French
DeutschIrena Kurpisz-Stefanowa – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 17 sierpnia 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 24 stycznia 1994 |
| Instrumenty | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
 | |
Irena Kurpisz-Stefanowa (ur. 17 sierpnia 1901 w Rogożewie, zm. 24 stycznia 1994 w Poznaniu) – polska pianistka, pedagog, organizatorka szkolnictwa muzycznego w Toruniu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 17 sierpnia 1901 roku w Rogożewie. Jej rodzicami byli Maksymilian i Rozalia z d. Bielińska. Uczyła się w Rawiczu, później w Poznaniu. W 1927 roku w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu ukończyła studia w zakresie gry na fortepianie. Następnie pracowała w Miejskim Konserwatorium Muzycznym w Bydgoszczy na stanowisku nauczyciela gry na fortepianie. W 1935 roku rozpoczęła pracę w Konserwatorium Muzycznym Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego, ponadto w latach 1936–1938 pracowała jako akompaniatorka w Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia w Toruniu[1]. Do 1936 roku mieszkała przy ul. Juliusza Słowackiego 70[2].
Pracę pedagogiczną łączyła z działalnością koncertową[3]. Występowała w trio kameralnym wraz z mężem Jerzym Tadeuszem Stefanem i wiolonczelistą Tadeusz Kowalskim[3][4].
We wrześniu 1939 roku wraz z mężem wyjechała do Warszawy. Podczas okupacji niemieckiej prowadziła prywatnie tajne lekcje gry na fortepianie. Po zakończeniu II wojny światowej włączyła się w reaktywację szkolnictwa muzycznego w Toruniu. W maju 1945 roku wraz z Jerzym Tadeuszem Stefanem oraz toruńskim pedagogiem i muzykiem F. Tomaszewskim założyli szkołę muzyczną, na miejscu przedwojennego Konserwatorium. Nowa szkoła działała w trudnych warunkach, była pozbawiona lokalu, sprzętu i instrumentów muzycznych. Dwór Artusa, będący przed wojną siedzibą Konserwatorium, przejął Uniwersytet Mikołaja Kopernika, instrumenty i pozostałe wyposażenie przepadły bez śladu. Pierwsze zajęcia szkoły muzycznej odbywały się w prowizorycznym pomieszczeniu, pozyskanym od Zarządu Miejskiego w ekspozyturze Wojewódzkiego Wydziału Kultury i Sztuki w gmachu Zarządu. Międzyczasie szkoła została przemianowana na Instytut Muzyczny Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego. Irena Kurpisz-Stefanowa została wiceprezesem placówki[5].
W sierpniu 1945 roku Instytut Muzyczny Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego otrzymało budynek położony przy ul. Adama Mickiewicza 28. W tym samym miesiącu budynek wyremontowano oraz wyposażono w instrumenty muzyczne. Szkoła rozpoczęła działalność 1 września 1945 roku. W roku szkolnym 1945/1946 organizowana i kierowana przez Kurpisz-Stefanowa szkoła liczyła 390 uczniów. Klasy liczyły po ok. 20 uczniów. Kurpisz-Stefanowa prowadziła klasę fortepianu[5].
Na zakończenie roku szkolnego 1946/1947 zainicjowała coroczne przeglądy osiągnięć uczniów szkół muzycznych różnych miast. W pierwszym takim koncercie wzięli udział uczniowie z Torunia, Bydgoszczy, Gdańska i Olsztyna. Było to pierwsze tego typu wydarzenie muzyczne w Polsce. Koncerty wpływały na podniesienie poziomu wykonawczego uczniów oraz stały się ważnym wydarzeniem cyklicznym w życiu kulturalnym Torunia[5].
W marcu 1947 roku Instytut Muzyczny Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego został podzielony na dwie szkoły: stanu średniego z dotychczasową nazwą oraz stanu niższego o nazwie Szkoła Muzyczna. We wrześniu 1947 roku Kurpisz-Stefanowa objęła w obu szkołach stanowisko dyrektora. W marcu 1948 roku szkoły zostały upaństwowione i otrzymały nowe nazwy: Państwowa Średnia Szkoła Muzyczna i Państwowa Niższa Szkoła Muzyczna. Patronem szkoły średniej został Karol Szymanowski. Organizowana przez Kurpisz-Stefanową szkoła średnia cieszyła się renomą[5]. Szkoła prowadziła trzy kursy dla uczniów (podstawowy, niższy i wyższy), a także kurs umuzykalniający dla osób dorosłych[6].
Po wojnie Irena Kurpisz-Stefanowa wznowiła również działalność koncertową. Grała na fortepianie w trio kameralnym wraz z mężem (skrzypce) i L. Zabrodinem (wiolonczela)[5].
W 1952 roku otrzymała nominację na członka Ministerialnej Komisji Ustrojowo-Programowej Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego. W czerwcu 1952 roku zrezygnowała ze stanowiska dyrektora Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Toruniu. Objęła stanowisko profesora klasy fortepianu w Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Pełniła również funkcję przewodniczącej w Okręgowym Zespole Metodyczno-Programowym Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego, opiekowała się aktywnością szkół muzycznych w województwie poznańskim oraz wspierała inicjatywy związane z edukacją muzyczną[2].
W 1951 roku została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi[2].
Jej uczniami byli m.in. Jerzy Godziszewski, Henryk Sztompka, Wanda Wyrzykowska[5], Bernadetta Matuszczak[7].
Zmarła 24 stycznia 1994 roku w Poznaniu. Została pochowana na cmentarzu na Junikowie (pole 8, kwatera 5) razem z mężem, zmarłym w 1961[2].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Jej mężem był Jerzy Tadeusz Stefan – skrzypek i kierownik muzyczny w Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia w Toruniu (od 1935)[3]. Mieli syna Zbigniewa, doktora medycyny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zakrzewska i Zakrzewski 2014 ↓, s. 113.
- ↑ a b c d e Zakrzewska i Zakrzewski 2014 ↓, s. 115.
- ↑ a b c Zakrzewska i Zakrzewski 2014 ↓, s. 113-114.
- ↑ Przybyszewska i Przybyszewski 2011 ↓, s. 80.
- ↑ a b c d e f Zakrzewska i Zakrzewski 2014 ↓, s. 114.
- ↑ Historia szkoły. zsm.torun.pl. [dostęp 2023-07-26].
- ↑ Bernadetta Matuszczak. zaiks.org.pl, 2021-09-03. [dostęp 2023-07-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Przybyszewska, Kazimierz Przybyszewski. Konserwatorium Muzyczne Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu za dyrekcji Piotra Perkowskiego w latach 1936–1939. „Rocznik Toruński”. 38, 2011.
- Anna Zakrzewska, Tadeusz Zakrzewski: Kurpisz-Stefanowa Irena. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 7. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.