Józef Lipkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Józef Lipkowski
Jastroń
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1863
Rososza[1] na Podolu

Data i miejsce śmierci

3 maja 1949
Przedbórz

Przebieg służby
Lata służby

1912–1921

Siły zbrojne

Armia Carstwa Bułgarii
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Artylerii Polowej Litewsko-Białoruski,
Główny Urząd Zaopatrzenia Armii

Główne wojny i bitwy

I wojna bałkańska,
I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka

Późniejsza praca

członek zarządu Zakładów Mechanicznych Ursus

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii ROM Order of the Star of Romania VM-swords Officer BAR

Józef Lipkowski ps. Jastroń (ur. 24 listopada 1863 w Rososzu[1] na Podolu, zm. 3 maja 1949 w Przedborzu) – polski inżynier, wynalazca, konstruktor, działacz emigracyjny, pisarz i poeta, generał brygady[2] Wojska Polskiego.

Działalność polityczna, społeczna i gospodarcza[edytuj | edytuj kod]

Studiował różne dziedziny przemysłu w Paryżu i Petersburgu. W 1885 ukończył politechnikę École Centrale w Paryżu. W 1912 pełnił funkcję doradcy sztabu armii bułgarskiej podczas wojny bałkańskiej. W czasie I wojny światowej przebywał we Francji, będąc ekspertem rządu francuskiego do spraw uzbrojenia i prowadząc kampanię propagandową na rzecz niepodległości Polski.

W 1910 był współzałożycielem Stowarzyszenia Artystów i Pisarzy Polskich oraz, w 1917, wraz ze Stanisławem Ziembińskim, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich we Francji (fr. Association des Ingénieurs et Techniciens Polonais en France) – był jego pierwszym przewodniczącym.

Zaprojektował m.in. hamulce pneumatyczne dla kolejnictwa, automatyczną zwrotnicę tramwajową i aparat podsłuchowy. W 1902 opatentował schematy śmigłowców wielowirnikowych – w tym śmigłowca z 12 wirnikami.

Był działaczem społecznym i politycznym, ale głównie przemysłowcem i działaczem gospodarczym. Posiadał zakłady przemysłowe na terenie Rosji, Polski i Francji. Był poetą, autorem pamiętników i rozpraw z różnych dziedzin, głównie ekonomiki i polityki. Publikował pod pseudonimem Jastroń.

Służba w Wojsku Polskim[edytuj | edytuj kod]

W 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego w charakterze urzędnika wojskowego VI rangi i mianowany szefem wydziału w Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu. W 1920 powrócił do Polski i przydzielony został do Sekcji Przemysłu Wojennego w Oddziale IV Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej w stopniu kanoniera-ochotnika w 1 pułku artylerii polowej Litewsko-Białoruskim w składzie 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W 1921 powołany na stanowisko dyrektora Głównego Urzędu Zaopatrzenia Armii.

W październiku 1921 dekretem Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego przemianowany został z urzędnika wojskowego VI rangi na oficera w stopniu generała podporucznika w korpusie oficerów kolejnictwa z użyciem do służby administracyjnej i równoczesnym przeniesieniem w stały stan spoczynku[3].

Zajmował w rezerwie kluczowe stanowiska w organizacjach gospodarczych i przemyśle: m.in. członka zarządu Zakładów Mechanicznych Ursus, prezesa Elektrobanku[4] i prezesa Polskiego Zgromadzenia Gospodarczego. Pełnił też funkcje kierownicze w syndykacie eksportu broni.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Rososze, 1.) wś, powiat hajsyński, własność Lipkowskich, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 767.
  2. Zdzisław Nicman w recenzji pracy Tadeusza Kryski-Karskiego i Stanisława Żurakowskiego opublikowanej w „Polsce Zbrojnej” stwierdził, że autorzy, podobnie jak redaktorzy Polskiego Słownika Biograficznego, błędnie zaliczyli Józefa Lipkowskiego do grupy generałów dywizji. Natomiast Piotr Stawecki w swoim „Słowniku biograficznym generałów Wojska Polskiego 1918-1939" w ogóle nie wymienił Józefa Lipkowskiego.
  3. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 38 z 08.10.1921 r.
  4. Ryszard Kowalczuk, Papiery wartościowe banków na ziemiach polskich w latach 1871-2000, Rheinhyp-BRE Bank Hipoteczny SA, Warszawa 2000, s. 38
  5. Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 1633.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 251)
  6. Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 250)
  7. Dziennik Personalny MSWoj. Nr 12/1930, s. 249
  8. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 12 z 28.06.1930 r.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ryszard Witkowski: Wiropłaty w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1986. ISBN 978-83-206-0569-3.
  • Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Pruszków: Ajaks, 2001. ISBN 978-83-87103-81-1.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski Niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991, s. 48.
  • Marek Ruszczyc: Polacy czasów niewoli. Warszawa: MAW, 1987. ISBN 83-203-1349-X.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]