Henri de Toulouse-Lautrec – Wikipedia, wolna encyklopedia

Henri de Toulouse-Lautrec

Henri de Toulouse-Lautrec, zdjęcie z lat 1880–1890
Imię i nazwisko	Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa
Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1864 Albi
Data i miejsce śmierci	9 września 1901 Saint-André-du-Bois
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika, rysunek
Epoka	postimpresjonizm, secesja
Muzeum artysty	Musée Toulouse-Lautrec
Ważne dzieła
Moulin rouge – La Goulue
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa^[1] /ɑ̃ʁi də tuluz loˈtʁɛk/ (ur. 24 listopada 1864 w Albi, zm. 9 września 1901 w Saint-André-du-Bois) – francuski malarz i grafik. Przedstawiciel postimpresjonizmu, swoimi litografiami wywarł wielki wpływ na rozwój nowoczesnego plakatu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny o arystokratycznych korzeniach, która utraciła większość ze swojego prestiżu. Urodził się jako pierworodny syn hrabiego Alphonse’a i hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec. Jego brat, urodzony 28 sierpnia 1867 zmarł rok później. Rodzice Toulouse byli kuzynami – zwyczaj ten praktykowany był w rodzinie Toulouse ze względu na chęć utrzymania rodzinnego majątku w stanie nierozproszonym. Bliski stopień pokrewieństwa przyczynił się jednak do powstania defektów genetycznych u potomstwa.

W wieku 14 lat Henri złamał lewą kość udową, a rok później obie. Ze względu na defekt genetyczny, kości Henriego nie były w stanie odpowiednio się zrosnąć i w rezultacie przestały rosnąć. Jako fizycznie dojrzały mężczyzna, Henri miał tors i górne partie ciała o normalnych proporcjach oraz anormalnie krótkie kończyny dolne. Toulouse mierzył tylko 142 cm^[2].

Z powodu swojej niskiej postury, Henri nie mógł aktywnie uczestniczyć w wielu dziedzinach życia. Poświęcił się dostępnej dla niego sztuce. Został znaczącym malarzem, plakacistą postimpresjonizmu, twórcą litografii i ilustracji, na których uwieczniał życie bohemy dziewiętnastowiecznego Paryża. W połowie lat 90 XIX wieku tworzył ilustracje dla humorystycznego pisma Le Rire.

Toulouse Lautrec miał opinię duszy Montmartre – dzielnicy paryskiej, w której mieszkał. Jego malarstwo przedstawia życie słynnego Moulin Rouge i innych paryskich kabaretów i teatrów oraz burdeli (w których prawdopodobnie zaraził się kiłą). Często umieszczał w swoich pracach dwoje spośród znajomych – śpiewaczkę Yvette Guilbert i Louise Weber – tancerkę i twórczynię francuskiego kankana. Toulouse uczył malarstwa i pochwalał artystyczne postępy swojej modelki (i prawdopodobnie kochanki) – Suzanne Valadon. Był alkoholikiem przez większość swojego życia. Tuż przed śmiercią zamieszkał w sanatorium.

Toulouse zmarł w wieku 36 lat na terenie posiadłości rodzinnych w Malromé z powodu komplikacji zdrowotnych spowodowanych alkoholizmem i rozwojem kiły^[3]. Artysta został pochowany w Verdelais, w departamencie Żyronda kilkanaście kilometrów od miejsca urodzenia. Jego ostatnie słowa to „stary głupiec” – skierowane do obecnego przy jego śmierci ojca. Po śmierci Toulouse, jego matka hrabina Adele de Toulouse-Lautrec i Maurice Joyant, marszand i przyjaciel Henryka z dzieciństwa, wypromowali jego sztukę. Matka Toulouse przeznaczyła pieniądze na budowę muzeum poświęconego artyście w Albi, miejscu urodzenia Henriego. Toulouse-Lautrec uznawany jest za genialnego artystę, mającego umiejętność obserwacji połączoną z wyjątkową sympatią i zrozumieniem dla współbliźnich.

1 listopada 2005 obraz Praczka został sprzedany w domu aukcyjnym Christie's za 22 416 000 dolarów amerykańskich^[4].

Dzieła[edytuj | edytuj kod]

nr	tytuł	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	Autoportret w lustrze	1880	olej na kartonie, 40,3 × 32,4 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
2.	Stajenny z parą koni	1880	olej na kartonie, 32,5 × 23,8 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
3.	Hrabia Alphonse de Toulouse-Lautrec powożący dyliżansem pocztowym w Nicei	1881	olej na płótnie, 38,5 × 51 cm	Musée du Petit Palais, Paryż
4.	Portret hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec w zamku Malromé	1881	olej na płótnie, 92 × 80 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
5.	Młody robotnik w Céleyran	1882	olej na płótnie, 49 × 30 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
6.	Gruba Maria	1884	olej na płótnie, 79 × 64 cm	Von der Heydt-Museum, Wuppertal
7.	Praczka	1884	olej na płótnie, 93 × 75 cm	kolekcja prywatna, Paryż
8.	Portret Emile’a Bernarda	1885	olej na płótnie, 54,5 × 43,5 cm	Tate Gallery, Londyn
9.	Portret Vincenta van Gogha	1887	pastel na kartonie, 57 × 46,5 cm	Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam
10.	Cyrk Fernando(Woltyżerka)	1888	olej na płótnie, 103,5 × 161,5 cm	Art Institute of Chicago, Chicago
11.	W Moulin de la Galette	1889	olej na płótnie, 88,9 × 101,3 cm	Art Institute of Chicago, Chicago
12.	Aktor Henry Samary	1889	olej na kartonie, 75 × 52 cm	Musée d’Orsay, Paryż
13.	Portret Suzanne Valadon(Puder ryżowy)	1888/1889	olej na kartonie, 65 × 58 cm	Stedelijk Museum, Amsterdam
14.	Toaleta (Rudowłosa)	1889	olej na kartonie, 67 × 54 cm	Musée d’Orsay, Paryż
15.	Taniec z Moulin Rouge	1890	olej na płótnie, 115,5 × 150 cm	Philadelphia Museum of Art, Filadelfia
16.	Moulin Rouge- La Goulue	1891	litografia barwna (plakat), 191 × 117 cm	Civica Raccolta di Stampe Bertarelli, Mediolan
17.	Portret Justine Dieuhl	1891	olej na kartonie, 74 × 58 cm	Musée d’Orsay, Paryż
18.	Portret Louisa Pascala	1893	olej na kartonie, 81 × 54 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
19.	A la Mie	1891	olej i gwasz na kartonie, 53,5 × 68 cm	Museum of Fine Arts, Boston
20.	„Ambassadeurs”: Aristide Bruant	1892	litografia barwna (plakat), 150 × 100 cm	kolekcja prywatna
21.	La Goulue wchodząca do Moulin Rouge	1892	olej na kartonie, 79,4 × 59 cm	Museum of Modern Art, Nowy Jork
22.	Tańcząca Jane Avril	1892	olej na kartonie, 85,5 × 45 cm	Musée d’Orsay, Paryż
23.	Anglik w Moulin Rouge	1892	olej i gwasz na kartonie, 85,7 × 66 cm	Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
24.	Tańczące kobiety (w Moulin Rouge)	1892	olej na kartonie, 93 × 80 cm	Národní Galerie, Praga
25.	W Moulin Rouge	1892	olej na płótnie, 123 × 140,5 cm	Art Institute of Chicago, Chicago
26.	Divan Japonais	1892/1893	litografia barwna (plakat), 80 × 60 cm	kolekcja prywatna, Paryż
27.	Jane Avril w Jardin de Paris	1893	litografia barwna (plakat), 130 × 95 cm	kolekcja prywatna
28.	W łóżku	1893	olej na kartonie, 54 × 70,5 cm	Musée d’Orsay, Paryż
29.	Yvette Guilbert wywoływana przed kurtynę	1894	gwasz na kartonie, 48 × 28 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
30.	W salonie przy rue des Moulins	1894	olej na płótnie, 110 × 120 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
31.	Gabriel Tapié de Céleyran w foyer teatru	1894	olej na płótnie, 110 × 56 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
32.	Cha-U-Kao w Moulin Rouge	1895	olej na kartonie, 54 × 49 cm	Musée d’Orsay, Paryż
33.	La Revue Blanche	1895	litografia barwna, 130 × 95 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
34.	Pasażerka z kabiny 54	1896	litografia barwna, 60 × 40 cm	kolekcja prywatna
35.	Marcelle Lender tańcząca bolero w operetce Chilpéric	1896	olej na płótnie, 145 × 150 cm	kolekcja prywatna, Nowy Jork
36.	Dżokej	1899	litografia kolorowana farbą olejną i akwarelą, 51,5 × 36,3 cm	kolekcja prywatna
37.	W „Rat Mort”	1899	olej na płótnie, 56 × 46 cm	Courtauld Gallery, Londyn
38.	Modystka: Mademoiselle Louise Blouet	1900	olej na desce, 61 × 49,3	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
39.	Maurice Joyant podczas polowania na kaczki	1900	olej na desce, 116,5 × 81 cm	Musée Toulouse-Lautrec, Albi
40.	Messalina z dwiema statystkami	1900/1901	olej na płótnie, 92,5 × 68 cm	Fundacja E.G. Bührlego, Zurych

Biografie[edytuj | edytuj kod]

• Pierre La Mure, Moulin Rouge
• Henri Perruchot, Toulouse-Lautrec
• Julia Frey, Toulouse-Lautrec. Biografia
• Matthias Arnold, Henri de Toulouse-Lautrec, wyd. Taschen

Filmy[edytuj | edytuj kod]

• Moulin Rouge, reż. John Huston, 1952, biograficzny – adaptacja biografii Moulin Rouge La Mure’a
• Lautrec, reż. Roger Planchon, 1998, biograficzny – adaptacja biografii Toulouse-Lautrec Perruchot’a
• Moulin Rouge!, reż. Baz Luhrmann, 2001, musical (jedna z głównych postaci)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Matthias Arnold: Henri de Toulouse-Lautrec, wyd. Taschen
• Udo Felbinger: Toulouse-Lautrec

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Strona o artyście (ang. • fr.)
• Toulouse-Lautrec (fr.)
• Wirtualna galeria (ang.)
• Toulouse-Lautrec, Henri de. Zdjęcia i Biografia (ros.)
• Obrazy. impresjonizm.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)]. – Toulouse-Lautrec (pol.)