Jurij Malenczenko – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jurij Malenczenko
Юрий Иванович Маленченко
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 grudnia 1961
Chruszczow

Narodowość

rosyjska

Funkcja

dowódca, specjalista misji, inżynier pokładowy

Łączny czas misji kosmicznych

827 dni 9 godzin 23 minuty i 29 sekund

Misje

Sojuz TM-19 (Mir-16),
STS-106, Sojuz TMA-2 (Ekspedycja 7),
Sojuz TMA-11
(Ekspedycja 16),
Sojuz TMA-05M
(Ekspedycja 32/33),
Sojuz TMA-19M
(Ekspedycja 46/47)

Stopień wojskowy

pułkownik lotnictwa

Odznaczenia
Bohater Federacji Rosyjskiej Narodowy Bohater Kazachstanu
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy Order „Za zasługi wojskowe” Medal „Za zasługi w podboju kosmosu” Order „Ojczyzna” (Kazachstan) Medal Za Lot Kosmiczny

Jurij Iwanowicz Malenczenko (ros. Юрий Иванович Маленченко; ur. 22 grudnia 1961 w Chruszczowie) – pułkownik lotnictwa, kosmonauta radziecki i rosyjski.

Wykształcenie oraz służba wojskowa[potrzebny przypis][edytuj | edytuj kod]

  • 1978 – ukończył ze złotym medalem średnią szkołę we wsi Pawłowka w okręgu charkowskim (wówczas ZSRR).
  • 1983 – został absolwentem Wyższej Wojskowej Szkoły Lotnictwa w Charkowie i otrzymał dyplom pilota wojskowego-inżyniera.
  • 1983-1987 – jako pilot służył w 119 dywizji lotnictwa myśliwskiego stacjonującej w mieście Tyraspol wchodzącym wówczas w skład odeskiego okręgu wojskowego. Przed przyjęciem go do oddziału kosmonautów był dowódcą eskadry.
  • 1993 – w systemie zaocznym ukończył Wojskową Akademię Lotniczą im. N. E. Żukowskiego.

Wylatał ponad 830 godzin i wykonał ponad 150 skoków ze spadochronem[1].

Kariera astronauty[potrzebny przypis][edytuj | edytuj kod]

  • 1987 – 26 marca komisja państwowa zatwierdziła kandydaturę Malenczenki do 8 grupy kosmonautów sił powietrznych ZSRR.
  • 1989 – w lipcu zakończył podstawowe szkolenie, a we wrześniu rozpoczął razem z innymi kosmonautami przygotowania do lotu na stację Mir, które trwały do końca 1992.
  • 1993 – w styczniu został dowódcą rezerwowej 14 stałej załogi Mira. Inżynierem pokładowym w tej ekipie był Giennadij Striekałow. Od sierpnia był dowódcą dublerów 15 stałej załogi stacji kosmicznej Mir. Razem z nim w załodze znaleźli się Tałgat Musabajew oraz Gierman Arzamazow.
  • 1994 – w styczniu rozpoczął przygotowania do lotu na stację Mir. Od lipca do listopada razem z Tałgatem Musabajewem stanowili 16 stałą załogę Mira.
  • 1996 – był koordynatorem rosyjskiego Centrum Przygotowań Kosmonautów przy NASA.
  • 1997-1998 – razem z innymi kosmonautami przygotowywał się do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną.
  • 1998-2000 – od sierpnia 1998 w JSC przygotowywał się do misji STS-106. Blisko 12-dniowy lot wahadłowca odbył się we wrześniu 2000.
  • 2001-2003 – w styczniu 2001 Malenczenko, Siergiej Moszczenko oraz Edward Lu rozpoczęli przeszkolenie przed misją na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Byli w składzie planowanej 7 stałej załogi ISS. W październiku 2002 Moszczenkę zastąpił Aleksandr Kaleri. Po katastrofie Columbii składy stałych załóg okrojono do dwóch astronautów i dalsze przygotowania kontynuował tylko z Edwardem Lu. Obaj wystartowali w kosmos na pokładzie statku Sojuz TMA-2 i przebywali na stacji od kwietnia do października 2003.
  • 2005-2006 – we wrześniu 2005 wspólnie z amerykańską astronautką Peggy Whitson został wyznaczony do załogi dublerów 14 ekspedycji na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Funkcję tę pełnili do 18 września 2006, tj. do dnia startu statku Sojuz TMA-9. W sierpniu tego samego roku Roskosmos oraz NASA oficjalnie mianowały Malenczenkę dowódcą statku kosmicznego Sojuz TMA-11 oraz inżynierem pokładowym 16 ekspedycji na ISS, której start zaplanowano na październik 2007. W załodze tej znalazła się również Peggy Whitson. Trzecim członkiem załogi początkowo będzie przebywający już w kosmosie Clayton Anderson (do listopada 2007), a później Daniel Tani (do grudnia 2007), Léopold Eyharts (do lutego 2008) i Garrett Reisman (do maja 2008).
  • 2007 – 10 października Malenczenko, Whitson i Sheikh Muszaphar Shukor – pierwszy astronauta Malezji – wystartowali w kosmos na pokładzie statku Sojuz TMA-11.

Loty kosmiczne[edytuj | edytuj kod]

1 lipca 1994 wystartował w kosmos na pokładzie statku kosmicznego Sojuz TM-19. Towarzyszył mu inżynier pokładowy Tałgat Musabajew. Dwa dni później, 3 lipca, Sojuz połączył się ze stacją kosmiczną Mir. Kosmonauci byli 16 stałą załogą jaka pracowała na Mirze. Przejęli ją od swoich poprzedników – Wiktora Afanasjewa oraz Jurija Usaczowa. Na stacji pozostał trzeci członek stałej załogi – Walerij Polakow. 9 i 13 września kosmonauci wychodzili na zewnątrz stacji aby naprawić jej uszkodzoną izolację. Kosmiczne spacery trwały odpowiednio 5 i 6 godzin. Na początku października na stację przybył statek Sojuz TM-20, na pokładzie którego znajdowali się: Aleksandr Wiktorienko i Jelena Kondakowa – 17 stała załoga Mira oraz niemiecki astronauta Ulf Merbold. Wspólny lot obu załóg trwał miesiąc. 4 listopada Malenczenko, Musabajew oraz Merbold wylądowali w odległości 88 km od miasta Arkałyk[potrzebny przypis].

8 września 2000 Jurij Malenczenko rozpoczął swoją drugą misję kosmiczną na pokładzie wahadłowca Atlantis. Był specjalistą (MS-4) w załodze lotu STS-106. Razem z nim w kosmos udali się: Terrence W. Wilcutt (dowódca), Scott D. Altman (pilot), Edward T. Lu (specjalista misji MS-1), Richard A. Mastracchio (MS-2), Daniel C. Burbank (MS-3) oraz Boris Morukow (MS-5). 10 września wahadłowiec przycumował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Następnego dnia Malenczenko oraz Lu przeprowadzili ponad 6-godzinny spacer kosmiczny, podczas którego m.in. przymocowali do modułu Zwiezda 2-metrowy wysięgnik z magnetometrem oraz instalowali kable: energetyczne, systemu sterowania bateriami słonecznymi, telemetryczne i telewizji wewnętrznej. Podczas kolejnych dni astronauci pomogli rozładować statek transportowy Progress M1-3 i zapełnić go zużytymi i niepotrzebnymi elementami stacji. Poza tym podniesiono orbitę zespołu orbitalnego o ponad 20 km i wymieniono wadliwe akumulatory w module Zarja. Przygotowano również stacje na przyjęcie pierwszej stałej załogi. 18 września wahadłowiec odłączył się od ISS i dwa dni później – 20 września – wylądował na pasie do lądowania w KSC[potrzebny przypis].

Podczas swojej trzeciej wyprawy w kosmos Malenczenko przez 6 miesięcy przebywał na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wspólnie z amerykańskim astronautą Edwardem Lu 26 kwietnia 2003 wystartował z kosmodromu Bajkonur na pokładzie statku kosmicznego Sojuz TMA-2. Obaj stanowili 7 stałą załogę stacji. 28 kwietnia Sojuz przycumował do dolnego węzła modułu Zarja. W czasie półrocznego pobytu na orbicie załoga poza realizacją naukowego programu lotu przyjęła dwa statki towarowe: Progress M-1-10 i Progres M-48 i kilkakrotnie podniosła orbitę stacji. 10 sierpnia 2003 Malenczenko podczas pobytu na stacji zawarł związek małżeński. W tym czasie jego narzeczona znajdowała się w Teksasie. 20 października 2003 na pokład ISS przybyli członkowie 8 stałej załogi Michael Foale oraz Aleksandr Kaleri oraz hiszpański astronauta Pedro F. D. Duque, który powrócił na Ziemię razem z Malenczenką i Lu 28 października 2003. Kapsuła z załogą wylądowała około 40 km od Arkałyku[potrzebny przypis].

Odznaczenia i nagrody[potrzebny przypis][edytuj | edytuj kod]

Wykaz lotów[edytuj | edytuj kod]

Loty kosmiczne, w których uczestniczył Jurij I. Malenczenko
Data startu Statek kosmiczny Data lądowania Statek kosmiczny Funkcja Czas trwania[3]
1 1 lipca 1994 Sojuz TM-19 4 listopada 1994 Sojuz TM-19 dowódca Sojuza
i 16. stałej załogi stacji Mir
125 dni 22 godziny 53 minuty i 35 sekund
2 8 września 2000 STS-106
Atlantis F-22
20 września 2002 STS-106
Atlantis F-22
specjalista misji (MS-4) 11 dni 19 godzin 10 minut i 57 sekund
3 26 kwietnia 2003 Sojuz TMA-2 28 października 2003 Sojuz TMA-2 dowódca Sojuza,
dowódca Ekspedycji 7 na ISS
184 dni 22 godziny 46 minut i 28 sekund
4 10 października 2007 Sojuz TMA-11 19 kwietnia 2008 Sojuz TMA-11 dowódca Sojuza,
inżynier pokładowy Ekspedycji 16 na ISS
191 dni 19 godzin 7 minut i 5 sekund
5 15 lipca 2012 Sojuz TMA-05M 19 listopada 2012 Sojuz TMA-05M dowódca Sojuza,
inżynier pokładowy Ekspedycji 32 i 33 na ISS
126 dni 23 godziny 13 minut i 27 sekund
6 15 grudnia 2015 Sojuz TMA-19M 18 czerwca 2016 Sojuz TMA-19M dowódca Sojuza,
inżynier pokładowy Ekspedycji 46 i 47 na ISS
185 dni 22 godziny 11 minut i 57 sekund
Łączny czas spędzony w kosmosie – 827 dni 9 godzin 23 minuty i 29 sekund[3]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]