Kalendarium historii lotniskowców – Wikipedia, wolna encyklopedia

Od lat 60. XX wieku amerykańskie lotniskowce przenoszą na swoich pokładach ekwiwalent całych sił lotniczych wielu państw.

Korzenie lotniskowców sięgają I wojny światowej. Wtedy rozpoczęła się kariera tych pływających jednostek, o których przez wiele lat myślano jako o broni pomocniczej. Jednak w okresie międzywojennym Japonia, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone tak rozbudowały swoje floty lotniskowców, że na początku II wojny światowej miały łącznie 18 takich okrętów. Dzisiaj lotniskowce są głównymi okrętami marynarek w których służą, a w przypadku nowoczesnych amerykańskich superlotniskowców, mogą mieć na wyposażeniu więcej samolotów niż całe siły powietrzne niektórych państw.

Ta strona jest próbą dostarczenia zunifikowanej chronologii kluczowych dat[a] w służbie lotniskowców. Lotniskowce[b] często służyły przez wiele lat i to hasło[c] pozwala czytelnikowi na śledzenie zmian i ewolucji okrętów lotniczych przez prawie 100 lat.

Przed lotniskowcami[edytuj | edytuj kod]

Cywilny pilot Eugene Ely startuje w dwupłatowcu Curtiss Model D z USS „Birmingham”

1907

  • Zgodnie z legendą brytyjska Admiralicja odrzuca ofertę braci Wright w sprawie sprzedaży przez nich jednego lub kilku samolotów, twierdząc że „nie widzą miejsca dla lotnictwa w sprawach morskich”[1][2].

1910

  • 14 listopada – pierwsza udana próba startu samolotu z okrętu, przy użyciu drewnianej platformy jako pokładu startowego z krążownika USS „Birmingham”[2][3].

1911

  • 18 stycznia – pierwsze lądowanie na pokładzie, przy użyciu tymczasowej platformy drewnianej na krążowniku USS „Pennsylvania”; pierwsze użycie systemu lądowania wykorzystującego hak hamujący[2][4].

1912

  • styczeń – pierwszy start samolotu z okrętu brytyjskiego HMS „Africa”[5].
  • 2 maja – pierwszy zarejestrowany lot z poruszającej się jednostki pływającej: HMS „Hibernia” płynącego z prędkością 10,5 węzła[6].

I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

2 sierpnia 1917, Sqn Cdr E. H. Dunning przeprowadza pierwsze lądowanie na poruszającym się okręcie, HMS „Furious”

1914

1915

  • 12 sierpnia – pierwszy atak przy pomocy torpedy zrzucanej z samolotu, w roli torpedowca wodnosamolot Short Type 184[6].
  • 5 listopada – pierwszy start za pomocą katapulty z pokładu okrętu, USS „North Carolina”[7].

1916

  • sierpień – nieukończony włoski liniowiec pasażerski „Conte Rosso” został zakupiony przez Royal Navy w celu ukończenia budowy i przerobienia na lotniskowiec HMS „Argus”[8].

1917

HMS „Argus”
  • luty – nieukończony w pełni duży lekki krążownik HMS „Furious” został przebudowany: w zamian za przednie działo zamontowano pokład startowy[9].
  • 2 sierpnia – pierwszy samolot ląduje na poruszającym się okręcie, HMS „Furious”; okręt ten został następnie zmodyfikowany i w końcu 1917 wyposażony w położony na rufie pokład do lądowania[9].
  • 2 grudnia – HMS „Argus” zwodowany[8].

1918

  • 15 stycznia – położenie stępki HMS „Hermes”[8][10]; „Hermes” był pierwszym okrętem specjalnie zaprojektowanym od początku do służby jako lotniskowiec oraz był pierwszym lotniskowcem wyposażonym w nadbudówkę w postaci wyspy[6][10].
  • 28 lutego – nieukończony chilijski pancernik „Almirante Cochrane” został zakupiony przez Royal Navy do przeróbki na lotniskowiec HMS „Eagle”[8].
  • 8 czerwca – HMS „Eagle” zwodowany[10].
  • 16 września – HMS „Argus” wchodzi do służby[8].
  • 11 listopada – zawieszenie broni kończy I wojnę światową.

Okres międzywojenny[edytuj | edytuj kod]

1919

  • 11 lipca – USS „Jupiter” zostaje zatwierdzony do przeróbki na lotniskowiec[11].
  • 11 września – HMS „Hermes” zwodowany[8][10].
  • 16 grudnia – położenie stępki „Hōshō” jako tankowca „Hiryu”[12].

1920

USS „Langley”
  • „Hiryu” przemianowany na „Hōshō”[12].
  • 24 marca – USS „Jupiter” wycofany ze służby w celu przebudowy na lotniskowiec[11].
  • 21 kwietnia – USS „Jupiter” przemianowany na USS „Langley”[11].
  • 1 listopada – US Navy zatapia pancernik USS „Indiana” za pomocą bombardowań lotniczych podczas eksperymentalnych ćwiczeń[11].
  • 6 grudnia – położenie stępki „Akagi[12].

1921

  • 13 października – „Hōshō” przeznaczony do ukończenia jako lotniskowiec[12].
  • 13 listopada – „Hōshō” zwodowany[12].

1922

  • 6 lutego – podpisanie traktatu waszyngtońskiego ograniczającego wielkość najsilniejszych flot.
  • początek przebudowy HMS „Furious” na lotniskowiec gładkopokładowy[9].
  • 20 marca – USS „Langley” wchodzi do służby[11].
  • 1 lipca – krążowniki liniowe USS „Lexington” i USS „Saratoga” zostają przeznaczone do ukończenia jako lotniskowce[11].
  • 27 grudnia – „Hōshō” wchodzi do służby[12].

1923

Francuski lotniskowiec „Béarn
  • HMS „Hermes” przechodzi próby morskie[8].
  • początek przebudowy francuskiego pancernika typu NormandieBéarn” na lotniskowiec[13].
  • początek przebudowy japońskiego okrętu „Kaga” na lotniskowiec[12].

1924

1925

Japoński lotniskowiec „Akagi
  • 7 kwietnia – USS „Saratoga” zwodowany[11].
  • 22 kwietnia – „Akagi” zwodowany[12].
  • 3 czerwca – HMS „Hermes” wchodzi do służby[8].
  • wrzesień – HMS „Furious” wraca do służby z ciągłym pokładem lotniczym[9].
  • 3 października – USS „Lexington” zwodowany[11].

1926

  • 6 maja – pierwsze nocne lądowanie na lotniskowcu, na pokładzie HMS „Furious”[14].

1927

  • zakończenie przebudowy „Béarn” na lotniskowiec[13].
  • 27 marca – „Akagi” wchodzi do służby[12].
  • maj –„Béarn” wchodzi do służby[13].
  • 16 listopada – USS „Saratoga” wchodzi do służby[11].
  • 14 grudnia – USS „Lexington” wchodzi do służby[11].

1928

  • 21 lutego – HMS „Courageous” wchodzi do służby jako lotniskowiec przed zakończeniem przebudowy[8].
  • 21 marca – „Kaga” wchodzi do służby[12].
  • 5 maja – zakończenie przebudowy HMS „Courageous” na lotniskowiec[8].

1929

  • 29 listopada – położenie stępki „Ryūjō[12].

1930

  • 10 marca – HMS „Glorious” wraca do służby jako lotniskowiec[8][10].
  • kwiecień – HMS „Argus” przesunięty do rezerwy[8].

1931

  • 2 stycznia – pierwszy lotniskowiec wyposażony w hydraulicznie napinane liny hamujące – HMS „Courageous”[6].
  • 2 kwietnia – „Ryūjō” zwodowany[12].
  • 26 września – położenie stępki USS „Ranger”[15].

1933

Japoński lotniskowiec „Ryūjō
  • 25 lutego – USS „Ranger” zwodowany[15].
  • 9 maja – „Ryūjō” wchodzi do służby[12].

1934

USS „Enterprise”

1935

1936

  • 15 stycznia – Japonia oficjalnie przestaje przestrzegać ustaleń traktatu waszyngtońskiego.
  • 1 kwietnia – położenie stępki USS „Wasp”[11].
  • 4 kwietnia – USS „Yorktown” zwodowany[11].
  • 8 lipca – położenie stępki „Hiryū[12].
  • 3 października – USS „Enterprise” zwodowany[11].
  • 25 października – początek przebudowy USS „Langley” na tender wodnosamolotów[11].
  • 28 grudnia – położenie stępki „Flugzeugträger A” („Graf Zeppelin”)[17].

1937

HMS „Ark Royal”

1938

Niemiecki lotniskowiec „Graf Zeppelin
  • położenie stępki „Flugzeugträger B[18].
  • 12 maja – USS „Enterprise” wchodzi do służby[11].
  • 25 maja – położenie stępki „Zuikaku[12].
  • 30 lipca – HMS „Argus” wraca do służby po dużej przebudowie[8].
  • 26 listopada – położenie stępki „Joffre[19]
  • 8 grudnia – „Graf Zeppelin” zwodowany[17][18].
  • 16 grudnia – HMS „Ark Royal” wchodzi do służby[8][10]; pierwszy lotniskowiec z opancerzonym pokładem[6].

1939

Japoński lotniskowiec „Shōkaku
  • 21 lutego – położenie stępki HMS „Implacable”[8][10].
  • 4 kwietnia – USS „Wasp” zwodowany[11].
  • 5 kwietnia – HMS „Illustrious” zwodowany[8][10].
  • 1 czerwca – „Shōkaku” zwodowany[12].
  • 26 czerwca – położenie stępki HMS „Unicorn”[8].
  • 5 lipca – „Hiryū” wchodzi do służby[12].
  • 17 sierpnia – HMS „Formidable” zwodowany[8][10].

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

1939

HMS „Victorious”

1940

  • początek przebudowy „Idzumo Maru” na lotniskowiec, jednostka przemianowana na „Hiyō[12].
  • początek przebudowy „Kashiwara Maru” na lotniskowiec, jednostka przemianowana na „Junyō[12].
  • styczeń – początek przebudowy „Takasaki” na lotniskowiec.
  • 28 lutego – budowa „Flugzeugträger B” przerwana przed ukończeniem jednostki[18].
  • 26 marca – HMS „Indomitable” zwodowany[8][10].
  • 25 kwietnia – USS „Wasp” wchodzi do służby[11].
HMS „Illustrious” ok. 1942 roku
  • maj – wstrzymanie budowy niemieckiego okrętu „Graf Zeppelin”[17].
  • 25 maja – HMS „Illustrious” wchodzi do służby[8][10]; pierwszy w pełni opancerzony lotniskowiec[6].
  • czerwiec – „Béarn” internowany na Martynice[13]/
  • 8 czerwca – HMS „Glorious” zatopiony w akcji[8][10]/
  • 25 czerwca – Francja poddaje się Niemcom.
  • 11 listopada – atak na Tarent – pierwszy bojowy atak torpedowy samolotów startujących z lotniskowca[6].
  • 24 listopada – HMS „Formidable” wchodzi do służby[8][10].
  • 14 grudnia – USS „Hornet” zwodowany[11].
  • 27 grudnia – koniec przebudowy „Takasaki” na lotniskowiec, jednostka wchodzi do służby jako „Zuihō[12][20].

1941

USS „Independence”
Japoński lotniskowiec „Taiyō
  • 2 września – przebudowa „Kasuga Maru” na lotniskowiec zakończona[12][20].
  • 15 września – położenie stępki USS „Bunker Hill”[16].
  • 25 września – „Zuikaku” wchodzi do służby[12][20].
  • 10 października – HMS „Indomitable” wchodzi do służby[8][10].
USS „Hornet”

1942

HMS „Hermes” tonie
  • 27 marca – lekkie krążowniki USS „Dayton”[11] i USS „Huntington”[16] przeznaczone do ukończenia jako lotniskowce; „Huntington” przemianowany na USS „Cowpens”[16].
  • 31 marca – USS „Tallahassee” przemianowany na USS „Princeton”[11], USS „New Haven” przemianowany na USS „Belleau Wood”, USS „Dayton” przemianowany na USS „Monterey”[11].
  • 9 kwietnia – HMS „Hermes” zatopiony w akcji[8][10].
  • 11 kwietnia – położenie stępki USS „Fargo” jako lotniskowca, po zmianie planów ukończenia jednostki z lekkiego krążownika[16].
  • maj – „Béarn” zdemilitaryzowany[13].
  • 3 maja – „Junyō” wchodzi do służby[20].
  • 4 maja – bitwa na Morzu Koralowym – pierwsza bitwa w której po obu stronach brały udział lotniskowce i pierwsza bitwa w której okręty nie oddały bezpośredniego strzału do okrętu wroga ani nie weszły w zasięg widzenia okrętów przeciwnika.
  • 7 maja – „Shōhō” zatopiony w akcji[12][20].
  • 8 maja – USS „Lexington” zatopiony w akcji[11]; koniec bitwy na Morzu Koralowym.
  • 13 maja – budowa „Graf Zeppelin” zatrzymana[17].
  • 31 maja – ukończenie przeróbki „Yawata Maru” na lotniskowiec[12][20].
  • czerwiec – początek przebudowy nieukończonego pancernika typu Yamato – „Shinano” na lotniskowiec[12][20].
  • 1 czerwca – położenie stępki HMS „Colossus”[8] i HMS „Edgar”[8][10].
  • 4 czerwca – bitwa pod Midway, uznawana za jedną z najważniejszych bitew morskich na Pacyfiku w czasie II wojny światowej; „Akagi”, „Hiryū”, „Kaga”, „Sōryū” bardzo ciężko uszkodzone w akcji[12][20], „Kaga” i „Sōryū” następnie zatonęły[20].
  • 5 czerwca – „Akagi” i „Hiryū” zatopione[12][20].
  • 7 czerwca – USS „Yorktown” zatopiony w akcji[11]; koniec bitwy o Midway.
  • 16 czerwca – USS „Cabot” przemianowany na USS „Lexington”[11].
  • 23 czerwca – USS „Wilmington” przemianowany na USS „Cabot”[22].
  • 1 lipca – początek przebudowy „Nitta Maru” na lotniskowiec[20].
Japoński lotniskowiec „Hiyō
USS „Wasp” płonie wkrótce po storpedowaniu
Japoński lotniskowiec „Chūyō
USS „Essex”
  • 31 grudnia – USS „Essex” wchodzi do służby[21].

1943

USS „Princeton”
USS „Monterey”
  • 17 czerwca – USS „Monterey” wchodzi do służby[11].
  • 30 czerwca – „Béarn” przekazany siłom Wolnej Francji[13].
  • 24 lipca – USS „Cabot” wchodzi do służby[16][22].
  • 29 lipca – położenie stępki HMS „Magnificent”[10][26].
  • 1 sierpnia – USS „Bataan” zwodowany[21].
  • 16 sierpnia – USS „Intrepid” wchodzi do służby[11].
  • 17 sierpnia – USS „Wasp” zwodowany[11].
  • 30 sierpnia – USS „Hornet” zwodowany[11].
  • 31 sierpnia – USS „Langley” wchodzi do służby[16].
  • 13 września – położenie stępki USS „Boxer”[21].
  • 14 września – położenie stępki USS „Valley Forge” (CV-37)[11].
  • 25 września – „Unryū” zwodowany[12].
  • 26 września – USS „San Jacinto” zwodowany[11].
  • 30 września – HMS „Colossus” zwodowany[8].
  • 14 października – USS „Franklin” zwodowany[15].
  • 15 października – „Amagi” zwodowany[12].
  • 18 października – położenie stępki HMS „Leviathan”.
  • 27 października – położenie stępki USS „Midway”[11].
  • 12 listopada – położenie stępki HMS „Hercules”[8].
  • 15 listopada – ex-SS „Scharnhorst” wchodzi do służby jako „Shinyo”[20]; USS „San Jacinto” wchodzi do służby[11].
  • 17 listopada – USS „Bataan” wchodzi do służby[21].
Japoński lotniskowiec „Kaiyo
  • 23 listopada – przebudowa „Argentina Maru” na lotniskowiec zakończona, jednostka wchodzi do służby jako „Kaiyo[12][20].
  • 24 listopada – USS „Wasp” wchodzi do służby[11].
  • 27 listopada – HMS „Glory” zwodowany[8][10]; położenie stępki HMS „Powerful”[10][26].
  • 29 listopada – USS „Hornet” wchodzi do służby[11].
  • 1 grudnia – położenie stępki USS „Coral Sea”[16].
  • 4 grudnia – „Chūyō” zatopiony w akcji[12][20].
  • 21 grudnia – przebudowa „Chiyoda” na lotniskowiec zakończona, okręt wraca do służby[20].
  • 30 grudnia – HMS „Venerable” zwodowany[8].

1944

USS „Franklin”
  • 1 stycznia – zakończenie przebudowy „Chitose” na lotniskowiec, wchodzi do służby[12][20].
  • 19 stycznia – „Katsuragi” zwodowany[12].
  • 24 stycznia – USS „Hancock” zwodowany[11].
  • 31 stycznia – USS „Franklin” wchodzi do służby[11].
  • 7 lutego – USS „Ticonderoga” zwodowany[11].
  • 21 lutego – położenie stępki USS „Crown Point”[11].
  • 23 lutego – HMS „Vengeance” zwodowany[23].
  • 24 lutego – USS „Shangri-La” zwodowany[11].
  • 26 lutego – USS „Bennington” zwodowany[11].
  • 1 marca – położenie stępki USS „Tarawa”[11].
  • 7 marca – „Taihō” wchodzi do służby[12][20].
  • 23 marca – położenie stępki HMS „Albion”[10][27].
  • 26 marca – HMS „Edgar” zwodowany[8][10].
  • 15 kwietnia – USS „Hancock” wchodzi do służby[11].
  • 29 kwietnia – USS „Bon Homme Richard” zwodowany[11].
  • 1 maja – położenie stępki USS „Oriskany”[11].
HMS „Indefatigable”
  • 3 maja – HMS „Indefatigable” wchodzi do służby[8][10].
  • 8 maja – USS „Ticonderoga” wchodzi do służby[11].
  • 20 maja – HMS „Mars” i HMS „Warrior” zwodowane[8][10].
  • 19 czerwca – „Shōkaku” i „Taihō” zatopione w akcji[12][20].
  • 20 czerwca – „Hiyō” zatopiony w akcji[12][20].
  • 21 czerwca – położenie stępki HMS „Elephant” (budowa zatrzymana pod koniec II wojny światowej)[28].
  • 28 czerwca – USS „Randolph” zwodowany[11].
  • 1 lipca – położenie stępki USS „Reprisal”.
  • 6 lipca – HMS „Theseus” zwodowany[8][10].
  • 8 lipca – HMS „Ocean” zwodowany[8][10].
  • 10 lipca – położenie stępki USS „Coral Sea”[21] i USS „Saipan”[11].
  • sierpień – HMS „Argus” wycofany ze służby bojowej i przerobiony na hulk – okręt koszarowy[8].
  • 6 sierpnia – „Unryū” wchodzi do służby[12][20]; USS „Bennington” wchodzi do służby[11].
  • 10 sierpnia – „Amagi” wchodzi do służby[12].
  • 18 sierpnia – „Taiyō” zatopiony w akcji[12][20].
  • 19 sierpnia – położenie stępki USS „Philippine Sea”[11].
  • 20 sierpnia – USS „Antietam” zwodowany[15].
  • 21 sierpnia – położenie stępki USS „Wright”[11].
  • 28 sierpnia – HMS „Implacable” wchodzi do służby[8][10].
  • 7 września – położenie stępki „Valley Forge” (CV-45)[15][16].
  • 15 września – USS „Shangri-La” wchodzi do służby[11]; HMS „Furious” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[8][10].
  • 17 września – „Unyō” zatopiony w akcji[20].
  • 30 września – HMS „Terrible” zwodowany[25].
  • 2 października – HMS „Triumph” zwodowany[10][29].
  • 5 października – „Shinano” zwodowany[20].
  • 9 października – USS „Randolph” wchodzi do służby[11].
  • 15 października – „Katsuragi” wchodzi do służby[12][20].
  • 24 października – USS „Princeton” zatopiony w akcji[11].
  • 25 października – „Chitose”, „Chiyoda”, „Zuihō” i „Zuikaku” zatopione w akcji[12][20].
  • 2 listopada – USS „Lake Champlain” zwodowany[11].
  • 16 listopada – HMS „Magnificent” zwodowany[10][26].
  • 17 listopada – „Shinyo” zatopiony w akcji[12][20].
  • 18 listopada – USS „Valley Forge” (CV-45) zwodowany.
  • 19 listopada – „Shinano” wchodzi do służby[12][20].
  • 21 listopada – USS „Valley Forge” (CV-37) przemianowany na USS „Princeton”[11].
  • 26 listopada – USS „Bon Homme Richard” wchodzi do służby[11].
  • 29 listopada – „Shinano” zatopiony w akcji[12][20].
  • grudzień – HMS „Argus” wycofany ze służby[8].
  • 1 grudnia – HMS „Colossus” wchodzi do służby[13].
  • 14 grudnia – USS „Boxer” zwodowany[21].
  • 19 grudnia – „Unryū” zatopiony w akcji[12][20].

1945

  • HMS „Irresistible” przemianowany na HMS „Ark Royal”[8].
  • 15 stycznia – HMS „Vengeance” wchodzi do służby[23].
  • 28 stycznia – USS „Antietam” wchodzi do służby[15].
  • 8 lutego – HMS „Mars” wchodzi do służby jako HMS „Pioneer”.
  • 27 lutego – HMS „Powerful” zwodowany (budowa wstrzymana pod koniec II wojny światowej)[10][26].
  • 28 lutego – HMS „Majestic” zwodowany[24].
  • 17 stycznia – HMS „Venerable” wchodzi do służby[8][10].
  • 20 marca – USS „Midway” zwodowany[11].
  • 2 kwietnia – HMS „Glory” wchodzi do służby[8][10].
  • 9 kwietnia – HMS „Biter” zwrócony US Navy, natychmiast przekazany Francji, wraca do służby jako „Dixmude[8].
  • 16 kwietnia – USS „Boxer” wchodzi do służby[21].
USS „Boxer”
  • 20 kwietnia – „Ryūhō” przeniesiony do rezerwy[20].
  • 25 kwietnia – nieukończony „Graf Zeppelin” samozatopiony przez Niemców[17].
  • 29 kwietnia – USS „Coral Sea” zwodowany[15].
  • 5 maja – USS „Kearsarge” zwodowany[11].
  • 8 maja – USS „Crown Point” przemianowany na USS „Leyte”[11]; USS „Coral Sea” przemianowany na USS „Franklin D. Roosevelt”[15], Niemcy kapitulują.
  • 12 maja – USS „Tarawa” zwodowany[11].
  • 10 maja – położenie stępki HMS „Bulwark”[8][10].
  • 3 czerwca – USS „Lake Champlain” wchodzi do służby[11].
  • 7 czerwca – HMS „Leviathan” zwodowany (okręt nigdy nie został ukończony)[8][10].
  • 8 lipca – USS „Princeton” i USS „Saipan” zwodowane[11].
  • 24 lipca – „Amagi” ciężko uszkodzony w czasie ataku lotniczego[20].
  • 25 lipca – „Kaiyo”, uszkodzony w boju poprzedniego dnia, osadzony na płyciźnie i później z niej ściągnięty[20].
  • 28 lipca – „Kaiyo” ponownie uszkodzony w boju, osiada na dnie z 20 stopniowym przechyłem na lewą burtę[20].
  • 29 lipca – próby podniesienia „Kaiyo” porzucone[20].
  • 29 lipca – „Amagi” wywraca się[20].
  • 6 sierpnia – amerykański atak nuklearny na Hiroszimę.
  • 8 sierpnia – HMS „Ocean” wchodzi do służby[8][10].
  • 9 sierpnia – ostatni członkowie załogi opuszczają „Kaiyo”[20]; amerykański atak nuklearny na Nagasaki.
  • 12 sierpnia – budowa USS „Reprisal” przerwana[11].
  • 15 sierpnia – Japonia kapituluje, koniec II wojny światowej.

Lata 40. po wojnie[edytuj | edytuj kod]

1945

USS „Midway”
  • nieukończony USS „Reprisal” zwodowany by zwolnić pochylnię[11].
  • 23 sierpnia – USS „Leyte” zwodowany[11].
  • 1 września – USS „Wright” zwodowany[11].
  • 5 września – USS „Philippine Sea” zwodowany[11].
  • 10 września – USS „Midway” wchodzi do służby[11].
  • 22 września – HMS „Hercules” zwodowany, odstawiony do możliwego późniejszego ukończenia[8].
  • 13 października – USS „Oriskany” zwodowany[11]; „Katsuragi” przydzielony do służby repatriacyjnej[20].
  • 19 października – HMS „Edgar” przemianowany wchodzi do służby jako HMS „Perseus”[8][10].
  • 27 października – USS „Franklin D. Roosevelt” wchodzi do służby[15].
  • listopad – HMS „Elephant” przemianowany na HMS „Hermes”[8].
  • 18 listopada – USS „Princeton” wchodzi do służby[11].
  • 20 listopada – „Kaiyo” wycofany ze służby[20].
  • 30 listopada – „Junyō” i „Ryūhō” wycofane ze służby[20].
  • 3 grudnia – pierwsze lądowanie samolotu napędzanego silnikami odrzutowymi na lotniskowcu, HMS „Ocean”[30].
  • 8 grudnia – USS „Tarawa” wchodzi do służby[11].

1946

  • „Ryūhō” sprzedany na złom[12].
  • styczeń – HMS „Unicorn” wycofany ze służby i przeniesiony do rezerwy[8]; HMS „Audacious” przemianowany na HMS „Eagle”[8].
  • 24 stycznia – HMS „Warrior” wchodzi do służby w Kanadzie jako HMCS „Warrior”[8][10][26].
  • 9 lutego – HMS „Theseus” wchodzi do służby[8][10].
  • marzec – „Graf Zeppelin” podniesiony przez ZSRR i naprawiony otrzymuje oznaczenie „PO-101” (Pływająca Baza Numer 101)[18].
  • 2 marca – USS „Kearsarge” wchodzi do służby[11].
  • 19 marca – HMS „Eagle” zwodowany[8][10].
  • kwiecień – „Katsuragi” odstawiony do służbowej rezerwy[20].
  • 2 kwietnia – USS „Coral Sea” zwodowany[21].
  • 11 kwietnia – USS „Leyte” wchodzi do służby[11].
HMS „Triumph”
  • 9 maja – HMS „Triumph” wchodzi do służby[8][10][29].
  • 11 maja – USS „Philippine Sea” wchodzi do służby[11].
  • 1 lipca – USS „Independence” i USS „Saratoga” użyte w czasie testu atomowego na atolu Bikini, oba okręty zostały uszkodzone, ale przetrwały test[11].
  • 14 lipca – USS „Saipan” wchodzi do służby[11].
  • 21 lipca – FH-1 Phantom pierwszym odrzutowym samolotem operującym z pokładu amerykańskiego lotniskowca.
  • 23 lipca – HMS „Colossus” wycofany ze służby[8].
  • 25 lipca – USS „Saratoga” zatopiony podczas podwodnego testu atomowego[11].
  • 6 sierpnia – HMS „Colossus” przemianowany na „Arromanches” i wypożyczony Francji[13].
  • 16 sierpnia – „Hōshō” wycofany ze służby[12].
  • 28 sierpnia – USS „Independence” wycofany ze służby[11].
  • 1 września – kadłub „Kaiyo” sprzedany na złom[20].
  • 18 października – USS „Ranger” wycofany ze służby[15].
  • 3 listopada – USS „Valley Forge” wchodzi do służby[11].
  • 8 listopada – USS „Bennington” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 15 listopada – „Katsuragi” wycofany ze służby[20].
  • grudzień – HMS „Indefatigable” wycofany ze służby[8][10].
  • 5 grudnia – HMS „Argus” sprzedany na złom[8].
  • 19 grudnia – początek I wojny indochińskiej.
  • 22 grudnia – „Katsuragi” sprzedany na złom[20].

1947

  • HMS „Indomitable” przeniesiony do rezerwy[8][10].
  • HMS „Majestic” i HNS „Terrible” zakupione przez Australię[31].
  • „Junyō” sprzedany na złom[12].
  • 9 stycznia – USS „Essex”[15], USS „Yorktown”[11], USS „Bon Homme Richard”[16], USS „Bunker Hill”[11] i USS „Ticonderoga”[11] wycofane ze służby, przeniesione do rezerwy.
  • 13 stycznia – USS „Belleau Wood” i USS „Cowpens” wycofane ze służby, przeniesione do rezerwy[11].
  • 15 stycznia – USS „Hornet” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 28 stycznia – USS „Ranger” sprzedany na złom[15].
  • 9 lutego – USS „Wright” wchodzi do służby[11].
  • 11 lutego – USS „Cabot”, USS „Monterey”[11], USS „Langley”, USS „Bataan” wycofane ze służby, przeniesione do rezerwy[15][16].
  • 17 lutego – USS „Lake Champlain”[11], USS „Enterprise”[11], USS „Franklin”[15], USS „Wasp”[11] wycofane ze służby, przeniesione do rezerwy.
  • marzec – HMS „Formidable” wycofany ze służby[8][10].
  • 1 marca – USS „San Jacinto” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 22 marca – USS „Intrepid” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 30 marca – HMS „Venerable” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[8].
  • 23 kwietnia – USS „Lexington” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 30 kwietnia – „Hōshō” sprzedany na złom[12].
  • 6 maja – HMS „Albion” zwodowany[8][10][27].
  • 9 maja – USS „Hancock” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[16].
  • 16 sierpnia – „Graf Zeppelin” zatopiony jako okręt-cel w czasie ćwiczeń prowadzonych przez ZSRR[17][18].
  • 12 sierpnia – budowa USS „Oriskany” wstrzymana[11].
USS „Coral Sea”
  • 1 października – USS „Coral Sea” wchodzi do służby[21].
  • 7 listopada – USS „Shangri-La” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].

1948

  • styczeń – HMS „Furious” sprzedany na złom[8][10].
  • 25 lutego – USS „Randolph” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 21 marca – HMS „Magnificent” wypożyczony Kanadzie wchodzi do służby jako HMCS „Magnificent”[10][26].
  • 23 marca – HMS „Warrior” zwrócony Wielkiej Brytanii[8][26].
  • 1 kwietnia – HMS „Venerable” sprzedany Holandii[8].
  • 20 maja – HMS „Venerable” wraca do służby jako HNLMS „Karel Doorman”[32].
  • 20 czerwca – USS „Princeton” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 22 czerwca – HMS „Bulwark” zwodowany[8][10].
  • 24 czerwca – radziecka blokada Berlina zwiększa tarcia będąc jedną z przyczyn zimnej wojny.
  • 27 października – USS „Cabot” wraca do służby[16].
  • listopad – HMS „Warrior” wraca do służby[8].
  • 16 grudnia – HMS „Terrible” wchodzi do służby jako HMAS „Sydney”[25].

1949

  • HMS „Unicorn” wraca do służby[8].
  • „Dixmude” przerobiony z przeznaczeniem na transportowiec[8].
  • 18 kwietnia – położenie stępki USS „United States”[11].
  • 4 kwietnia – utworzenie NATO.
  • 23 kwietnia – budowa USS „United States” anulowana[11].
  • 21 czerwca – USS „Antietam” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[16].
  • 30 czerwca – USS „Tarawa” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[15].
  • wrzesień – HMS „Warrior” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[8].
  • 2 sierpnia – nieukończony USS „Reprisal” sprzedany na złom[11].

Lata 50. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

1950

  • HMS „Indomitable” wraca do służby[8][10]; HMS „Indefatigable” wraca do służby jako okręt szkolny[8][10].
  • 3 maja – HMS „Ark Royal” zwodowany[8][10].
  • 13 maja – USS „Bataan” wraca do służby[15].
  • czerwiec – HMS „Warrior” wraca do służby jako transportowiec żołnierzy i samolotów pomiędzy Wielką Brytanią i Koreą[8]; budowa USS „Oriskany” wznowiona[11].
  • 16 czerwca – USS „Kearsarge” wycofany ze służby, początek dużej modernizacji[11].
  • 25 czerwca – wybuch wojny koreańskiej.
  • 28 sierpnia – USS „Princeton” wraca do służby[11].
  • 15 września – USS „Monterey” wraca do służby[11].
  • 25 września – USS „Oriskany” wchodzi do służby[11].

1951

HMS „Eagle”
  • „Aromanches” zakupiony przez Francję[13].
  • 8 stycznia – USS „Langley” wypożyczony Francji[13][16].
  • 15 stycznia – USS „Bon Homme Richard” wraca do służby[11].
  • 16 stycznia – USS „Essex” wraca do służby[15].
  • 17 stycznia – USS „Antietam” wraca do służby[16].
  • 29 stycznia – USS „Independence” zatopiony w czasie testów broni[11].
  • 3 lutego – USS „Tarawa” wraca do służby[11].
  • 20 marca – USS „Hornet” wraca do służby[11].
  • 10 maja – USS „Shangri-La” wraca do służby[11].
  • 12 maja – USS „Hornet” wycofany ze służby w celu przeróbki[11].
  • 2 czerwca – USS „Langley” wraca do służby jako „La Fayette[13].
  • lipiec – pierwsze próby katapulty parowej, na HMS „Perseus”[30][33].
  • 10 września – USS „Wasp” wraca do służby jako CVA[11].
  • 5 października – HMS „Eagle” wchodzi do służby[34].

1952

  • pierwsze próby skośnego pokładu startowego, HMS „Triumph”[30][33].
  • 9 lutego – USS „Intrepid” wraca do służby[11].
  • 15 lutego – USS „Kearsarge” wraca do służby[11].
  • 31 stycznia – USS „Ticonderoga” wraca do służby[11].
  • 4 kwietnia – USS „Ticonderoga” wycofany ze służby w celu przebudowy na CVA[11].
  • 9 kwietnia – USS „Intrepid” wycofany ze służby w celu przebudowy na CVA[11].
  • 23 kwietnia – HMS „Powerful” sprzedany Kanadzie[10][26].
  • 14 lipca – położenie stępki USS „Forrestal”[21].
  • 19 września – USS „Lake Champlain” wraca do służby[11].
  • październik – USS „Boxer” przeklasyfikowany na CVA[11].
  • 13 listopada – HMS „Vengeance” wypożyczony Australii, wraca do służby jako HMAS „Vengeance”[23]; USS „Bennington” wraca do służby jako CVA[11].
  • 14 listopada – USS „Shangri-La” wycofany ze służby w celu modernizacji[11].
  • 16 grudnia – położenie stępki USS „Saratoga”[11].

1953

  • HMS „Formidable” sprzedany na złom[8][10].
  • 16 lutego – HMS „Hermes” zwodowany[28].
  • 20 lutego – USS „Yorktown” wraca do służby[11].
  • 15 maja – USS „Bon Homme Richard” wycofany ze służby, przeznaczony do dużej przebudowy[11].
  • 1 lipca – USS „Randolph” wraca do służby[11].
  • 27 lipca – wojna koreańska zakończona wstrzymaniem walk.
  • 5 września – USS „Belleau Wood” wypożyczony Francji[11].
USS „Belleau Wood”
  • 9 września – USS „Belleau Wood” wraca do służby jako „Bois Belleau[13].
  • 11 września – USS „Hornet” wraca do służby[11].
  • 17 listopada – HMS „Unicorn” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[8].
  • 5 października – HMS „Indomitable” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[8][10].

1954

  • HMS „Perseus” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[8].
  • 15 lutego – USS „Hancock” wraca do służby jako CVA[11].
  • 9 kwietnia – USS „Bataan” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[16][21].
  • 26 maja – HMS „Albion” wchodzi do służby[8][10][27].
  • 18 czerwca – USS „Intrepid” wraca do rezerwy służbowej (ang. recommissioned in reserve)[11].
  • 1 sierpnia – koniec I wojny indochińskiej.
  • 2 sierpnia – położenie stępki USS „Ranger”[11].
  • wrzesień – HMS „Pioneer” wycofany ze służby i sprzedany na złom[8][10]; HMS „Indefatigable” wycofany ze służby[8].
  • 1 września – HMS „Implacable” wycofany ze służby[8].
  • 11 września – USS „Ticonderoga” wraca do służby po modernizacji[11].
USS „Intrepid”
  • 15 października – USS „Intrepid” wraca do pełnej służby[11].
  • 29 października – HMS „Bulwark” wchodzi do służby[8][10].
  • grudzień – HMS „Illustrious” wycofany ze służby[8][10].
  • 11 grudnia – USS „Forrestal” zwodowany[21].

1955

  • 10 stycznia – USS „Shangri-La” wraca do służby[11].
  • 21 stycznia – USS „Cabot” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[16][22].
  • 25 lutego – HMS „Ark Royal” wchodzi do służby[8][10].
  • 14 maja – utworzenie Układu Warszawskiego.
  • lipiec – USS „Midway” wycofany ze służby w celu modernizacji[15].
  • 1 lipca – położenie stępki USS „Independence”[21].
  • 13 sierpnia – HMS „Vengeance” wraca do Wielkiej Brytanii[8][10].
  • 15 sierpnia – USS „Lexington” wraca do służby jako CVA[11].
  • 6 września – USS „Bon Homme Richard” wraca do służby[11].
  • 21 września – HMS „Indomitable” sprzedany na złom[8].
  • 29 września – USS „Forrestal” wchodzi do służby[21].
  • 8 października – USS „Saratoga” zwodowany[11].
  • 25 października – HMAS „Vengeance” wycofany ze służby[23].
  • 26 października – HMS „Majestic” ochrzczony jako HMAS „Majestic”[35].
HMAS „Melbourne”
  • 28 października – HMAS „Majestic” przemianowany wchodzi do służby jako HMAS „Melbourne”[36], HMS „Vengeance” wraca do rezerwy służbowej (ang. recommissioned in reserve)[23].
  • listopad – położenie stępki „Clemenceau[13]; HMS „Implacable” sprzedany na złom[8][10].
  • 15 listopada – USS „Boxer” przeklasyfikowany na CVS[11].

1956

  • HMS „Indefatigable” sprzedany na złom[8][10].
  • HMS „Glory” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[8][10].
  • „Dixmude” przerobiony na hulk – okręt koszarowy[8].
  • 16 stycznia – USS „Monterey” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[11].
  • 15 marca – USS „Wright” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy[11].
  • 13 kwietnia – USS „Hancock” wycofany ze służby[11].
  • 14 kwietnia – USS „Saratoga” wchodzi do służby[11].
  • 26 września – USS „Ranger” zwodowany[11].
  • 29 października – rozpoczyna się kryzys sueski.
  • 3 listopada – HMS „Illustrious” sprzedany na złom[8][10].
  • 15 listopada – USS „Hancock” wraca do służby[11].
Brazylijski lotniskowiec NAeL „Minas Gerais”
  • 14 grudnia – HMS „Vengeance” sprzedany Brazylii[23].
  • 21 grudnia – HMS „Theseus” wycofany ze służby[8].
  • 27 grudnia – położenie stępki USS „Kitty Hawk”[37].

1957

  • styczeń – HMS „Hercules” sprzedany Indiom, budowa wznowiona[8].
  • 2 stycznia – USS „Oriskany” wycofany ze służby, początek modernizacji[11].
  • 17 stycznia – HMS „Powerful” wchodzi do służby jako HMCS „Bonaventure”[10][26].
  • 15 lutego – położenie stępki „Foch[38].
  • 24 maja – USS „Coral Sea” wycofany ze służby w celu modernizacji[11].
  • 14 czerwca – HMCS „Magnificent” zwrócony Wielkiej Brytanii i przesunięty do rezerwy jako HMS „Magnificent”[26].
USS „Ranger”
  • 10 sierpnia – USS „Ranger” wchodzi do służby[11].
  • 14 września – położenie stępki USS „Constellation”[37].
  • 30 września – USS „Midway” wraca do służby[11].
  • 3 października – USS „Saipan” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 5 grudnia – HMS „Ocean” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[8][10].
  • 21 grudnia – „Clemenceau” zwodowany[13][39].

1958

  • HMS „Perseus” sprzedany na złom[8][10].
  • luty – HMS „Warrior” wycofany ze służby[8].
  • 4 lutego – położenie stępki USS „Enterprise”[40].
  • 30 maja – HMAS „Sydney” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[25].
  • 6 czerwca – USS „Independence” zwodowany[11].
  • 1 lipca – USS „Enterprise” sprzedany na złom[11].
  • 4 lipca – HMS „Warrior” sprzedany Argentynie[8].
  • 24 lipca – HMS „Warrior” przemianowany na ARA „Independencia”[41].
  • 28 grudnia – USS „Philippine Sea” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].

1959

Argentyński lotniskowiec ARA „Independencia”
  • 10 stycznia – USS „Independence” wchodzi do służby[11].
  • 30 stycznia – USS „Boxer” przeklasyfikowany na LPH[15].
  • 2 marca – USS „Princeton” przeklasyfikowany na LPH[11].
  • 7 marca – USS „Oriskany” wraca do służby[11].
  • 15 maja – USS „Leyte” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • czerwiec – HMS „Unicorn” sprzedany na złom[8][10].
  • 8 lipca – ARA „Independencia” wchodzi do służby[41].
  • 1 listopada – USS „Cowpens” sprzedany na złom[15].
  • 25 listopada – HMS „Hermes” wchodzi do służby[8].

Lata 60. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

1960

USS „Constellation”
  • HMS „Ocean” sprzedany na złom[8][10].
  • 25 stycznia – USS „Coral Sea” wraca do służby[11].
  • 13 maja – USS „Tarawa” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[16].
  • 21 maja – USS „Kitty Hawk” zwodowany[37].
  • 28 lipca – „Foch” zwodowany[38][42].
  • wrzesień – „Bois Belleau” (USS „Belleau Wood”) wraca do US Navy[11].
  • 24 września – USS „Enterprise” zwodowany[40].
  • 1 października – „Bois Belleau” skreślony z listy okrętów[11].
  • 8 października – USS „Constellation” zwodowany[37].
  • 21 listopada – USS „Belleau Wood” sprzedany na złom[11].
  • 6 grudnia – ex-HMS „Vengeance” wraca do służby jako NAeL „Minas Gerais”[23][43].

1961

Francuski lotniskowiec „Clemenceau
  • HMS „Magnificent” skreślony z listy floty[26].
  • HMS „Glory” sprzedany na złom[8][10].
  • 9 stycznia – położenie stępki USS „America”[21].
  • 4 marca – HMS „Hercules” wchodzi do służby jako INS „Vikrant”[8][28].
  • 29 kwietnia – USS „Kitty Hawk” wchodzi do służby[37].
  • maj – USS „Bataan” sprzedany na złom[15].
  • 1 lipca – USS „Valley Forge” przeklasyfikowany na helikopterowiec[11].
  • 27 października – USS „Constellation” wchodzi do służby[37].
  • 22 listopada – „Clemenceau” wchodzi do służby[13][39].
  • 25 listopada – USS „Enterprise” wchodzi do służby[40], pierwszy lotniskowiec z napędem nuklearnym[44].
  • 29 listopada – HMS „Theseus” sprzedany na złom[8].
USS „Enterprise”

1962

  • 7 marca – HMAS „Sydney” wraca do służby jako szybki transportowiec wojska[25].
  • 15 marca – początek przebudowy USS „Wright” na okręt dowodzenia i kontroli[11].
  • sierpień – Indonezja planuje inwazję na Nową Gwineę Holenderską; plany wojenne zakładają zatopienie holenderskiego lotniskowca HNLMS „Karel Doorman” przy użyciu dostarczonych przez ZSRR bombowców z przeciwokrętowymi pociskami rakietowymi, rozejm kończy spór.

1963

  • 8 lutego – samolot krótkiego startu i pionowego lądowania (STOVL) Hawker P.1127, będący wczesnym prototypem Harriera, operuje z pokładu HMS „Ark Royal”[30].
  • 15 lipca – „Foch” wchodzi do służby[38][42].
  • marzec – „La Fayette” (USS „Langley”) wraca do US Navy[13].
  • marzec – początek przebudowy USS „Saipan” na okręt dowodzenia i kontroli radiowej[11][16].
  • 20 marca – USS „Langley” skreślony z listy[16].
  • 8 maja – USS „Antietam” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[16].
  • 11 maja – USS „Wright” wraca do służby jako okręt dowodzenia i kontroli[11].

1964

1965

  • 23 stycznia – USS „America” wchodzi do służby[21].
  • 8 kwietnia – USS „Saipan” przemianowany na USS „Arlington”[11].
  • lipiec – HMS „Magnificent” sprzedany na złom[26].

1966

  • brytyjski plan 1966 Defence White Paper powoduje przerwanie takich projektów jak CVA-01 i rozpoczyna fazę wygaszania służby lotniskowców w Royal Navy.
  • „Dixmude” wraca do US Navy, zatopiony jako okręt-cel[8].
  • 15 lutego – USS „Midway” wycofany ze służby w celu przeprowadzenia modernizacji[11].
  • 2 maja – USS „Lake Champlain” wycofany ze służby[11].
  • 27 lipca – USS „Franklin” sprzedany na złom[11].
  • 27 sierpnia – USS „Arlington” wraca do służby jako okręt radiowy (ang. communication relay ship)[11].
  • „Béarn” wycofany ze służby[13].
  • 1 listopada – USS „Bunker Hill” skreślony z listy okrętów floty[16].

1967

USS „John F. Kennedy”
  • 30 sierpnia – USS „Cabot” wypożyczony Hiszpanii wchodzi do służby jako „Dédalo[22][45].
  • 31 marca – „Béarn” sprzedany na złom[13].
  • 27 maja – USS „John F. Kennedy” zwodowany[37].

1968

  • „Arromanches” przeklasyfikowany na helikopterowiec[13].
  • 26 kwietnia – HNLMS „Karel Doorman” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy, koniec holenderskich lotniskowców[32].
  • 13 marca – HMS „Victorious” wycofany ze służby[8].
  • 22 czerwca – położenie stępki USS „Nimitz”[46].
  • lipiec – USS „Franklin D. Roosevelt” wycofany ze służby w celu modernizacji[15].
  • 7 września – USS „John F. Kennedy” wchodzi do służby[37].
  • 3 października – USS „Tarawa” sprzedany na złom[11].
  • 15 października – HNLMS „Karel Doorman” sprzedany Argentynie[32].

1969

  • HMS „Victorious” sprzedany na złom[8].
  • 1 stycznia – USS „Lexington” przeklasyfikowany na CVT[11].
  • 13 lutego – USS „Randolph” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 12 marca – ex-HNLMS „Karel Doorman” wraca do służby jako ARA „Veinticinco de Mayo”[41].
  • 26 maja – USS „Franklin D. Roosevelt” wraca do służby[15].
  • 30 czerwca – USS „Essex” wycofany ze służby[15].
  • 1 grudnia – USS „Boxer” wycofany ze służby[21]; USS „Philippine Sea” skreślony z listy[11].

Lata 70. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

1970

  • ARA „Independencia” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[41].
  • 14 stycznia – USS „Arlington” wycofany ze służby[11].
  • 15 stycznia – USS „Bennington” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11], USS „Valley Forge” wycofany ze służby[11].
  • 30 stycznia – USS „Princeton” wycofany ze służby[15].
  • 31 stycznia – USS „Midway” wraca do służby[15].
  • 13 lutego – USS „Kearsarge” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[15].
  • 27 maja – USS „Wright” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 26 czerwca – USS „Hornet” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 27 czerwca – USS „Yorktown” wycofany ze służby[11].
  • 3 lipca – HMCS „Bonaventure” wycofany ze służby[10].
  • 21 lipca – położenie stępki „Kijew[47][48].
  • 15 sierpnia – położenie stępki USS „Dwight D. Eisenhower”[46]
  • wrzesień – USS „Leyte” sprzedany na złom[15].

1971

  • marzec – HMCS „Bonaventure” sprzedany na złom[26].
  • 13 marca – USS „Boxer” sprzedany na złom[15].
  • 17 marca – ARA „Independencia” sprzedany na złom[41].
  • 23 marca – USS „Philippine Sea” sprzedany na złom[16].
  • maj – USS „Monterey” i USS „Princeton” sprzedane na złom[15].
  • 2 lipca – USS „Bon Homme Richard” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[16].
  • 30 lipca – USS „Shangri-La” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 29 października – USS „Valley Forge” sprzedany na złom[11].
  • 3 grudnia – początek trzeciej wojny indyjsko-pakistańskiej, indyjski lotniskowiec INS „Vikrant” przeprowadza ataki lotnicze przeciwko celom morskim i lądowym, pakistański okręt podwodny PNS „Ghazi” wysłany by zatopić „Vikrant”, tonie z nieznanych powodów.
  • 15 grudnia – USS „San Jacinto” sprzedany na złom[11].

1972

Hiszpański lotniskowiec „Dédalo
  • 26 stycznia – HMS „Eagle” wycofany ze służby[8][10].
  • 28 kwietnia – USS „Lake Champlain” sprzedany na złom[15].
  • 13 maja – USS „Nimitz” zwodowany[46].
  • 1 lipca – USS „Wasp” wycofany ze służby[11].
  • 5 grudnia – wypożyczenie „Dédalo” (ex-USS „Cabot”) Hiszpanii zamienione na sprzedaż[45].
  • 26 grudnia – „Kijew” zwodowany[47][48].
  • 28 grudnia – położenie stępki „Mińsk[47][49].

1973

  • USS „Bunker Hill” sprzedany na złom[11].
  • 27 stycznia – paryski układ pokojowy powoduje wycofanie się sił amerykańskich z wojny wietnamskiej.
  • 2 marca – HMS „Albion” wycofany ze służby[8][10][27].
  • 21 maja – USS „Wasp” sprzedany na złom[11].
  • 20 lipca – położenie stępki HMS „Invincible”[50].
  • 1 września – USS „Ticonderoga” wycofany ze służby[11].
  • listopad – HMS „Albion” sprzedany na złom[8].
  • 12 listopada – HMAS „Sydney” wycofany ze służby[25].

1974

  • 18 stycznia – USS „Kearsarge” sprzedany na złom[16].
  • 22 stycznia – „Arromanches” wycofany ze służby[13].
  • 28 lutego – USS „Antietam” sprzedany na złom[15].
  • 15 marca – USS „Intrepid” wycofany ze służby[21].

1975

USS „Nimitz”
  • HMS „Triumph” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[8][10].
  • 1 kwietnia – USS „Randolph” sprzedany na złom[21].
  • 3 maja – USS „Nimitz” wchodzi do służby[46].
  • 1 czerwca – USS „Essex” sprzedany na złom[15].
  • 1 września – USS „Ticonderoga” sprzedany na złom[15].
  • 30 września – „Mińsk” zwodowany[47][49]; położenie stępki „Noworossijsk”[47][51].
  • 11 października – USS „Dwight D. Eisenhower” zwodowany[46]; położenie stępki USS „Carl Vinson”[46].
  • 13 października – USS „Yorktown” zachowany jako okręt-muzeum[11].
  • 28 października – HMAS „Sydney” sprzedany na złom[25].
  • 28 grudnia – „Kijew” wchodzi do służby[47][48].
Radziecki lotniskowiec „Kijew

1976

  • 30 stycznia – USS „Hancock” wycofany ze służby[15].
  • marzec – HMS „Bulwark” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy.
  • 1 czerwca – USS „Arlington” sprzedany na złom[15].
  • 1 września – USS „Hancock” sprzedany na złom[15].
  • wrzesień – wyposażenie lotniskowca „Dédalo” w samoloty krótkiego startu i pionowego lądowania (STOVL) Harrier przywraca go do służby jako lotniskowiec samolotowy, pierwszy lotniskowiec wyposażony w samoloty typu STOVL.
  • 30 września – USS „Oriskany” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[11].
  • 7 października – położenie stępki HMS „Illustrious”[50].

1977

  • 3 maja – HMS „Invincible” zwodowany[50].
  • 30 września – USS „Franklin D. Roosevelt” wycofany ze służby[15].
  • 18 października – USS „Dwight D. Eisenhower” wchodzi do służby[46].

1978

Radziecki lotniskowiec „Mińsk
  • „Arromanches” sprzedany na złom[13].
  • 17 lutego – położenie stępki „Baku[52].
  • 1 kwietnia – USS „Franklin D. Roosevelt” sprzedany na złom[15].
  • 27 września – „Mińsk” wchodzi do służby[47][49].
  • wrzesień – HMS „Eagle” sprzedany na złom[8][10].
  • 1 grudnia – HMS „Illustrious” zwodowany[50].
  • 4 grudnia – HMS „Ark Royal” wycofany ze służby[8][10], koniec konwencjonalnych lotniskowców CATOBAR w Wielkiej Brytanii.
  • 14 grudnia – położenie stępki HMS „Ark Royal”[8][50].
  • 26 grudnia – „Noworossijsk” zwodowany[47][51].

1979

Lata 80. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

1980

HMS „Invincible”
  • 15 marca – USS „Carl Vinson” zwodowany[46].
  • 11 lipca – HMS „Invincible” wchodzi do służby[50], pierwszy lotniskowiec specjalnie zbudowany dla samolotów STOVL, pierwszy lotniskowiec wyposażony w pokład startowy w kształcie skoczni.
  • 1 sierpnia – USS „Wright” sprzedany na złom[15].
  • 22 września – HMS „Ark Royal” sprzedany na złom[8][10].

1981

1982

USS „Carl Vinson”
  • 25 lutego – australijski rząd ogłasza zamiar kupna okrętu HMS „Invincible” i przemianowania go na HMAS „Australia”.
  • 13 marca – USS „Carl Vinson” wchodzi do służby[46].
  • 19 marca – Argentyna atakuje Georgię Południową, rozpoczynając wojnę o Falklandy; wstrzymanie planów ograniczenia siły bojowej Royal Navy, w tym szczególnie sił lotniskowcowych; umowa o sprzedaży HMS „Invincible” anulowana.
  • 23 marca – USS „Intrepid” skreślony z listy, zachowany jako okręt-muzeum[21].
  • 1 kwietnia – „Baku” zwodowany[52].
  • 1 maja – argentyński lotniskowiec ARA „Veinticinco de Mayo” odnajduje flotę brytyjską i próbuje przeprowadzić atak, ale z powodu niesprzyjających wiatrów przerywa atak.
  • 2 maja – argentyński krążownik ARA „General Belgrano” zatopiony przez brytyjski okręt podwodny, lotniskowiec ARA „Veinticinco de Mayo” wycofany do bezpiecznego portu na resztę wojny.
  • 22 maja – „Principe de Asturias” zwodowany[45][53].
  • 30 maja – HMAS „Melbourne” wycofany ze służby[36].
  • 14 czerwca – Argentyna poddaje Falklandy, kończąc wojnę.
  • 20 czerwca – HMS „Illustrious” wchodzi do służby[50].
  • 5 lipca – USS „Shangri-La” skreślony z listy[21].
  • 14 sierpnia – „Noworossijsk” wchodzi do służby[47].

1983

  • 4 czerwca –„Giuseppe Garibaldi” zwodowany[54][55].
  • 6 listopada – położenie stępki „Riga[56].

1984

  • 12 kwietnia – HMS „Hermes” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy pierwszego rzutu (ang. maintained reserve)[8].
  • 27 października – USS „Theodore Roosevelt” zwodowany[46].
  • 3 listopada – położenie stępki USS „Abraham Lincoln”[46].
  • 18 listopada – „Riga” przemianowany na „Lieonid Brieżniew”[47].

1985

Włoski lotniskowiec „Giuseppe Garibaldi
  • ARA „Veinticinco de Mayo” uznany za nieoperacyjny (niebojowy), odstawiony do rezerwy z możliwością modernizacji[41].
  • HMAS „Melbourne” sprzedany na złom[36].
  • 30 września – „Giuseppe Garibaldi” wchodzi do służby jako helikopterowiec przeciwpodwodny[54][55].
  • 1 listopada – HMS „Ark Royal” wchodzi do służby[8][50].
  • 5 grudnia – „Lieonid Brieżniew” zwodowany[47][56].
  • 6 grudnia – położenie stępki „Riga[47].

1986

  • kwiecień – HMS „Hermes” sprzedany Indiom[8].
  • 15 kwietnia – amerykańskie bombardowanie Libii przez samoloty bazujące na lotniskowcach i lądzie.
  • 25 sierpnia – położenie stępki USS „George Washington”[46].
  • 25 października – USS „Theodore Roosevelt” wchodzi do służby[46].
Hiszpański lotniskowiec „Principe de Asturias

1987

1988

  • 13 lutego – USS „Abraham Lincoln” zwodowany[46].
  • 30 maja – „Principe de Asturias” wchodzi do służby (Hiszpania)[45][53].
  • 9 sierpnia – USS „Shangri-La” sprzedany na złom[21].
Indyjski lotniskowiec INS „Viraat”
  • październik – „Lieonid Brieżniew” przemianowany na „Tbilisi”[47].
  • 25 listopada – położenie stępki „Ulianowsk[47].
  • 4 grudnia – „Riga” zwodowany[47].

1989

  • „Giuseppe Garibaldi” zabiera samoloty Harrier rozpoczynając włoskie operacje z wykorzystaniem samolotów bazujących na lotniskowcu.
  • INS „Vikrant” kończy operacje typu CATOBAR i jest przerobiony do obsługiwania samolotów typu STOVL (zabudowanie pokładu startowego ze skocznią)[28].
  • 15 lutego – INS „Viraat” wchodzi do służby[28].
  • 14 kwietnia – położenie stępki „Charles de Gaulle” we Francji[13][58]; pierwszy nieamerykański lotniskowiec o napędzie nuklearnym[59].
  • 25 lipca – USS „Hornet” skreślony, zachowany jako okręt-muzeum[11]; USS „Oriskany” skreślony z listy z myślą o zachowaniu jako okręt-muzeum albo zezłomowaniu[11].
  • 5 sierpnia – „Dédalo” wycofany ze służby w Hiszpanii[22][45].
  • 20 września – „Bon Homme Richard” i „Bennington” skreślone z listy[21].
  • 11 listopada – USS „Abraham Lincoln” wchodzi do służby[46].

Lata 90. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

1990

  • „Riga” przemianowany na „Wariag”[47].
  • 30 kwietnia – USS „Coral Sea” wycofany ze służby[21].
  • 21 lipca – USS „George Washington” zwodowany[46].
  • 2 sierpnia – I wojna w Zatoce Perskiej rozpoczyna się atakiem Iraku na Kuwejt.
  • 4 października – „Tbilisi” przemianowany na „Admirał Kuzniecow”[60].

1991

„Admirał Kuzniecow”
  • „Baku” przemianowany na „Admirał Gorszkow”[57].
  • 21 stycznia – „Admirał Kuzniecow” wchodzi do służby jako pierwszy radziecki lotniskowiec klasyczny[47][56].
  • 28 lutego – I wojna w Zatoce Perskiej kończy się wstrzymaniem ognia
  • 13 marca – położenie stępki USS „John C. Stennis”[46].
  • 1 listopada – budowa radzieckiego lotniskowca „Ulianowsk” przerwana przy 40% zaawansowania, następnie anulowana[47].
  • 8 listopada – USS „Lexington” wycofany ze służby[21].
  • 25 grudnia – ZSRR rozpada się, koniec zimnej wojny.

1992

  • budowa „Wariag” zatrzymana, kadłub przekazany Ukrainie[47].
  • 4 lutego – niedokończony „Ulianowsk” zezłomowany[47]; USS „Bon Homme Richard” sprzedany na złom[15].
  • 11 kwietnia – USS „Midway” wycofany ze służby, zachowany jako okręt-muzeum[15].
  • 15 czerwca – USS „Lexington” przekazany z przeznaczeniem na okręt-muzeum[15].
  • 4 lipca – USS „George Washington” wchodzi do służby[46].
  • wrzesień – „Noworossijsk” odstawiony do rezerwy[47].
USS „George Washington”

1993

  • 7 maja – USS „Coral Sea” sprzedany na złom[15].
  • 30 czerwca – krążowniki lotnicze „Kijew”, „Mińsk” i „Noworossijsk” wycofane ze służby w Rosji[47].
  • 10 lipca – USS „Ranger” wycofany ze służby, zatrzymany z przeznaczeniem na okręt-muzeum do 2004[16][21].
  • 11 września – USS „Forrestal” wycofany ze służby[21], przeznaczony do przekazania chętnym do przerobienia go na okręt-muzeum[15].
  • 13 listopada – USS „John C. Stennis” zwodowany[46].
  • 29 listopada – położenie stępki USS „Harry S. Truman”[46].

1994

  • 1 grudnia – USS „Bennington” sprzedany na złom[15].
  • 7 maja – „Charles de Gaulle” zwodowany[58].
  • 12 lipca – położenie stępki „Chakri Naruebet[61][62].
  • 20 sierpnia – USS „Saratoga” wycofany ze służby[15].

1995

USS „John C. Stennis” (po lewej) i HMS „Illustrious” (po prawej)
  • 1 sierpnia – „Noworossijsk” i „Mińsk” sprzedane na złom, „Mińsk” niezezłomowany[47].
  • 9 września – USS „Oriskany” sprzedany na złom, niezezłomowany[15].
  • 9 grudnia – USS „John C. Stennis” wchodzi do służby[46].

1996

  • 20 stycznia – HTMS „Chakri Naruebet” zwodowany[61][62].
  • 9 sierpnia – USS „America” wycofany ze służby[21].
  • 14 września – USS „Harry S. Truman” zwodowany[46].

1997

HTMS „Chakri Naruebet”
  • ARA „Veinticinco de Mayo” wycofany ze służby w Argentynie[41].
  • 31 stycznia – INS „Vikrant” wycofany ze służby, zachowany jako okręt-muzeum w Mumbaju[28].
  • 27 marca – HTMS „Chakri Naruebet” wchodzi do służby[61] – pierwszy lotniskowiec Tajlandii.
  • 30 lipca – USS „Oriskany” wraca do US Navy z powodu błędów firmy złomującej[15].
  • 1 października – „Clemenceau” wycofany ze służby we Francji[39].

1998

USS „Harry S. Truman”
  • 12 lutego – położenie stępki USS „Ronald Reagan” (CVN-76)[21].
  • kwiecień – „Wariag” sprzedany Chinom[47].
  • sierpień – „Mińsk” przeholowany do Chin z przeznaczeniem na park rozrywki[49].
  • 30 września – USS „Independence” wycofany ze służby[21].
  • 25 lipca – USS „Harry S. Truman” wchodzi do służby[46].

1999

  • styczeń – ARA „Veinticinco de Mayo” sprzedany na złom[41].

Od 2000 do 2010[edytuj | edytuj kod]

Brazylijski lotniskowiec NAe „São Paulo”

2000

  • 1 stycznia – USS „Saratoga” przeznaczony dla przerobienia na okręt-muzeum po znalezieniu chętnych na przejęcie go[15].
  • październik – złomowanie „Dédalo” ex. „Cabot” rozpoczęte[16][22].
  • 15 listopada – „Foch” wycofany ze służby we Francji, wraca do służby jako NAe „São Paulo” w Brazylii[63].
Francuski lotniskowiec „Charles de Gaulle

2001

  • 10 marca – USS „Ronald Reagan” zwodowany[21].
  • 18 maja – „Charles de Gaulle” wchodzi do służby we Francji[13].
  • 17 lipca – położenie stępki „Cavour” we Włoszech[64].
  • 7 października – początek wojny w Afganistanie.
  • 16 października – NAeL „Minas Gerais” wycofany ze służby[65].

2003

2004

  • NAeL „Minas Gerais” sprzedany na złom[65].
  • 20 stycznia – „Admirał Gorszkow” sprzedany Indiom; ma zostać przebudowany na lotniskowiec klasyczny i przemianowany na INS „Vikramaditya”[67].
  • kwiecień – USS „Independence” przeznaczony do zatopienia jako sztuczna rafa.
  • 20 lipca – „Cavour” zwodowany[64].

2005

  • 11 kwietnia – rozpoczęcie cięć blach pod INS „Vikrant”[68].
  • 19 kwietnia – USS „America” odholowany na morze w celu wykorzystania do testów z amunicją bojową[69].
  • maj – położenie stępki „Juan Carlos I[70]
  • 14 maja – USS „America” zatopiony[15].
  • 3 sierpnia – HMS „Invincible” wycofany ze służby, przesunięty do rezerwy do 2010[71].

2006

  • 17 maja – USS „Oriskany” zatopiony jako sztuczna rafa[11][15].
  • 31 maja – „Minsk” sprzedany na aukcji, dalsze losy nieznane[49].
  • 7 października – USS „George H.W. Bush” zwodowany[66].

2007

  • 1 sierpnia – USS „John F. Kennedy” wycofany ze służby, przeniesiony do rezerwy[21].

2008

Włoski lotniskowiec „Cavour
  • luty – USS „Forestal” przygotowywany do zatopienia jako sztuczna rafa, USS „Independence” i USS „Constellation” zaplanowane do zezłomowania w ciągu pięciu lat[72].
  • 10 marca – „Juan Carlos I” zwodowany[70].
  • 27 marca – „Cavour” wchodzi do służby[64].

2009

  • 10 stycznia – USS „George H.W. Bush” wchodzi do służby[73], ostatni okręt typu Nimitz.
  • 28 lutego – położenie stępki INS „Vikrant”.
  • 12 maja – USS „Kitty Hawk” wycofany ze służby, umieszczony w rezerwie[74].
  • 7 lipca – pierwsze cięcie blach HMS „Queen Elizabeth[75].
  • 14 listopada – położenie stępki USS „Gerald R. Ford”, pierwszego lotniskowca typu Gerald R. Ford.

Od 2011 do 2019[edytuj | edytuj kod]

2011

  • 25 lutego – pierwsze cięcie blach USS „John F. Kennedy”[76][77].

2012

  • 25 września – wejście do służby pierwszego chińskiego lotniskowca „Liaoning” (eks rosyjski „Wariag”).

2013

2014

  • 17 lipca – wodowanie lotniskowca HMS „Queen Elizabeth”.

2015

2016

  • 24 czerwca – połączenie ostatniej sekcji kadłuba lotniskowca HMS „Prince of Wales”.

2017

2018

  • Brytyjski "Ocean" sprzedany Brazylii i wcielony do służby jako "Atlântico"

2019

Od 2020 do dziś[edytuj | edytuj kod]

2022

  • Chiński "Fujian" zwodowany
  • Indyjski INS "Vikrant" wcielony do służby

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Dla większości lotniskowców dokładnie podane są daty: położenia stępki, wodowania, wejścia do służby i dalszego losu. Jeżeli lotniskowiec był przebudowany z innej jednostki, pierwszą datą jest przejęcie jednostki do przebudowy. Jednak gdy lotniskowiec został później przeklasyfikowany, jego historia jest także śledzona do czasu ostatecznego rozdysponowania. Pierwsze wystąpienie okrętu na liście jest podlinkowane do hasła w Wikipedii, a jeżeli okręt został przemianowany, pierwsze wystąpienie nowej nazwy jest także podlinkowane.
  2. Dla celów tego hasła lotniskowiec to okręt bojowy z przynajmniej jednym stałym płaskim pokładem zaprojektowanym do wypuszczania i odbierania samolotów. Lista ta nie zawiera jednostek wyposażonych w tymczasowe platformy startowe, jednostek zaprojektowanych do operowania helikopterami, dużych okrętów desantowych, okrętów z katapultami, lotniskowców eskortowych z okresu II wojny światowej, jednostek merchant aircraft carrier i CAM ship ani lotniskowców i tendrów wodnosamolotów.
  3. Lista ta została podzielona na dekady, z wyjątkiem dwóch wojen światowych i okresu międzywojennego, które zostały potraktowane jako osobne bloki. Dla celów tej listy założono, że I wojna światowa rozpoczęła się 28 czerwca 1914 i zakończyła 11 listopada 1918, a II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 i zakończyła się 14 sierpnia 1945.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. They could see no place for aviation in naval circles.
  2. a b c Australian Naval Aviation Museum (1998), s. 2.
  3. The early years, oficjalna strona USN.
  4. Tony Long: Jan. 18, 1911: Clear the Deck. Wired, 2011-01-18. [dostęp 2011-01-19]. (ang.).
  5. Sturtivant (1990), s. 8.
  6. a b c d e f g h Sturtivant (1990), s. 215.
  7. H. M. Friedman i A. K. Friedman (2006).
  8. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo ep eq World Aircraft Carriers List: Master List of RN Carriers, Haze Gray & Underway.
  9. a b c d HMS Furious 1917, RN official web site.
  10. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz A-Z list of the Aircraft Carriers, fleetairarmarchive.net.
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo ep eq er es et eu ev ew ex ey ez fa fb fc fd fe ff fg fh fi fj fk fl fm fn fo fp fq fr fs ft fu fv fw fx fy fz ga gb gc gd ge gf gg gh gi gj gk gl gm gn go gp gq gr gs gt gu gv gw gx gy gz ha hb hc hd he hf hg hh hi hj hk hl hm hn ho hp hq hr hs ht hu hv DANFS, United States Navy.
  12. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv World Aircraft Carriers List: Japanese Aircraft Carriers, Haze Gray & Underway.
  13. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w World Aircraft Carriers List: France, Haze Gray & Underway.
  14. Sturtivant (1990), s. 12.
  15. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd The Carrier List, USN official web site.
  16. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap World Aircraft Carriers List: Master List of US Carriers, Haze Gray & Underway.
  17. a b c d e f g World Aircraft Carriers List: Germany, Haze Gray & Underway.
  18. a b c d e Emmerlich, R, Kreigsmarine Ships: Aircraft Carrier.
  19. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 261.
  20. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf KIDO BUTAI!, Combinedfleet.com.
  21. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an Naval Vessel Register, US Navy.
  22. a b c d e f g h Cabot, maritimequest.com.
  23. a b c d e f g h HMAS Vengeance, Sea Power Centre.
  24. a b Hall (1982), s. 69.
  25. a b c d e f g HMAS Sydney (III), Sea Power Centre.
  26. a b c d e f g h i j k l m World Aircraft Carriers List: Canada, Haze Gray & Underway.
  27. a b c d McCart (1990).
  28. a b c d e f g World Aircraft Carriers List: India, Haze Gray & Underway.
  29. a b c Colossus Class Light Fleet Aircraft Carriers, britishwarships.cjb.net.
  30. a b c d Sturtivant (1990), s. 216.
  31. Hall (1982), s. 70.
  32. a b c World Aircraft Carriers List: Netherlands, Haze Gray & Underway.
  33. a b Sturtivant (1990), s. 178.
  34. Audacious Class Fleet Aircraft Carriers, britishwarships.cjb.net.
  35. Cassells (2000), s. 84.
  36. a b c HMAS Melbourne (II), Sea Power Centre.
  37. a b c d e f g h i Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 796.
  38. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 220.
  39. a b c CV CLEMENCEAU (R 98), French Fleet Air Arm.
  40. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 798.
  41. a b c d e f g h World Aircraft Carriers List: Argentina, Haze Gray & Underway.
  42. a b CV FOCH (R 99), French Fleet Air Arm.
  43. World Aircraft Carriers List: Brazil, Haze Gray & Underway.
  44. USS Enterprise CVN-65, USN Official Web Site.
  45. a b c d e f World Aircraft Carriers List: Spain, Haze Gray & Underway.
  46. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 793.
  47. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y World Aircraft Carriers List: Russia & the Soviet Union, Haze Gray & Underway.
  48. a b c Kiev, maritimequest.com.
  49. a b c d e Minsk, maritimequest.com.
  50. a b c d e f g h i Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 754.
  51. a b Novorossiysk, maritimequest.com.
  52. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 293.
  53. a b c Principe de Asturias, maritimequest.com.
  54. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 344.
  55. a b c World Aircraft Carriers List: Italy, Haze Gray & Underway.
  56. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 568.
  57. a b Baku, maritimequest.com.
  58. a b Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 218.
  59. Rose (2007), s. 284.
  60. Admiral Flota Sovetskogo Soyuza Kuznetsov, maritimequest.com.
  61. a b c Jane’s Fighting Ships 2000–2001, s. 689.
  62. a b Thailand, Haze Gray & Underway.
  63. France hands over aircraft carrier to Brazil, CNN.com.
  64. a b c Cavour – Light multirole Aircraft Carrier, digilander.libero.it.
  65. a b Minas Gerais, Global Security.
  66. a b Official Web Site of Pre Comissioning Unit George H.W. Bush (CVN 77), US Navy.
  67. Kiev Class Overview, maritimequest.com.
  68. Indigenous Aircraft Carrier, Bharat Rakshak.
  69. America’s Final Mission, The USS America Carrier Veteran’s Association.
  70. a b LHD Juan Carlos I, Armada Española official web site.
  71. HMS Invincible, Royal Navy official web site.
  72. NavyTimes, 26 February 2008.
  73. NAVY.mil, USN Official Web Site, 12 January 2009.
  74. NAVY.mil, USN Official Web Site, 12 May 2009.
  75. Royal Navy News, 7 July 2009.
  76. NAVY.mil, USN Official Web Site, 25 lutego 2011.
  77. TVN24.pl, 4 czerwca 2011.
  78. INS Vikramaditya już indyjski. Agencja Lotnicza Altair, 16 listopada 2013. [dostęp 2017-02-16].
  79. Príncipe de Asturias zostanie skreślony ze stanu floty. Agencja Lotnicza Altair, 29 października 2013. [dostęp 2020-11-03].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Książki[edytuj | edytuj kod]

  • Australian Naval Aviation Museum: Flying stations: a story of Australian naval aviation. Sydney: Allen & Unwin, 1998, s. 289. ISBN 1-86448-846-8.
  • Vic Cassells: The Capital Ships: their battles and their badges. East Roseville, NSW: Simon & Schuster, 2000. ISBN 0-7318-0941-6. OCLC 48761594.
  • Roger Chesneau: Aircraft Carriers of the World, 1914 to the Present. An Illustrated Encyclopedia. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1984. ISBN 0-87021-902-2.
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Timothy Hall: HMAS Melbourne. North Sydney, NSW: George Allen & Unwin, 1982, s. 223. ISBN 0-86861-284-7. OCLC 9753221.
  • Neil McCart: HMS Albion 1944-1973 The Old Grey Ghost. Fan Publications, 1995, s. 128. ISBN 0-9519538-6-9.
  • Lisle Abbott Rose: Power at Sea: The Breaking Storm, 1919-1945. University of Missouri Press, 2007, s. 514. ISBN 0-8262-1703-6.
  • Captain Richard Sharpe OBE RN: Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Wyd. 103. Coulsdon, Surrey, UK: Jane’s Information Group Limited, 2000, s. 907. ISBN 0-7106-2018-7.
  • Ray Sturtivant: British naval aviation: the Fleet Air Arm 1917-1990. London: Arms & Armour Press Ltd, 1990, s. 224. ISBN 0-85368-938-5.

Artykuły[edytuj | edytuj kod]

Strony internetowe[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]