French
DeutschIgnacy Hryniewiecki – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 Przeginia | |
| Data urodzenia | 1855 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 marca 1881 |
| Ojciec | Joachim Hryniewiecki |
| Matka | Balbina Dąbrowska |
Ignacy Hryniewiecki ps. „Kotek” (ur. 1855, zm. 1 marca?/13 marca 1881 w Sankt Petersburgu) – polski konspirator i rewolucjonista, działacz terrorystycznej[1] organizacji Narodnaja Wola, zabójca cara Aleksandra II.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Przeginia w majątku Basin[2] (obecnie Kalinauka, biał. Калінаўка[3][4]), w pobliżu Bobrujska. Syn Joachima Hryniewieckiego i Balbiny Dąbrowskiej[5]. Absolwent Szkoły Realnej w Białymstoku. W 1875 r. Hryniewiecki zamieszkał w Sankt Petersburgu, gdzie rozpoczął studia matematyczne w Instytucie Technologicznym. Szybko związał się z działaczami Narodnej Woli. Był jednym z założycieli konspiracyjnego pisemka Gazeta Robotnicza.
13 marca 1881 r. (według starego datowania 1 marca) w Sankt Petersburgu rzucił bombę w powóz cara Aleksandra II, od której zginął zarówno on, jak i monarcha. Śmierć imperatora przekreśliła plany wprowadzenia w Imperium Rosyjskim nowoczesnego państwa konstytucyjnego z bardzo ograniczonym, ale jednak udziałem ludu we władzy. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander III (1881-1894), który powrócił do polityki despotyzmu, cofając część reform demokratycznych ojca.
_%D1%81%D1%82._220_(14.03.1881._%D0%A0%D0%B8%D1%81._%D0%90._%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D1%80.jpg)
Popkultura[edytuj | edytuj kod]
- Ignacy Hryniewiecki został sportretowany w powieści Stanisława Brzozowskiego Płomienie[6].
- W mandze Golden Kamuy wspomniany zostaje zamach na Aleksandra II, jednak autor zastąpił Hryniewieckiego własnymi postaciami (Wilk i Kiroranke).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Henryk Wereszycki: Historia polityczna Polski 1864-1918. Wyd. 2. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 69. ISBN 83-04-03424-7. Cytat: „Przewagę uzyskują wśród inteligencji prądy rewolucyjne, które wkrótce wyłonią z siebie organizację terrorystyczną Narodna Wola”.
- ↑ Arłoŭ 1992 ↓, s. 9.
- ↑ Топ-10 беларускіх тэрарыстаў [online], Радыё Свабода [dostęp 2020-02-24] (biał.).
- ↑ Адраджэнцы Беларусi | Нашаніускі перыяд [online], www.adradjency.narod.ru [dostęp 2020-02-24].
- ↑ Arłoŭ 1992 ↓, s. 9–10.
- ↑ Stanisław Brzozowski: Płomienie, Warszawa 2007, s. 363–364.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rafał Górski, Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Wyd. Egis, Kraków 2008, s. 85–109.
- Rafał Róg, Polscy królobójcy, Wyd. PWN, Warszawa – Kraków 1993, s. 167–170.
- Edward Radzinski, Aleksander II. Ostatni wielki car, Wyd. Magnum, Warszawa 2005, s. 432, 447, 450-451, 457, 461-462, 471, 474.
- Leon Baumgarten, Marzyciele i carobójcy, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1960
- U.A. Arłoŭ, Prysud wykanaŭ niewiadomy. Ihnat Hryniawicki, Mińsk: Nawuka i Technika, 1992 [dostęp 2023-10-15] (biał.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Fedorowicz, Śladami zamachów, które wstrząsnęły Polską. focus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-28)].
- Adam Węgłowski, Zatruty sztylet Polski podziemnej, „Focus Historia”, 2011 r., nr 9, s. 34–38. focus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-13)].
- Marek Sarjusz-Wolski, Myśmy rebelianci
- Jerzy Besala, Kiedy byliśmy terrorystami, „Polityka” nr 21/2004 (2453). archiwumlbc.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-18)].
- Marek Klecel, Od białego do czerwonego caratu, „Opcja na prawo”, 2006 r., nr 9/57
- Henryk Izydor Rogacki, Kordian niedoszły carobójca bohaterem Polaków, „Aspiracje”, 2010 r., nr 2, s. 2–7
- Włodzimierz Jarmolik, Ignacy Hryniewiecki – zamachowiec?
- Adam Kożuchowski, Ci wspaniali terroryści
- Emilia Kunikowska, Carobójca Hryniewiecki
- Brak autora, Zabić cara. Dzieje polskiego terroru, „Newsweek” nr 43/2002. archiwumlbc.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-24)].