Hadrian IV – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hadrian IV
Hadrianus Quartus
Nicholas Breakspeare
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

ok. 1100
Abbots Langley

Data i miejsce śmierci

1 września 1159
Anagni

Miejsce pochówku

Groty Watykańskie

Papież
Okres sprawowania

1154-1159

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Sakra biskupia

18 lub 25 grudnia 1149

Kreacja kardynalska

17 grudnia 1149
przez Eugeniusza III

Pontyfikat

4 grudnia 1154

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

18 lub 25 grudnia 1149

Miejscowość

Rzym

Konsekrator

Eugeniusz III

Hadrian IV (łac. Hadrianus IV), także Adrian IV (łac. Adrianus IV), właśc. Nicholas Breakspeare OSA, pol. Mikołaj z Albano (ur. ok. 1100 w Abbots Langley, zm. 1 września 1159 w Anagni[1]) – papież w okresie od 4 grudnia 1154 do 1 września 1159, augustianin[2]. Jedyny Anglik, który został papieżem.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]

Z pochodzenia był Anglikiem – jedynym na Stolicy Piotrowej[2]. Był synem mnicha Roberta z St Albans. Nicholas rozpoczął swoją edukację w St Albans, ale wkrótce potem wyjechał do Francji, gdzie przystąpił do kongregacji kanoników regularnych św. Rufusa[2]. Tam doszedł do pozycji przeora, a następnie (ok. 1144–1146) opata wspólnoty[3]. Wprowadził w konwencie surową dyscyplinę, co doprowadziło do konfliktu ze wspólnotą[1]. Papież Eugeniusz III rozwiązał spór mianując Nicholasa kardynałembiskupem Albano w grudniu 1149[1]. W latach 1152–1154 pełnił funkcję legata papieskiego w Norwegii, gdzie ustanowił metropolię w Nidaros i zorganizował Kościół katolicki na zasadach reformy gregoriańskiej[1]. Występuje jako świadek na bullach papieskich między 30 stycznia 1150 a 30 listopada 1154. 4 grudnia 1154, krótko po powrocie z Norwegii, został wybrany na papieża.

Pontyfikat[edytuj | edytuj kod]

Hadrian IV początkowo kontynuował procesarską politykę poprzedników, licząc na pomoc Fryderyka Barbarossy w stłumieniu rebelii Arnolda z Brescii w Rzymie i zlikwidowania rzymskiej komuny miejskiej[1]. Po napaści na dwóch kardynałów, papież obłożył Rzym interdyktem[2]. Wkrótce potem doprowadził także do uwięzienia i skazania na śmierć, poprzez powieszenie i spalenie ciała, Arnolda[4][2]. Na początku 1155 doszło do odnowienia zawartego dwa lata wcześniej traktatu sojuszniczego, a 18 czerwca 1155 papież koronował Fryderyka na cesarza[1]. Już wtedy jednak doszło do pierwszych rozdźwięków. Obustronne uchybienia protokolarne w trakcie negocjacji oraz podczas samej uroczystości koronacyjnej, doprowadziły do pogorszenia wzajemnych stosunków, niewywiązanie się przez cesarza ze zobowiązań sojuszniczych posłużyło w końcu za pretekst do zerwania układu przez Hadriana IV i zawarcia w 1156 w Benewencie sojuszu z dotychczasowym przeciwnikiem królem Wilhelmem I sycylijskim[1]. W tym samym roku doszło do uwięzienia w Burgundii papieskiego legata, arcybiskupa Eskila, co jeszcze bardziej pogorszyło stosunki z Cesarstwem. Dwaj legaci, Roland ze Sieny i Bernard od św. Klemensa, wysłani na obrady sejmu Rzeszy w Besançon w listopadzie 1157 zamiast złagodzenia konfliktu doprowadzili do jego eskalacji, wdając się w polemikę z cesarskim kanclerzem Rainaldem z Dassel, odnośnie do prawnych relacji między papieżem a cesarzem. Ostatecznie jednak, po osobistej interwencji Hadriana IV, uwolniono arcybiskupa Eskila.

W 1158 Fryderyk wkroczył z wojskami do północnej Italii (zajął Mediolan[2]), gdzie podjął prób rewindykacji należnych mu regaliów. W listopadzie 1158, w Roncaglii (niedaleko Piacenzy) unieważnił samorządy miast lombardzkich, co wywołało z ich strony gwałtowną opozycję[1]. Lombardczyków poparł również Hadrian IV, widząc w ustawach ronkalskich zagrożenie dla praw Kościoła. Latem 1159 zagroził cesarzowi ekskomuniką, jeśli w ciągu 40 dni nie odwoła ustaw[1]. Zanim jednak minął ten termin, papież zmarł[2].

Hadrian IV mianował prawdopodobnie 11 nowych kardynałów. W 1155 ogłosił bullę protekcyjną dla diecezji wrocławskiej. Przypisuje mu się także wydanie bulli Laudabiliter, w której nadał królowi Anglii prawa do władania Irlandią, jednak autentyczność tej bulli jest kwestionowana[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 243-245. ISBN 83-06-02633-0.
  2. a b c d e f g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 87-88. ISBN 83-7006-437-X.
  3. po raz pierwszy jest wzmiankowany jako opat 29 stycznia 1147, podczas gdy jego poprzednik Fulchier jest udokumentowany tylko w 1143, zob. Brenda Bolton, Anne Duggan, Adrian IV, the English Pope, 1154–1159: Studies and Texts, Ashgate Publishing, Ltd., 2003, s. 25
  4. Jan Nowodworski, Arnold z Brescii, [w:] Michał Nowodworski (red.), Encyklopedja Kościelna, Warszawa: Czerwiński i Spółka, 1873.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ian Stuart Robinson, The Papacy 1073-1198. Continuity and Innovation, Cambridge University Press 1990
  • Kazimierz Dopierała: Księga papieży, Poznań 1996, s. 178-180
  • Barbara Zenker: Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130 bis 1159, Würzburg 1964, s. 36-38
  • Pope Adrian IV. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-12-09]. (ang.).