John Tyler – Wikipedia, wolna encyklopedia

John Tyler

Prezydent John Tyler
Data i miejsce urodzenia	29 marca 1790 hrabstwo Charles City
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1862 Richmond
10. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 6 kwietnia 1841 do 4 marca 1845
Przynależność polityczna	Partia Wigów
Pierwsza dama	Letitia Christian, Julia Gardiner
Wiceprezydent	brak
Poprzednik	William Henry Harrison
Następca	James Polk
10. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 4 marca 1841 do 6 kwietnia 1841
Poprzednik	Richard Johnson
Następca	George Dallas
przewodniczący pro tempore Senatu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 3 marca 1835 do 6 grudnia 1835
Poprzednik	George Poindexter
Następca	William R. King
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

John Tyler (ur. 29 marca 1790 w hrabstwie Charles City, zm. 18 stycznia 1862 w Richmond) – amerykański prawnik i polityk, dziesiąty prezydent USA.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Młodość i edukacja[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 29 marca 1790 roku w hrabstwie Charles City^[1]. Pochodził z wielodzietnej rodziny sędziego – Johna Tylera seniora^[1]. W 1802 rozpoczął studia prawnicze na College of William & Mary, które ukończył po pięciu latach^[2]. Po odbyciu dwuletniej praktyki uzyskał prawo do prowadzenia samodzielnej praktyki prawniczej^[2].

Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]

Swoją karierę polityczną rozpoczął w wieku 21 lat, kiedy to został członkiem legislatury stanu Wirginia, pełniąc tę rolę do 1816 roku^[2]. Od 16 grudnia 1817 do 3 marca 1821 był członkiem Izby Reprezentantów jako przedstawiciel Partii Demokratyczno-Republikańskiej^[2]. Po zakończeniu kadencji na kilka lat zawiesił działalność polityczną, ze względu na zły stan zdrowia, jednak od 1823 roku powrócił do legislatury stanowej, a w latach 1825-1827 był gubernatorem Wirginii^[2]. Przyczynił się wówczas do znacznej poprawy infrastruktury stanu^[2]. W 1827 roku został członkiem Senatu i pełnił tę funkcję do 1836, a w ostatnim roku swojej kadencji był także przewodniczącym pro tempore^[2]. W okresie sprawowania mandatu senatora, zaczęły się uwidaczniać jego konflikty z Partią Demokratyczną, z której odszedł w 1830^[2]. Następnie związał się z nowo powstałą Partią Wigów^[3].

Po rezygnacji z mandatu senatorskiego postanowił ubiegać się o nominację swojej partii na kandydata na wiceprezydenta^[3]. Nie udało mu się osiągnąć tego celu, w związku z czym powrócił do działalności politycznej na szczeblu lokalnym^[3]. W wyborach w 1840 roku ponownie ubiegał się o nominację na wiceprezydenta i tym razem mu się powiodło^[3]. Wybory prezydenckie wygrał William Henry Harrison, a Tyler został wiceprezydentem^[3]. Po miesiącu urzędowania dowiedział się, że prezydent zmarł^[3]. Tyler został zaprzysiężony 6 kwietnia 1841 roku^[3].

Prezydentura[edytuj | edytuj kod]

Po objęciu przez Tylera fotela prezydenckiego, w Partii Wigów obawiano się, czy styl jego prezydentury będzie taki sam, jak jego poprzednika^[4]. Nowy prezydent zapowiedział, że będzie rządził silną ręką, nie patrząc na interesy partii^[4]. Lider wigów, Henry Clay, który miał aspiracje prezydenckie, zaczął wówczas budować swoją pozycję i poparcie partii, jednocześnie konfliktując się z Tylerem^[5]. Kiedy prezydent odmówił podpisania ustaw ekspansjonistycznych, przedstawionych przez Claya, wszyscy członkowie gabinetu, z wyjątkiem Daniela Webstera podali się do dymisji, a Tylerowi okazywano ostracyzm polityczny, zarówno w partii, jak i w Kongresie (gdzie dyskutowano nawet o impeachmencie)^[5].

Prezydent nie wykazywał zbyt wielu inicjatyw w zakresie polityki wewnętrznej. Jednym z nielicznych było doprowadzenie do zakończenia siedmioletniej wojny z Seminolami, których skłonił do przeprowadzki na zachód Stanów Zjednoczonych^[6].

Więcej inicjatywy wykazywał w dziedzinie polityki zagranicznej^[6]. Widząc narastające konflikty graniczne pomiędzy Maine a Nowym Brunszwikiem, Tyler zdecydował się wznowić rozmowy pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Wielką Brytanią, do których desygnował swojego sekretarza stanu – Daniela Webstera^[6]. Stronę brytyjską reprezentował akredytowany poseł Alexander Baring, który wysunął propozycję, by granica przebiegała od źródła rzeki St. Croix do rzeki St. John^[7]. Pomimo że Webster był skłonny przystać na tę propozycję, stan Maine nie zgodził się oddawać osady Madawaska^[8]. Wówczas gabinet Tylera wypłacił obu stronom po 150 tysięcy dolarów odszkodowań, co skłoniło je do podpisania traktatu^[8]. Układ został przedłożony 27 lipca 1842 i regulował granice amerykańsko-brytyjskie, a także prawa wzajemnej żeglugi^[8]. Rzeki: St. Clair, Detroit, św. Wawrzyńca i jezioro St. Clair były przeznaczone dla obu stron, natomiast teren stanu Minnesota miał przypaść Stanom Zjednoczonym^[9]. Zawarto także regulację o nienaruszalności terytorium i zakazie nielegalnego przekraczania granicy, jakie miało miejsce w czasie powstania w Kanadzie w 1837^[9]. Układ został sygnowany 9 sierpnia 1842^[9]. Pomimo początkowych sprzeciwów, jedenaście dni później Senat przegłosował go stosunkiem głosów 39:9, natomiast prezydent ratyfikował go 13 października^[10].

Drugim głównym elementem polityki Tylera był ekspansjonizm, który objawiał się zainteresowaniem dokonania aneksji Teksasu^[10]. Początkowo prezydent nie czynił starań, by doprowadzić do rozszerzenia terytorium USA, gdyż uważał, że nie ma szans by przegłosować tę ustawę w Senacie^[10]. Z uwagi na fakt, iż Meksyk, Wielka Brytania i Francja także były zainteresowane tym obszarem, w 1843, Tyler zobowiązał sekretarza stanu, Abla Upshura, by rozpoczął negocjacje z prezydentem Republiki Teksasu^[10]. Sam Houston obawiał się, że przyłączenie do Unii, rozgniewa władze Meksyku, więc zażądał, by Tyler zmobilizował wojska amerykańskie, które przyjdą z pomocą Teksańczykom, jeśli zajdzie potrzeba^[11]. Po śmierci Upshura na statku „Princeton”, sekretarzem stanu został John C. Calhoun, który kontynuował negocjacje^[11]. Układ został podpisany 12 kwietnia 1844 jednak został odrzucony w głosowaniu senackim stosunkiem głosów 16:35^[12]. W grudniu 1844 prezydent Tyler zaproponował, by aneksję uchwaliły połączone Izby Kongresu, zwykłą większością głosów^[12]. Izba Reprezentantów przyjęła traktat, natomiast Senat wprowadził poprawki i przegłosował go 27:25^[13]. Akt aneksji został podpisany przez prezydenta 1 marca 1845 roku^[13]. Republika Teksasu opowiedziała się za ratyfikowaniem traktatu w drodze referendum 13 października 1845^[13]. Dwa miesiące później, 29 grudnia, stan został przyłączony do Unii^[13]. Tyler podejmował także próby negocjacji kupna Kalifornii, jednak bezskutecznie^[13].

Kwestia głosowania ws. aneksji Teksasu była przedmiotem kampanii prezydenckiej przed wyborami w 1844^[12]. Po porażce Wigów w wyborach do Izby Reprezentantów, Tyler zebrał swoich zwolenników i starał się utworzyć nowe stronnictwo polityczne^[14]. Dzielenie stanowisk politycznych, spowodowało, że zaufany współpracownik Tylera, Daniel Webster zrezygnował ze swojej posady w rządzie, choć nadal popierał prezydenta^[14]. Partia Demokratyczna wysunęła kandydaturę Jamesa Polka^[14]. Zdając sobie sprawę, że nie ma żadnych szans na wygranie wyborów, Tyler zrezygnował z ubiegania się o reelekcję i udzielił swojego poparcia Polkowi^[14].

Emerytura i śmierć[edytuj | edytuj kod]

Po opuszczeniu Białego Domu Tyler powrócił na swoją plantację do Wirginii^[14]. W 1859 ponownie został rektorem William and Mary’s College^[14]. Kiedy nad Stanami Zjednoczonymi zawisła groźba wojny domowej, Tyler opowiedział się za secesją stanów południowych i od 1861 był członkiem Izby Reprezentantów Skonfederowanych Stanów Ameryki^[15]. 12 stycznia 1862 roku w Richmond doznał udaru serca i zmarł sześć dni później^[15].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

John Tyler poślubił swoją pierwszą żonę, Letitię Christian, w 1813 roku^[3]. Z tego związku miał ośmioro dzieci: trzy córki i pięciu synów^[3]. Letitia Christian zmarła w czasie prezydentury męża, w 1842 roku^[3].

Dwa lata po tym jak został wdowcem, Tyler ożenił się z Julią Gardiner – córką nowojorskiego senatora^[14]. Z tego małżeństwa urodziło się siedmioro dzieci^[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).brak strony w książce

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
• John Tyler. Biały Dom. [dostęp 2015-03-31]. (ang.).
• John Tyler, Tenth Vice President (1841). Senat Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-03-31]. (ang.).