Jan Alfred Lauterbach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Alfred Lauterbach (ur. 23/24 czerwca 1884 w Warszawie, zm. 9 listopada 1943 tamże) – polski historyk sztuki i muzeolog pochodzenia żydowskiego[1], działający w polskich służbach konserwatorskich w okresie dwudziestolecia międzywojennego, urzędnik Wydziału III zabytków i muzeów w Ministerstwie Sztuki i Kultury w 1919 roku[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Bernarda i Anny z Hirszmanów. Studiował w Akademii Handlowej w Lipsku. Później studiował na uniwersytetach w Bonn i Bernie, gdzie uzyskał doktorat z filozofii. Po powrocie do Warszawy w latach 1912–1919 pracował dla Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, w dziale inwentaryzacyjno-konserwatorskim. W latach następnych pracował w Ministerstwie Sztuki i Kultury, a potem Departamencie Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W latach 1928–1937 był dyrektorem Państwowych Zbiorów Sztuki z siedzibą na Zamku Królewskim w Warszawie. 10 listopada 1933 „za zasługi na polu propagandy sztuki polskiej” został odznaczony przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego Złotym Krzyżem Zasługi[3].

Jan Alfred Lauterbach - jedenasty od lewej - na zebraniu Wydziału Sztuki Ministerstwa W.R.i O.P., Warszawa, 1938, pod przewodnictwem ówczesnego naczelnika tego wydziału Władysława Zawistowskiego – w głębi na wprost (dziesiąty od lewej)[4]

Wydał wiele swoich publikacji, dotyczących teorii konserwatorstwa oraz sztuki polskiej i obcej. Najważniejsze z nich: Styl Stanisława Augusta. Klasycyzm warszawski wieku XVIII (1918), Warschau (1918), Pierścień sztuki. Historia i teoria (1929). Wygłaszał referat podczas konferencji w Atenach w 1931 roku, na której została ogłoszona Karta Ateńska.

W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się na Saskiej Kępie[5]. Jesienią 1943 roku został zadenuncjowany przez polskiego konfidenta i zamordowany przez Niemców[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jan Alfred Lauterbach (1884-1943). W: Henryk Kroszczor: Kartki z historii Żydów w Warszawie XIX-XX w.. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 1979. [dostęp 2023-11-08].
  2. ↑ Dariusz Marciniec, Ministerstwo Sztuki i Kultury Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1922, w: Rocznik Łódzki, T. 63 (2015), s. 95.
  3. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278
  4. ↑ Ponadto niektóre inne osoby wymienione na liście szczegółowej sporządzonej przez Armanda Vetulaniego: pierwszy z lewej – Armand Vetulani (historyk sztuki), druga z lewej – Monika Moraczewska, trzeci z lewej – Jerzy Szablowski (historyk sztuki), czwarta z lewej Jadwiga Mączewska (?- pisownia nieczytelna), piąty z lewej – Maciej Masłowski (historyk sztuki), szósty z lewej Stanisław Furmanik (teoretyk literatury i krytyk literacki), siódma z lewej Michalina Chełmońska-Szczepankowska (?), ósmy z lewej "Mirski"? (brak imienia), dziewiąta z lewej Wanda Telakowska artystka sztuk plastycznych, organizatorka polskiego wzornictwa przemysłowego, dwunasty od lewej Tadeusz Mayzner pedagog, kompozytor i dyrygent, a także popularyzator muzyki wśród dzieci i młodzieży, trzynasta od lewej Anna Sosińska ("Kropeczka"), czternasty od lewej Michał Rusinek (pisarz), piętnasta od lewej Hanna Garlińska-Walicka-Zebmrzuska (córka Czesława Garlińskiego założyciela znanego salonu sztuki w Warszawie, zamężna m.in. za Michałem Walickim), szesnasta od lewej Halina Balińska-Tabęcka, siedemnasty od lewej Karol Wilhelm Henneberg, osiemnasta od lewej Jadwiga Przeworska, dziewiętnasty od lewej - Kazimierz? - lub Stanisław Golachowski, dwudziesty od lewej (pierwszy z prawej) – Michał Gabriel Karski tłumacz i poeta – zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Barbary Vetulani, żony Armanda Vetulaniego – zob. listę obecnych na zebraniu zanotowaną odręcznie przez Armanda Vetulaniego: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_list_of_participants_of_assembly_Fine_Art_Section_of_Polish_Ministry_of_Religious_Denominations_and_Public_Education_in_1930ies.jpeg
  5. ↑ a b Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 23. ISBN 978-83-280-3725-0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Paweł Dettloff, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1930. Teoria i praktyka, Universitas, Kraków, 2006, s. 76.
  • Hanna Krzyżanowska, Lauterbach Alfred, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wyd. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8, s. 149–150.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Alfred_Lauterbach&oldid=72934634”