Gustaw V – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gustaw V
	Med folket för fosterlandet; Z ludem dla ojczyzny
	Król Szwecji
Okres	od 8 grudnia 1907; do 29 października 1950
Poprzednik	Oskar II
Następca	Gustaw VI Adolf
	Dane biograficzne
Dynastia	Bernadotte
Data i miejsce urodzenia	16 czerwca 1858 ; Drottningholm
Data i miejsce śmierci	29 października 1950 ; w Drottningholm
Ojciec	Oskar II
Matka	Zofia Wilhelmina Nassau
Żona	Wiktoria Badeńska
Dzieci	Gustaw Adolf, Wilhelm, Eryk
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Gustaw V (ur. 16 czerwca 1858 w Drottningholm, zm. 29 października 1950 tamże) – król Szwecji w latach 1907–1950, z dynastii Bernadotte. Syn króla Szwecji i Norwegii Oskara II i Zofii Nassau. Do 1905 następca tronu Norwegii, wolnomularz^[1].

Zarys biografii[edytuj | edytuj kod]

Wstąpił na tron po śmierci ojca, Oskara II. Dążył do współpracy z pozostałymi monarchiami skandynawskimi. Był zwolennikiem reform. Dbał o przestrzeganie porządku konstytucyjnego. W okresie jego panowania nastąpiło przyznanie praw wyborczych kobietom. Na lata władzy Gustawa V przypadły obie wojny światowe, w których starał się mimo swych proniemieckich sympatii utrzymać neutralność kraju.

20 września 1881 poślubił księżniczkę badeńską Wiktorię (1862–1930), córkę wielkiego księcia Badenii Fryderyka I. Para miała trzech synów:

Gustaw Adolf (1882–1973), król Szwecji w latach 1950–1973
Wilhelm (1884–1965)
Eryk (1889–1918)

Sport

Położył wielkie zasługi dla tenisa. Nauczył się grać podczas pobytu w Wielkiej Brytanii w 1878 i po powrocie do Szwecji założył pierwszy klub tenisowy. W 1936 ufundował King’s Cup, ważną halową imprezę drużynową w Europie. Jako „Pan G” (wzgl. „Mister G”^[2]) wielokrotnie grywał dla przyjemności na Riwierze Francuskiej, najchętniej w miksta w parze z ówczesnymi gwiazdami tenisa żeńskiego, m.in. Suzanne Lenglen i Jadwigą Jędrzejowską. Występował na korcie do późnej starości.

W okresie II wojny światowej interweniował u władz niemieckich w sprawie lepszego traktowania więzionych tenisistów: Jeana Borotry i Gottfrieda von Cramma. W 1980 został uhonorowany członkostwem w Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Gustaw V dekoruje wieńcem laurowym „Göstę” Lilliehööka na IO w Sztokholmie, 1912
Gustaw V na korcie tenisowym w Sztokholmie, 1942
Okręt marynarki wojennej Szwecji „Gustaw V” (1922-1957)

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Szwedzkie^[3]^[4]^[5]

Order Serafinów – Wielki Mistrz
Order Gwiazdy Polarnej – Wielki Mistrz
Order Miecza – Wielki Mistrz
Order Wazów – Wielki Mistrz
Order Karola XIII – Wielki Mistrz
Odznaka Pamiątkowa Króla Króla Oskara II (1897)
Medal Srebrnego Wesela Księcia Gustawa i Księżnej Wiktorii (1906)
Odznaka Pamiątkowa Złotego Wesela Króla Oskara II i Królowej Zofii (1907)
Odznaka Jubileuszowa 70 Urodzin Króla Gustawa V (1928)
Kawaler Główny Orderu św. Jana

Zagraniczne^[3]^[6]^[4]^[5]

Order Lwa (Norwegia)
Order Świętego Olafa (Norwegia)
Krzyż Wolności Haakona VII (Norwegia)^[7]
Order Wierności (Badenia)
Order Bertholda I (Badenia)
Medal Jubileuszowy Rządu (Badenia, 1906)
Medal Pamiątkowy Złotego Wesela Fryderyka i Ludwiki (Badenia)
Order Świętego Huberta (Bawaria)
Order Leopolda (Belgia)
Order Krzyża Południa (Brazylia)
Order Zasługi (Chile) z łańcuchem
Order Słonia (Dania)
Wielki Komandor Orderu Danebroga (Dania)
Odznaka Honorowa Orderu Danebroga (Dania)
Medal Wolności Króla Chrystiana X (Dania)^[8]
Order Mohameda Alego z łańcuchem (Egipt)
Order Krzyża Wolności (Estonia)
Order Gwiazdy Białej z łańcuchem (Estonia)
Order Salomona (Etiopia)
Order Białej Róży z łańcuchem (Finlandia)
Order Legii Honorowej (Francja)
Order Zbawiciela (Grecja)
Order Ludwika (Hesja)
Order Hohenzollernów (książęcy)
Order Haszymitów z łańcuchem (Irak)
Order Pahlawiego z łańcuchem (Iran)
Order Annuncjaty (Włochy)
Order Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
Order Chryzantemy z łańcuchem (Japonia)
Order Gwiazdy Jerzego Czarnego (Jugosławia)
Order Trzech Gwiazd (Łotwa)
Order Korony Wendyjskiej z łańcuchem (Meklemburgia)
Order Złotego Lwa (Nassau)
Order Lwa Niderlandzkiego (Holandia)
Order Zasługi z łańcuchem (Oldenburg)
Order Portretu Przywódcy Wiernych (Persja)
Order Słońca Peru (z brylantami)
Order Orła Białego (1928, Polska)^[9]
Wstęga Trzech Orderów (Portugalia)
- Order Chrystusa (Portugalia)
- Order św. Benedykta z Avis
- Order św. Jakuba od Miecza
Order Wieży i Miecza (Portugalia)
Order Orła Czarnego (Prusy)
Order Orła Czerwonego (Prusy)
Order Karola I (Rumunia)
Order Korony (Rumunia)
Order Gwiazdy (Rumunia)
Order Świętego Andrzeja (Rosja)
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)
Order Świętej Anny (Rosja)
Order Orła Białego (Rosja)
Order Świętego Stanisława (Rosja)
Medal Koronacyjny Mikołaja II (Rosja)
Medal na Pamiątkę Koronacji Aleksandra III (Rosja)
Order Korony Rucianej (Saksonia)
Order Ernestyński (Saksonia)
Order Sokoła Białego (Saksonia-Weimar)
Order Złotego Runa (1881, Hiszpania)
Order Maha Chakri (Syjam)
Order Podwiązki (1905, Wielka Brytania)
Order Łaźni (1901, Wielka Brytania)
Królewski Łańcuch Wiktoriański (1908, Wielka Brytania)
Order Lwa Białego z łańcuchem (Czechosłowacja)
Order Imtiyaz (Turcja)
Order Osmana (Turcja)
Order Świętego Stefana (1879, Austro-Węgry)^[10]
Order Zasługi ze Świętą Koroną i łańcuchem (Węgry)
Order Oswobodziciela z łańcuchem (Wenezuela)
Order Korony (Wirtembergia)
Order Świętego Karola (Monako)
Odznaka Honorowa za Zasługi (Austria)
Medal Koronacyjny Króla Jerzego V (Wielka Brytania)
Medal Złotego Jubileuszu Królowej Wiktorii (Wielka Brytania)
Medal Pamiątkowy Cesarza Wilhelma I (Prusy)

Genealogia[edytuj | edytuj kod]


Prapradziadkowie	Jan Henryk Bernadotte (1711–1780) ∞1754 Joanna de Saint Vincent (1728–1809)	Franciszek Clary (1725–1794) ∞1759 Franciszka Somis (1737–1815)	Aleksander de Beauharnais (1760–1794) ∞1779 Maria Józefina Tascher (1763–1814)	Król Bawarii Maksymilian I Józef Wittelsbach (1756–1825) ∞1785 Augusta Hessen-Darmstadt (1765–1796)	Karol Krystian Nassau-Weilburg (1735–1788) ∞1760 Karolina Oranje-Nassau (1743–1787)	Wilhelm Jerzy Kirchberg (1751–1777) ∞1771 Isabella Augusta Reuss (1752–1824)	Król Wirtembergii Fryderyk I Wirtemberski (1732–1797) ∞1760 Augusta Karolina Braunschwig-Wolfenbütten (1764–1788)	Fryderyk Wettyn (1763–1834) ∞1785 Charlotte Mecklembourg-Strelitz (1769–1818)
Pradziadkowie	Król Szwecji i Norwegii Karol XIV Jan (1763–1844) ∞1797 Désirée Clary (1777–1860)		Eugeniusz de Beauharnais (1781–1824) ∞1806 Augusta Amalia Wittelsbach (1788–1851)		książę Fryderyk Wilhelm Nassau-Weilburg (1768–1816) ∞1788 Luiza Izabela Kirchberg (1772–1827)		Paweł Wirtemberski (1785–1852) ∞1805 Charlotta Wettyn (1787–1847)
Dziadkowie	Król Szwecji i Norwegii Oskar I Bernadotte (1799–1859) ∞1823 Józefina de Beauharnais (1807–1876)				Wilhelm Nassau (1792–1839) ∞1829 Paulina Wirtemberska (1810–1856)
Rodzice	Król Szwecji i Norwegii Oskar II Bernadotte (1829–1907) ∞1857 Zofia Wilhelmina Nassau (1836–1913)
Gustaw V Bernadotte (1858–1950), król Szwecji

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wolnomularstwo w świetle encyklopedyj. Wypisy, Warszawa 1934, s. 6.
↑ Sportowcy o błękitnej krwi. „Głos Narodu”, s. 3, Nr 350 z 31 grudnia 1929.
↑ ^a ^b The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 193-195. (ang.).
↑ ^a ^b Sveriges statskalender 1947
↑ ^a ^b Kungl. Svenska Riddarordnarna. Bind 1. Sztokholm 1935, s. 97 (szw.)
↑ Sveriges statskalender 1925
↑ Haakon VII's Frihetskors. VG, 15 lutego 1947, s. 2
↑ Lars Stevnsborg: Kongeriget Danmarks ordener, medaljer og hæderstegn. Frederiksberg, Syddansk Universitetsforlag: 2005. s. 547-551
↑ Odznaczenie króla szwedzkiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 136 z 15 czerwca 1928.
↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 55

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Nota biograficzna na stronie historiska-personer.nu (szw.) [dostęp 1 stycznia 2011]

[1] Wolnomularstwo w świetle encyklopedyj. Wypisy, Warszawa 1934, s. 6.

[2] Sportowcy o błękitnej krwi. „Głos Narodu”, s. 3, Nr 350 z 31 grudnia 1929.

[tn-3] The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 193-195. (ang.).

[ssk-4] Sveriges statskalender 1947

[ksr-5] Kungl. Svenska Riddarordnarna. Bind 1. Sztokholm 1935, s. 97 (szw.)

[6] Sveriges statskalender 1925

[7] Haakon VII's Frihetskors. VG, 15 lutego 1947, s. 2

[8] Lars Stevnsborg: Kongeriget Danmarks ordener, medaljer og hæderstegn. Frederiksberg, Syddansk Universitetsforlag: 2005. s. 547-551

[9] Odznaczenie króla szwedzkiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 136 z 15 czerwca 1928.

[10] Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 55

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Englingerowie	Eryk VI Zwycięski (970–995) Olaf Skötkonung (995–1022) Anund Jakub (1022–1050) Emund Stary (1050–1060)
Stenkilowie	Stenkil Ragnvaldsson (1060–1066) Eryk VII Stenkilsson i Eryk VIII Poganin (1066–1067) Halsten (1067–1070) Anund Gårdske (1070–1075) Hakan Ryży (1075–1080) Inge I Starszy (ok. 1080–1084) Swen Ofiarnik (1084–1087) Eryk Årsäll (1087–1088) Inge I Starszy (1088–1110) Filip (1110–1118) Inge II Młodszy (1118–1125) Ragnvald Okrągłogłowy (1125–1126) Magnus Silny (1125–1130)
Swerkerydzi i Erykidzi	Swerker I Starszy (1130–1156) Eryk IX (1156–1160) Magnus Henriksson (1160–1161) Karol VII (I) (1161–1167) Knut I (1167–1196) Kol / Bolesław (1167–1173) Swerker II Młodszy (1196–1208) Eryk X (1208–1216) Jan I (1216–1222) Eryk XI (1222–1229) Knut II Długi (1229–1234) Eryk XI (1234–1250)
Folkungowie	Waldemar Birgersson (1250–1275) Birger jarl (regent 1250–1266) Magnus I Birgersson (1275–1290) Birger I Magnusson (1290–1318) Mats Kettilmundsson (regent 1318–1319) Magnus II Eriksson (1319–1364) Eryk XII Magnusson (1356–1359) Haakon Magnusson (1362–1364)
dynastia meklemburska	Albrecht Meklemburski (1364–1389)
okres unii kalmarskiej	Małgorzata (1389–1412) Eryk XIII Pomorski (1396–1439) Engelbrekt Engelbrektsson (regent 1435–1436) Karol Knutsson Bonde (regent 1438–1440) Krzysztof Bawarski (1440–1448) Bengt Jönsson i Nils Jönsson (regenci 1448) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1448–1457) Jöns Bengtsson i Eryk Axelsson (regenci 1457) Chrystian I Oldenburg (1457–1464) Kettil Karlsson Waza (1464 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1464–1465) Kettil Karlsson Waza (1465 regent) Jöns Bengtsson (1465–1466 regent) Eryk Axelsson (1466–1467 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1467–1470) Sten Sture Starszy (1470–1497 regent) Jan II Oldenburg (1497–1501) Sten Sture Starszy (1501–1503 regent) Svante Nilsson Sture (1504–1512 regent) Eryk Trolle (regent 1512) Sten Sture Młodszy Svantesson (regent 1512–1520) Chrystian II Oldenburg (1520–1521) Gustaw Waza (regent 1521–1523)
Wazowie	Gustaw I (1523–1560) Eryk XIV (1560–1568) Jan III (1569–1592) Zygmunt (1592–1599) Karol, książę Sudermanii (regent 1599–1604) Karol IX (1604–1611) Gustaw II Adolf (1611–1632) Krystyna (1632–1654)
Wittelsbachowie	Karol X Gustaw (1654–1660) Karol XI (1660–1697) Karol XII (1697–1718) Ulryka Eleonora (1718–1720)
Dynastia Heska	Fryderyk I (1720–1751)
Oldenburgowie	Adolf Fryderyk (1751–1771) Gustaw III (1771–1792) Gustaw IV Adolf (1792–1809) Karol, książę Sudermanii (regent 1792–1796) Karol XIII (1809–1818)
Bernadotte	Karol XIV Jan (1818–1844) Oskar I (1844–1859) Karol XV (1859–1872) Oskar II (1872–1907) Gustaw V (1907–1950) Gustaw VI Adolf (1950–1973) Karol XVI Gustaw (od 1973)