Huragan Heta – Wikipedia, wolna encyklopedia

Heta
Ilustracja
Typ

Huragan

Początek

28 grudnia 2003

Koniec

8 stycznia 2004

Najwyższa prędkość wiatru

235 km/h km/h

Najniższe ciśnienie

915 hPa

Dotknięte kraje

Samoa, Tonga, Niue, Samoa Amerykańskie

Multimedia w Wikimedia Commons

Huragan Heta – potężny cyklon tropikalny, który pod koniec grudnia 2003 i na początku stycznia 2004 roku spowodował zniszczenia na wyspach Tonga, w Niue, Samoa i Samoa Amerykańskim. Cyklon powstał 28 grudnia 2003 roku i osiągnął maksymalną intensywność 260 km/h i szacunkowe ciśnienie 915 hPa przed rozproszeniem 11 stycznia 2004 roku. Szkody wyrządzone przez cyklon na Tonga, Niue i w Samoa Amerykańskim oszacowano na 150 mln USD, przy czym największe straty poniosło Samoa Amerykańskie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Depresja tropikalna powstała pod koniec grudnia 2003 roku Gdy 2 stycznia 2004 roku osiągnęła siłę cyklonu tropikalnego nadano mu nazwę Heta. Powstał on nad niezaludnionym obszarem Oceanu Spokojnego i nad nim przebiegała większość trasy. Najpierw skręcił na północ, uderzając 2 stycznia w wyspy Tokelau. Następnie skręcił i 3–4 stycznia znalazł się nad Samoa Zachodnim stopniowo nabierając rozmiarów, siły i szybkości. 3 stycznia zakwalifikowano go do kategorii 1. W dniach 5 i 6 stycznia przemieszczał się w kierunku Niue. O północy UTC 5 stycznia siła wiatru wynosiła 260 km/h i utrzymywała się przez 24 godziny. O 03:00 UTC 6 stycznia cyklon znajdujący się opodal wyspy Niue zaczął powoli słabnąć. 7 stycznia wszedł w rejon Tropical Cyclone Warning Center w Wellington w Nowej Zelandii. Powoli słabł, gdy napotkała chłodniejsze wody Oceanu Spokojnego. Cyklon rozproszył się 11 stycznia na wschód od wyspy Norfolk[1][2].

Uderzenie[edytuj | edytuj kod]

Uszkodzenia spowodowane wiatrem na Samoa Amerykańskim.

Straty po uderzeniu cyklonu w Tonga, Niue, Samoa i Samoa Amerykańskim wyniosły od około 110 do 150 milionów dolarów, a jedna osoba poniosła śmierć[3]. W początkowym stadium Heta spowodowała niewielkie szkody. Jednak w silne uderzenia wiatru w Wallis i Futuna spowodowały wyłączenia prądu i niewielkie uszkodzenia budynków i upraw. W Tonga silne wiatry uszkodziły domy i spowodowały poważne szkody w uprawach głównie chlebowca, mango, tavy i bananów. Na terenie Tonga zostało zniszczonych 50–100% budynków. Jednak wcześniejsze ostrzeżenia zapobiegły stratom w ludziach. Zniszczenia na Tonga oszacowano na 160 000 USD[4].

W Niue zanim przestała działać stacja pogodowa ciśnienie atmosferyczne wynosiło 945 milibary. Zniszczona została stolica wyspy Alofi. Fala sztormowa spowodowała śmierć dwóch osób[1][5]. Straty oszacowano na ponad 85 mln NZD co było pięciokrotnością PKB z 2003 roku wynoszącego 17 mln USD. Nieodwracalne straty poniosło Centrum Kultury i Muzeum Huanaki (Huanaki Cultural Centre & Museum), które zostało zniszczone razem z ponad 90% kolekcji muzealnej[6][7][8].

W stolicy Samoa Apia ulewne deszcze spowodowały niewielkie podtopienia. Fala sztormowa spowodowała zamknięcie i uszkodzenie kilka dróg. W Savai'i cyklon uszkodził linie energetyczne[9]. W Samoa Amerykańskim dwie stacje pogodowe poinformowały o wietrze o sile120 km/h w porywach do185 km/h. Uderzenia wiatru zniszczyły ponad 600 domów i uszkodziły 4 tysiące. Wzdłuż północnej i zachodniej części wyspy fale miały wysokość do13,4 m i zniszczyły wiele łodzi w pobliżu Swains. Chociaż na Samoa nie zanotowano zgonów, rany odniosło 20 osób, a szkody oszacowano na 50 do 150 mln USD[10].

Skutki[edytuj | edytuj kod]

Mieszkańcy sprzątający po sztormie.

Po uderzeniu cyklonu Heta rząd Niue ogłosił stan wyjątkowy. Rząd przygotował plan odbudowy[11]. Budynki postanowiono przenieść 3 km w głąb lądu na płaskowyż Fonuakula[12]. Już 8 stycznia Nowa Zelandia i Australia przysłały pomoc i zaopatrzenie dla przesiedlonych mieszkańców. Wartość pomocy przekazanej przez rząd Nowej Zelandii wyniosła 5 mln NZD[13]. Większość z nich wydano na budowę nowego szpitala. Rząd Polinezji Francuskiej przysłał materiały budowlane i ciężki sprzęt do usuwania gruzu[7].

Na Samoa Międzynarodowy Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc zmobilizował wolontariuszy, którzy rozdali plandeki, pojemniki z wodą, koce, młotki, gwoździe, garnki i latarnie. W Tonga Czerwony Krzyż ocenił skalę zniszczeń i udzielił pomocy humanitarnej wyspie Niuatoputapu[14]. Ponadto Nowa Zelandia zapewniła Tonga dostawy i pomoc humanitarną o wartości 10 000 USD[4][14].

Po przejściu cyklonu gubernator Samoa Amerykańskiego Faoa Aitofele Sunia ogłosił stan wyjątkowy, a później prezydent George W. Bush uznał je za terytorium dotknięte katastrofą. Umożliwiło to staranie się o pomoc federalną. Po przejściu huraganu otwarto 13 schronisk do których ewakuowano 140 mieszkańców[15]. Ponadto Small Business Administration (SBA) zaoferowało 40 000–200 000 USD pożyczek na remonty dla mieszkańców i 1,5 mln USD kredytów remontowych dla przedsiębiorstw[16]. Rząd federalny zaoferował 22 miliony USD pomocy humanitarnej za pośrednictwem Federalnej Agencji Zarządzania Kryzysowego (FEMA)[17]. Również Zjednoczony Kościół Chrystusowy przekazał pomoc humanitarną w wysokości 5000 dolarów[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b MONTHLY GLOBAL TROPICAL CYCLONE SUMMARY. JANUARY, 2004 [online], web.archive.org, 22 sierpnia 2006 [dostęp 2021-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-08-22].
  2. ↑ Cyclone Heta [online], www.seafriends.org.nz [dostęp 2021-11-28].
  3. ↑ Pacific/Niue: Mother died shielding baby in cyclone – Niue (New Zealand) [online], ReliefWeb [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  4. ↑ a b TONGA’S NIUATOPUTAPU SUFFERS FOOD SHORTAGE | Pacific Islands Report [online], www.pireport.org [dostęp 2021-11-28].
  5. ↑ ICT Damage Assessment and Recovery Plan after Cyclone Heta in Niue Islands [online], web.archive.org, 15 lipca 2006 [dostęp 2021-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-07-15].
  6. ↑ As climate change uproots communities, innovation can rescue culture, „Reuters”, 15 listopada 2016 [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  7. ↑ a b Jon Barnett, Heidi Ellemor, Niue after Cyclone Heta, „The Australian Journal of Emergency Management” (1), 2007.
  8. ↑ Niue working to restore treasures for future generations [online], RNZ, 11 maja 2017 [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  9. ↑ APCEDI Cyclone Heta Alert No. 6 – American Samoa [online], ReliefWeb [dostęp 2021-11-27] (ang.).
  10. ↑ Storm Events Database – Event Details | National Centers for Environmental Information [online], www.ncdc.noaa.gov [dostęp 2021-11-28].
  11. ↑ “Niue Foou- A New Niue”Cyclone Heta Recovery Plan [online], kwiecień 2004 [dostęp 2021-11-28].
  12. ↑ Niue recovery at $23 million, Alofi to be relocated – Niue (New Zealand) [online], ReliefWeb [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  13. ↑ Tropical Cyclone Heta: NZ gives $5 million to help rebuild Niue – Niue (New Zealand) [online], ReliefWeb [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  14. ↑ a b Pacific: Cyclone Heta – Information Bulletin n° 2 – Niue (New Zealand) [online], ReliefWeb [dostęp 2021-11-28] (ang.).
  15. ↑ a b Disaster Response: Cyclone Heta [online], web.archive.org, 28 sierpnia 2005 [dostęp 2021-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2005-08-28].
  16. ↑ Territory of American Samoa [online], 28 stycznia 2004 [dostęp 2021-11-28].
  17. ↑ FEMA says American Samoa Cyclone Heta assistance cheats delay the process [online], RNZ, 18 lutego 2004 [dostęp 2021-11-28] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Huragan_Heta&oldid=71007513”