  7. Lezgini: 365 (0,13%)
  8. Kazachowie: 310 (0,11%)

Religia[edytuj | edytuj kod]

Sport[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [online], rosstat.gov.ru [dostęp 2021-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  2. BBC NEWS | Programmes | From Our Own Correspondent | Scars remain amid Chechen revival [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23].
  3. Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-23].
  4. 16 kwietnia 1997 r. – jednostronnie, porozumienie nigdy nie parafowane przez władze Groznego.
  5. 1997 r.