Hans Luther – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hans Luther
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 marca 1879
Berlin

Data i miejsce śmierci

11 maja 1962
Düsseldorf

Tymczasowy prezydent Rzeszy Niemieckiej
Okres

od 28 lutego 1925
do 12 marca 1925

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Ludowa

Poprzednik

Friedrich Ebert

Następca

Walter Simons

Kanclerz Rzeszy
Okres

od 15 stycznia 1925
do 12 maja 1926

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Ludowa

Poprzednik

Wilhelm Marx

Następca

Wilhelm Marx

Hans Luther (ur. 10 marca 1879 w Berlinie, zm. 11 maja 1962 w Düsseldorfie) – niemiecki polityk, kanclerz Rzeszy, prezes Reichsbanku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Karierę polityczną rozpoczął w roku 1907 od stanowiska radnego miejskiego w Magdeburgu. Następnie w roku 1913 został sekretarzem niemieckiej rady Städtetag. W roku 1918 wybrano go na burmistrza Essen. W grudniu 1922 roku kanclerz Wilhelm Cuno powołał Luthera do rządu na stanowisko ministra wyżywienia i rolnictwa.

Utrzymał urząd ministra do roku 1924, gdy kanclerzem został Wilhelm Marx. W roku 1925 uzyskał nominację na kanclerza, jednak już w następnym roku powołano rząd pod kierunkiem Marxa. Przez krótki okres Luther pełnił funkcję prezydenta Niemiec, która zwolniła się po śmierci Friedricha Eberta. W roku 1930 Luther został prezesem Reichsbanku. Zwolennik restrykcyjnej liberalnej polityki monetarnej. Po dojściu Hitlera do władzy został ambasadorem Rzeszy w USA. Funkcję pełnił w latach 1933–1937.

W roku 1937 przeszedł na emeryturę.

W roku 1933 Luther poprowadził serię wykładów na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. W swoich przemówieniach zapewniał o pokojowych zamiarach Hitlera wobec europejskich sąsiadów. Rektor uniwersytetu, Nicholas Murray Butler, odrzucił prośby studentów o cofnięcie zaproszenia dla Luthera. Swoją decyzję umotywował potrzebą respektowania akademickiej wolności i liberalizmu.

Po II wojnie światowej Luther powrócił do aktywności zawodowej na różnych funkcjach w administracji i bankowości landów (po 1949 w służbie państwowej RFN), a następnie w latach 1952–1955 był pełnomocnikiem rządu RFN ds. reorganizacji organizacji terytorialnej i finansów landów Republiki Federalnej (niem. Vorsitzender des Sachverständigen-Ausschusses für die Neugliederung des Bundesgebietes an der Erörterung der Ländergliederung) .

Pierwszy gabinet Luthera: od stycznia do grudnia 1925 roku[edytuj | edytuj kod]

Zmiany gabinetowe:

  • 26 października 1925 – Schiele, Schlieben oraz Neuhaus odeszli z rządu. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych objął Gessler (pozostając jednocześnie na stanowisku ministra obrony narodowej). Kanclerz Luther przejął kontrolę nad ministerstwem finansów, natomiast ministerstwo gospodarki oddano Krohnemu (ministrowi transportu).
  • 21 listopada 1925 – po rezygnacji Frenkena urząd ministra sprawiedliwości przejął tymczasowo kanclerz Luther

Drugi gabinet Luthera: od stycznia do maja 1926 roku[edytuj | edytuj kod]

  • Hans Luther, kanclerz Rzeszy
  • Gustav Stresemann (Niemiecka Partia Ludowa), minister spraw zagranicznych
  • Wilhelm Külz (Niemiecka Partia Demokratyczna), minister spraw wewnętrznych
  • Peter Reinhold (Niemiecka Partia Demokratyczna), minister finansów
  • Julius Curtius (Niemiecka Partia Ludowa), minister gospodarki
  • Heinrich Brauns (Partia Centrum), minister pracy
  • Wilhelm Marx (Partia Centrum), minister sprawiedliwości
  • Otto Gessler (Niemiecka Partia Demokratyczna), minister Reichswehry
  • Karl Stingl (Bawarska Partia Ludowa), minister poczty
  • Rudolf Krohne (Niemiecka Partia Ludowa), minister transportu
  • Heinrich Haslinde (Partia Centrum), minister wyżywienia

Prezesi Reichsbanku[edytuj | edytuj kod]