I Korpus Polski (PSZ) – Wikipedia, wolna encyklopedia

I Korpus
I Korpus Pancerno-Motorowy
Ilustracja
Oznaka Korpusu
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

28 września 1940

Rozformowanie

1947

Nazwa wyróżniająca

nie posiadał

Patron

nie posiadał

Tradycje
Święto

nie obchodził

Nadanie sztandaru

nie posiadał

Dowódcy
Pierwszy

gen. dyw. Marian Kukiel

Ostatni

gen. dyw. Stanisław Maczek

Działania zbrojne
obrona przeciwdesantowa Szkocji
Organizacja
Dyslokacja

Edynburg (Moncreiffe House) - HQ

Rodzaj wojsk

wojsko

Podległość

Dowództwo Szkockie (Scottish Command)

Multimedia w Wikimedia Commons

I Korpus (I KP, ang. I Polish Corps) – wyższy związek taktyczny Polskich Sił Zbrojnych w latach 1940–1947.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Żołnierze I Korpusu w Szkocji
Żołnierze 1 korpusu na ćwiczeniach w Perth w Szkocji.

28 września 1940 roku Naczelny Wódz, gen. broni Władysław Sikorski wydał rozkaz o sformowaniu I Korpusu. Po uzupełnieniu stanu osobowego rekrutami przybyłymi z ZSRR, wspólnie z War Office ustalono nową organizację korpusu (od 1942 I Korpusu Pancerno-Motorowego), w skład którego weszły: 1 Dywizja Pancerna, 1 Samodzielna Brygada Strzelców oraz związki wojsk pomocniczych i służb korpuśnych. Poza I KP pozostała 1 SBS. 5 lutego 1945 Szef Sztabu Naczelnego Wodza gen. dyw. Stanisław Kopański rozkazem L.dz.150/Tjn./Org/45 ustalił skład I Korpusu oraz kolejność ich formowania. Dywizja Grenadierów Pancernych (Kadrowa) została przemianowana na 4 Dywizję Piechoty, w 16 Brygada Pancerna została wydzielona ze składu dywizji grenadierów pancernych i przemianowana na 16 Samodzielną Brygadę Pancerną. Rozpoczęto formowanie jednostek Kwatery Głównej i broni służb I Korpusu Polskiego[1].

W walkach na froncie zachodnim udział wzięły 1 DPanc i 1 SBS. Po przekazaniu tych jednostek pod dowództwo brytyjskie w ramach PKP rozpoczęto tworzenie nowych jednostek, głównie z Polaków wcielonych przymusowo do Wehrmachtu (zwłaszcza Ślązaków oraz mieszkańców ziem przyłączonych do Rzeszy), którzy dostali się do niewoli alianckiej.

Utworzono dwie nowe wielkie jednostki: 4 Dywizję Piechoty i 16 Samodzielną Brygadę Pancerną, a także wojska i służby pomocnicze, które nie wzięły już udziału w walkach frontowych.

Po zakończeniu wojny część żołnierzy PKP wróciła do kraju, większość znalazła się w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia i pozostała na emigracji.

Struktura[edytuj | edytuj kod]

8 października 1940 r. ustalona została struktura organizacyjna I KP.

Korpus liczył 3498 oficerów i 10 884 żołnierzy. W związku ze spodziewaną inwazją niemiecką otrzymał za zadanie obronę 200-kilometrowego odcinka wybrzeża od Firth of Forth do Montrose w Szkocji.

3 listopada 1940 r. 2 Brygadę Strzelców przemianowana została na 10 Brygadę Kawalerii Pancernej, która dała początek utworzonej w 1942 1 Dywizji Pancernej (1 DPanc). W lutym 1941 r. przystąpiono do organizacji 8 Brygady Kadrowej Strzelców. Rozkazem z dnia 9 X 1941 4 Brygadę Strzelców przemianowano na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową (1 SBS), która wg założeń polskich miała zostać użyta do wsparcia powszechnego powstania zbrojnego w Polsce. 6 grudnia 1941 r. z brygad kadrowych strzelców 3, 5, 7 została utworzona Brygada Szkolna. Do wiosny 1942 r. ukształtowała się następująca organizacja I KP.

Tablica rozpoznawcza pojazdów WP

Taka organizacja przetrwała do wiosny 1943 roku.

Na podstawie rozkazu L.dz. 370/Tjn. Org./43 Naczelnego Wodza z 20 marca 1943 roku zmieniono nazwę:

  • I Korpusu Pancerno-Motorowego na „I Korpus”,
  • 1 Samodzielnej Brygady Strzelców na „1 Dywizja Grenadierów”,
  • Szpitala Wojennego Nr 2 na „Polowy Szpital Ewakuacyjny Nr 1”[2].

Jesienią 1943 roku 1 Dywizja Grenadierów (kadrowa) została przemianowana na 2 Dywizję Grenadierów Pancernych.

Organizacja 1 Korpusu Polskiego we wrześniu 1943 roku.

  • 1 Pułk Artylerii Ciężkiej
  • 1 Batalion Ciężkich Karabinów Maszynowych
  • 1 Dywizjon Rozpoznawczy
  • Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
  • Batalion Saperów
  • 11 Kompania Łączności
  • 2 Szwadron Żandarmerii
  • 11 Kompania Zaopatrzenia
  • 11 Kompania Warsztatowa
  • 11 Pluton Parkowy
  • Szpital Wojenny Nr 2
  • 1 Kolumna Samochodów Sanitarnych
  • 11 Kompania Sanitarna
  • Pluton Higieny Polowej
  • Pralnia Polowa
  • Poczta Polowa
  • Oddział Zbiórki Materiałowej
  • Łaźnia Polowa
  • Kasa Polowa
  • 11 Sąd Polowy z Aresztem

Organizacja I Korpusu Polskiego od dnia 5 II 1945 na podstawie rozkazu Szefa Sztabu Naczelnego Wodza L.dz.150/Tjn./Org./45[3].

Kwatera Główna I Korpusu (kompania samochodowa korpusu, 6 szwadron żandarmerii, 25 kompania zaopatrywania)

Obsada personalna Dowództwa i Sztabu I KP[edytuj | edytuj kod]

gen. Stanisław Maczek

Dowództwo

dowódcy korpusu

zastępca dowódcy

Sztab

  • szefowie Oddziału III Operacyjnego
  • szef Oddziału IV - ppłk dypl. Władysław Huza (od IV 1941)
  • szef Oddziału Współpracy z Lotnictwem – p.o. kpt. geogr. rez. Antoni Walczuk (VII 1944 – X 1945)[9]
  • Referat Propagandy i Oświaty - mjr Otton Laskowski
  • szef żandarmerii i regulacji ruchu – mjr żand. Rudolf Klemens (19 X 1945 – 6 IX 1946)

Patki i proporczyki rodzajów wojsk i służb (na kołnierze) noszone od 1941[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Barwy broni i służb Polskich Sił Zbrojnych.
Patka
generała
Patka artylerii ciężkiej
Patka artylerii lekkiej
Patka artylerii przeciwlotniczej
Patka
piechoty
Patka łączności
Patka saperów
Patka kolumn samochodowych
Patka służby zdrowia
Patka żandarmerii
Proporczyk artylerii motorowej
Proporczyk broni pancernej
Proporczyk kawalerii


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wawer 1992 ↓, s. 134.
  2. ↑ 1. Pułk Artylerii Przeciwpancernej. Rozkazy dzienne 1942-1943, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. R.17, s. 380.
  3. ↑ Wawer 1992 ↓, s. 134-136.
  4. ↑ Wojciech Grobelski, Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 237-238, 2010.
  5. ↑ Wojciech Grobelski, Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 245, 2010.
  6. ↑ Wojciech Grobelski, Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 251-252, 2010.
  7. ↑ a b c Wojciech Grobelski, Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 263, 2010.
  8. ↑ Zdzisław Barszczewski, Sylwetki saperów, Warszawa: „Bellona”, 2001, s. 134-135, ISBN 83-11-09287-7, OCLC 297538661.
  9. ↑ Antoni Walczuk. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.1022 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-27].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, s. 42. ISBN 83-03-02923-1.
  • Witold Biegański, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, tom 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie, Warszawa 1967,
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991,
  • Wojciech Grobelski: Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0793-2.
  • Zbigniew Wawer: Organizacja Polskich Wojsk Lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
Polskie Siły Zbrojne
Wojska
Rodzaje wojsk
Wielkie jednostki
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=I_Korpus_Polski_(PSZ)&oldid=73542931”