Hunga Tonga – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hunga Tonga
Ilustracja
Państwo

 Tonga

Akwen

Ocean Spokojny

Powierzchnia

2 km²

Położenie na mapie Tonga
Mapa konturowa Tonga, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Hunga Tonga”
Ziemia20°32′43,249″S 175°23′37,288″W/-20,545347 -175,393691
Multimedia w Wikimedia Commons

Hunga Tonga – wulkaniczna wyspa o wielkości 200 ha[1] na Oceanie Spokojnym położona 45 km na północny zachód od stolicy Tonga – Nukuʻalofa, powstała w grudniu 2014 w wyniku erupcji podwodnego wulkanu o tej samej nazwie[2]. Początkowo uważano, że wyspa ulegnie zatopieniu w ciągu kilku miesięcy od powstania, jednak podczas zjazdu Stowarzyszenia Amerykańskich Geofizyków w grudniu 2017 ogłoszono, że nastąpi to w latach 2040–2050[1].

Wulkan wznosi się z dna oceanicznego na wysokość ok. 2 km w miejscu subdukcji płyty pacyficznej, która wsuwa się pod płytę australijską z prędkością 24 cm na rok[3].

Erupcja w 2022 roku[edytuj | edytuj kod]

Erupcja wulkanu Hunga Tonga z dnia 15 stycznia 2022 widoczna z kosmosu

15 stycznia 2022 na wyspie doszło do erupcji, w wyniku której powstał słup pyłu wysoki na 55 kilometrów[3] (dolne warstwy mezosfery). Jednocześnie erupcja wyrzuciła do stratosfery ok. 150 mln ton pary wodnej[3].

Na zdjęciach satelitarnych zarejestrowano pojawienie się w pyle i zachmurzeniu kręgów świadczących o rozchodzeniu się fal grawitacyjnych. Fale związane z erupcją obiegły cały glob – związane z nimi zaburzenia ciśnienia zarejestrowano na wielu stacjach meteorologicznych, także w Polsce w Warszawie[4][5] i na Kasprowym Wierchu[3]. Na podstawie danych o wzroście ciśnienia spowodowanych przez falę Sam Rigby z Uniwersytetu Sheffield i Jorge Díaz z Uniwersytetu Indiany obliczyli energię wybuchu na 61 megaton trotylu[6][3].

Erupcja wywołała także fale tsunami sięgające 2 metrów. Fale tsunami odnotowano między innymi na wyspach Tonga, Fidżi, Samoa Amerykańskim oraz w Japonii[7][8][9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wojciech Gojke: Naukowcy zafascynowani nową wyspą. Twierdzą, że przypomina Marsa. [w:] WP Turystyka [on-line]. Grupa WP, 2017-12-14. [dostęp 2017-12-26]. (pol.).
  2. ↑ Roland Hughes: Hunga Tonga volcano eruption forms new S Pacific island. [w:] BBC [on-line]. BBC, 2015-03-12. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Piotr Cieśliński: Wulkan w Tonga wybuchł z większą energią niż car-bomba. "Poczuliśmy się mali". wyborcza.pl, 2022-08-20. [dostęp 2022-08-20].
  4. ↑ Jenessa Duncombe, The Surprising Reach of Tonga’s Giant Atmospheric Waves [online], Eos, 21 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-10] (ang.).
  5. ↑ Szymon Malinowski, Erupcja Hunga Tonga - atmosferyczne tsunami [online], Nauka o klimacie | naukaoklimacie.pl, 25 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-10] (pol.).
  6. ↑ Díaz i inni, Energetic output of the 2022 Hunga Tonga–Hunga Ha‘apai volcanic eruption from pressure, Shock Waves, 9 sierpnia 2022, DOI: 10.1007/s00193-022-01092-4 [dostęp 2022-08-20] (ang.).
  7. ↑ Waves hitting Tonga as volcano tsunami warning in place [online], 1 News [dostęp 2022-01-15].
  8. ↑ Oli Smith, Tonga tsunami: Satellite footage shows moment of volcanic shockwave – apocalyptic scenes [online], Express.co.uk, 15 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] (ang.).
  9. ↑ 各地で津波を観測、鹿児島・奄美群島とトカラ列島に津波警報 [online], TBS NEWS [dostęp 2022-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-15].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hunga_Tonga&oldid=67911786”