Herbert Floss – Wikipedia, wolna encyklopedia

Herbert Floss
Artysta, Karl Marks, Tadellos
SS-Oberscharführer SS-Oberscharführer
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1912
Reinholdshain

Data i miejsce śmierci

22 października 1943
Zawadówka

Formacja

Schutzstaffel

Herbert Floss (ur. 25 sierpnia 1912 w Reinholdshain, zm. 22 października 1943 w Zawadówce) – SS-Oberscharführer, uczestnik akcji T4, zbrodniarz hitlerowski. Zasłynął jako specjalista od kremacji w obozach zagłady w Bełżcu, Sobiborze i Treblince.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w wiosce Reinholdshain w Rudawach. Po ukończeniu szkoły podstawowej kształcił się na farbiarza. Nie zdobył jednak stałego zatrudnienia w tym zawodzie, stąd był zmuszony imać się różnych zajęć[1]. W 1930 roku został członkiem NSDAP, a rok później wstąpił do SA[2].

W kwietniu 1935 roku wstąpił do batalionu „Elbe” należącego do formacji SS-Totenkopfverbände. Służbę pełnił w obozie koncentracyjnym Lichtenburg. W 1937 roku wraz ze swą jednostką został przeniesiony do Dachau i wcielony do pułku SS-TV „Oberbayern”[1]. Według niektórych źródeł pełnił służbę w obozie koncentracyjnym Buchenwald[2]. W SS posiadał numer członkowski 281 582[3].

Po wybuchu II wojny światowej został przydzielony do personelu akcji T4, czyli tajnego programu eksterminacji osób psychicznie chorych i niepełnosprawnych umysłowo. Służył w „ośrodku eutanazji” w Bernburgu[1].

Jako jeden z pierwszych weteranów akcji T4 został skierowany do okupowanej Polski, aby wziąć udział w eksterminacji Żydów. Na początku 1942 roku rozpoczął służbę w obozie zagłady w Bełżcu. Już w kwietniu tegoż roku został jednak przeniesiony do obozu zagłady w Sobiborze[4]. Według Ericha Fuchsa jeszcze przed jego formalnym uruchomieniem uczestniczył próbnym zagazowaniu kilkudziesięciu żydowskich kobiet[5]. Później służył jako „kasjer” w tzw. obozie II. Jego zadaniem było odbieranie ofiarom złota, pieniędzy i kosztowności do rzekomego „depozytu”[6][7]. Według Chrisa Webba przez pewien czas pełnił funkcję zastępcy komendanta Sobiboru[8].

Latem 1942 roku masowe groby w Sobiborze uległy przepełnieniu, na skutek czego w okolicy zaczął rozchodzić się fetor rozkładających się zwłok, a obozowym studniom zagroziło zatrucie. Zapadła wówczas decyzja o wydobyciu i spaleniu wszystkich ciał. Najprawdopodobniej akcją tą kierował Floss[9]. Wkrótce stał się ekspertem akcji „Reinhardt” do spraw kremacji ludzkich zwłok[1]. Zimą 1942/43 przebywał w obozie zagłady w Bełżcu, pomagając tamtejszej załodze w ekshumacji i spaleniu blisko 450 tys. zwłok[10][11]. Wiosną 1943 roku w tym samym celu został wysłany do obozu zagłady w Treblince. Pod jego nadzorem wzniesiono tam sześć rusztów spaleniskowych zbudowanych z szyn kolejowych, na których jednorazowo można było spalić 12 tys. zwłok. Pokierował także pierwszymi kremacjami, podczas których ostatecznie udoskonalono technikę zacierania śladów ludobójstwa[12][13][14]. Więźniowie Treblinki nadali mu przydomki „Artysta”, „Karl Marx”, „Tadellos”[a] – to ostatnie od wyrażenia, którego używał ze szczególnym upodobaniem[2][12]. Wykonawszy zadanie w Treblince, powrócił do Sobiboru[15].

Przybył do obozu Oberscharführer ze znakiem SS i zarządził prawdziwe piekło. Był to mężczyzna lat około 45 wzrostu średniego, zawsze uśmiechnięty. Jego ulubione słowo – „tadellos” […] Twarz jego dosyć łagodna nie wyrażała tego co kryło się w jego podłej duszy. Prawdziwe miał z tego zadowolenie, gdy patrzał na palące się trupy. Płomień ten był dla niego najdroższym zjawiskiem. Pieścił go wzrokiem, leżał przy nim i uśmiechał się i przemawiał do niego – relacja Jankiela Wiernika, ocalałego więźnia Treblinki[16].

14 października 1943 roku więźniowie Sobiboru wzniecili w obozie zbrojne powstanie. W konsekwencji kierownictwo akcji „Reinhardt” podjęło decyzję o likwidacji obozu i rozkazało stopniowo odsyłać służących w nim strażników z formacji z SS-Wachmannschaften[b] do obozu szkoleniowego w Trawnikach. Zadanie odeskortowania jednej z grup otrzymał Floss[17]. 22 października 1943 roku podczas postoju na stacji w Zawadówce doszło do buntu i dezercji, a Floss został zastrzelony przez strażnika Wasyla Hetmańca[18][19].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W języku niemieckim – „doskonale”, „nienagannie”.
  2. ↑ Strażnikami (wachmanami) w obozach zagłady akcji „Reinhardt” byli tzw. Trawniki-Männer, czyli wschodnioeuropejscy kolaboranci przeszkoleni w obozie SS w Trawnikach. Zazwyczaj byli to sowieccy jeńcy wojenni, którzy z rozmaitych względów zgodzili się przejść na służbę niemiecką. Większość z nich była narodowości ukraińskiej. Określenie „Ukraińcy” nie jest jednak zupełnie ścisłe, gdyż Niemcy starali się rekrutować do oddziałów z Trawnik przede wszystkim sowieckich volksdeutschów, a obok Ukraińców także przedstawicieli pozostałych nierosyjskich narodów ZSRR. Z powodu braku rekruta często zdarzało się, że werbowano rodowitych Rosjan. Patrz: Kuwałek 2010 ↓, s. 77–91.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Webb i Chocholatý 2014 ↓, s. 327.
  2. ↑ a b c Rajchman 2011 ↓, s. 65.
  3. ↑ Webb 2017 ↓, s. 323.
  4. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 73.
  5. ↑ Webb 2017 ↓, s. 42–43.
  6. ↑ Webb 2017 ↓, s. 53 i 323.
  7. ↑ Bem 2014 ↓, s. 214–215.
  8. ↑ Webb 2017 ↓, s. 342.
  9. ↑ Bem 2014 ↓, s. 221–222.
  10. ↑ Bem 2014 ↓, s. 222.
  11. ↑ Tregenza 1993 ↓, s. 48.
  12. ↑ a b Młynarczyk 2004 ↓, s. 226.
  13. ↑ Arad 1999 ↓, s. 173–176.
  14. ↑ Rajchman 2011 ↓, s. 65–67.
  15. ↑ Bem 2014 ↓, s. 223.
  16. ↑ Wiernik 2003 ↓, s. 24.
  17. ↑ Bem 2014 ↓, s. 290.
  18. ↑ Webb 2017 ↓, s. 152 i 323.
  19. ↑ Bem 2014 ↓, s. 223 i 290.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Herbert_Floss&oldid=71907761”