French
DeutschHenryk VI Dobry – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Płyta wierzchnia z nagrobka tumbowego Henryka VI Dobrego (próba rekonstrukcji polichromii średniowiecznej) | |
 Pieczęć piesza Henryka VI Dobrego z 1332 | |
| Książę Wrocławski | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | Włączenie do Królestwa Czech |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Żona | |
| Dzieci | Elżbieta, Eufemia, Małgorzata |
Henryk VI Dobry (ur. 18 marca 1294[1], zm. 24 listopada 1335[2]) – książę wrocławski z dynastii Piastów rządzący w latach 1311–1335, ostatni książę wrocławski po jego śmierci księstwo przypadło królowi Czech[2].
Henryk VI był drugim pod względem starszeństwa synem, a siódmym dzieckiem księcia legnickiego i wrocławskiego Henryka V Brzuchatego i księżniczki wielkopolskiej Elżbiety[1].
Pod opieką regentów[edytuj | edytuj kod]
Małoletni w chwili śmierci ojca, znalazł się wraz z rodzeństwem Bolesławem i Władysławem pod opieką matki (do 1304) i stryja księcia jaworskiego Bolka I Surowego (do 1301). W 1302 po przejściowym sprawowaniu regencji przez biskupa wrocławskiego Henryka z Wierzbna opiekę nad księstwem wrocławsko-legnickim przejął osobiście król Wacław II, który sprowadził najstarszego z braci na swój dwór do Pragi.
Samodzielne rządy[edytuj | edytuj kod]
Za pełnoletniego Henryk został uznany w 1310, kiedy ożenił się ze znacznie starszą od siebie Anną, córką władcy Austrii Albrechta I. Rok później na skutek nacisków możnych zjednoczonej dotychczas dzielnicy wrocławsko-legnickiej doszło do jej podziału na trzy części: wrocławską, legnicką i brzeską. Najbardziej ubogi i najmniej ważny był dział brzeski, do którego bracia zobowiązali się dopłacić łącznie 50 000 grzywien. Jako pierwszy prawo wyboru miał najstarszy Bolesław, który pragnąc zdobyć niezależność finansową wybrał niespodziewanie Brzeg, w związku z czym Wrocław przypadł Henrykowi. Przedsiębiorczy Henryk w przeciwieństwie do najmłodszego z braci Władysława (którego Bolesław w związku z tym wydziedziczył), nie miał kłopotów ze spłaceniem zobowiązań (pomocni okazali się zwłaszcza bogaci patrycjusze wrocławscy) i utrzymał się na otrzymanej dzielnicy[3].
W latach 1312–1317 wybuchł konflikt Bolesława III i Henryka z książętami głogowskimi o ziemie, które zostały wydarte niegdyś ich ojcu. Długotrwała wojna, w której po stronie synów Henryka V uczestniczył Władysław Łokietek, zakończyła się przyłączeniem Uraza do dzierżaw Henryka, zaś Wołowa i Lubiąża do dzierżaw Bolesława.
W 1314 Henryk wspierał w walkach o tron niemiecki brata żony, Fryderyka Pięknego.
Wojna z Piastami głogowskimi rozgorzała na powrót w 1321, tym razem jednak Henryk nie był przekonany, co do celowości jej prowadzenia, zawierając na początku 1322 separatystyczny pokój z Głogowczykami, uzyskując w zamian Smogorzów z okręgiem. Zawarte porozumienie zostało wsparte małżeństwem córki Henryka Elżbiety z Konradem oleśnickim.
Walki Bolesława III Rozrzutnego z synami Henryka III głogowskiego przeciągnęły się do roku następnego. Wtedy też Bolesław pragnący odzyskać władzę nad potężnym Wrocławiem zaproponował młodszemu bratu wymianę dzielnicy wrocławskiej na legnicką – Henryk VI transakcji nie przyjął.
W mocy zawartego w 1323 układu krakowskiego Henryk uznawał Łokietka jako władcę królestwa oraz przekazywał mu swe księstwo. Ostatecznie jednak Łokietek odstąpił od objęcia księstwa[4].
Henryk VI zagrożony przez brata zmierzającego do pozbawienia go księstwa (doszło do drobnych starć zbrojnych) [2], złożył 20 kwietnia 1324 hołd lenny cesarzowi rzymskiemu Ludwikowi Bawarskiemu, który zgodził się na dziedziczenie księstwa przez córki Henryka, co równało się wydziedziczeniu Bolesława III i jego potomków[4].
Hołd lenny nie zabezpieczał wystarczająco włości Henryka przed ponawianymi wyprawami Bolesława. W tym celu książę wrocławski w 1325 wydał swoją drugą córkę Eufemię za Bolesława Niemodlińskiego i zawarł rok później sojusz z zakonem krzyżackim skierowany przeciwko głównemu sojusznikowi brata na Śląsku Władysławowi Łokietkowi.
Ostatecznie Henryk pod naciskiem patrycjatu wrocławskiego zdecydował się na układy z królem czeskim Janem Luksemburczykiem. Do podpisania umowy doszło we Wrocławiu 6 kwietnia 1327. Na mocy tego układu księstwo wrocławskie pozostało niezależne od Jana Luksemburczyka, ale po śmierci Henryka VI miało przejść na własność korony czeskiej[2]. W zamian za te ustępstwa Henryk otrzymał od króla w dożywocie ziemię kłodzką i wysoką rentę jako uposażenie.
W polityce wewnętrznej Henryk opierał swoje rządy na potężnym patrycjacie Wrocławia, który obdarzał licznymi przywilejami. Wobec kościoła był niezwykle stanowczy, przez co w latach 1319–1321 był objęty klątwą kościelną.
Henryk VI Dobry zmarł 24 listopada 1335[2] i został pochowany w kaplicy św. Jadwigi w klasztorze klarysek we Wrocławiu. Z małżeństwa z Anną Habsburżanką miał trzy córki – Elżbietę, wydaną za Konrada I oleśnickiego, Eufemię, żonę Bolesława Niemodlińskiego i Małgorzatę, klaryskę z Wrocławia. Synów nie pozostawił.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Boras 1978 ↓, s. 174.
- ↑ a b c d e Gelles 1996 ↓, s. 16.
- ↑ Boras 1978 ↓, s. 179.
- ↑ a b Korta 2003 ↓, s. 97.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Cetwiński: Historia Wrocławia w datach. Romuald Gelles (red.) i inni. Wrocław: TMW Wratislawia, 1996.
- Zygmunt Boras: Książęta piastowscy Śląska. Wyd. 2. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1978.
- Wacław Korta: Historia Śląsku do 1763 roku. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 97. ISBN 83-7181-283-3.