Kampinoski Park Narodowy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kampinoski Park Narodowy
Logotyp Kampinoski Park Narodowy
park narodowy
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Siedziba

ul. Tetmajera 38, 05-080 Izabelin

Mezoregion

Kotlina Warszawska

Data utworzenia

16 stycznia 1959

Akt prawny

Dz.U. z 1959 r. nr 17, poz. 91

Powierzchnia

385,4433 km²

Powierzchnia otuliny

377,56 km²

Ochrona

ścisła 4636 ha
czynna 27 775 ha
krajobrazowa 6133 ha[1]

Odwiedzający

1 milion rocznie[2]

Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego
Mapa konturowa powiatu warszawskiego zachodniego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kampinoski Park Narodowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kampinoski Park Narodowy”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kampinoski Park Narodowy”
Ziemia52°19′N 20°34′E/52,316667 20,566667
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Kampinoski Park Narodowy – polski park narodowy utworzony w 1959 roku w województwie warszawskim[3] (obecnie województwo mazowieckie).

21 stycznia 2000 KPN został wpisany na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO.

Obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły, w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. W puszczy, która jest pozostałością po Puszczy Mazowieckiej, zaczęto karczowanie polan, uprawę ziemi i budowę osad w XVII w. Osady rozrastały się w miarę powiększania areału rolnego. W XX wieku sytuacja uległa zmianie. Od końca lat 70. ziemia jest wykupowana przez KPN i stopniowo zalesiana, a osadnictwo ograniczane. Na odtworzenie boru potrzeba 150 lat, by powstał najbardziej cenny drzewostan grądowy – 350 do 400 lat. Powierzchnia parku wynosi 38 544,33 ha, z czego 72,40 ha przypada na Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach w województwie łódzkim[4]. Powierzchnia otuliny – 37 756 ha[4].

Wydmy powstałe w pradolinie Wisły i obszary bagienne są najbardziej charakterystycznymi elementami tutejszego krajobrazu. Wydmy Parku uważane są za najlepiej zachowany kompleks wydm śródlądowych w skali Europy. Tak kontrastowe środowiska sprzyjają różnorodności świata roślin i zwierząt. Bagna porośnięte są roślinnością łąkową, turzycami, zaroślami i lasami bagiennymi, do których należą występujące w Parku lasy olsowe i łęgowe. Najczęściej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespołem leśnym jest kontynentalny bór sosnowy świeży. Z dębów stanowiących tu ważną domieszkę – około 10% – występują trzy gatunki, dwa rodzime: dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy oraz pochodzący z Ameryki dąb czerwony.

Kampinoski Park Narodowy
Kampinoski Park Narodowy – okolice Palmir
Kampinoski Park Narodowy – okolice Palmir
Kampinoski Park Narodowy w wiosennej szacie

Park i dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami i zaroślami stanowią ważne miejsce bytowania wielu zwierząt. Wśród nich znajdują się gatunki przywrócone naturze: łoś – będący symbolem parku, bóbr oraz ryś.

Tereny Parku mają bogatą historię, związaną z walkami o niepodległość. Miały tu miejsce walki powstańcze w 1794 i 1863, walki armii Poznań we wrześniu 1939, a także walki w 1944. Znajdują się tu: mogiły powstańców z 1863, cmentarz partyzantów, jak również cmentarz w Palmirach, na którym spoczywają Polacy rozstrzelani przez Niemców w latach 1939–1944.

Na terenie parku dozwolona jest turystyka piesza, rowerowa i konna. Służą jej znakowane szlaki turystyczne o długości około 360 km oraz Kampinoski Szlak Rowerowy o długości 144,5 km. W okresie wiosenno-letnim bardzo atrakcyjnym środkiem dojazdu na północno-zachodni skraj parku, do Wilczy Tułowskich, jest zabytkowa Sochaczewska Kolej Muzealna.

Obszar parku został uznany przez Parlament Europejski za ostoję ptaków o randze europejskiej. W 2000 KPN wraz z otuliną został wpisany na listę rezerwatów biosfery jako Rezerwat Biosfery „Puszcza Kampinoska”. Strefę centralną rezerwatu tworzą obszary ochrony ścisłej parku, strefę buforową obszary ochrony częściowej i krajobrazowej, zaś strefą przejściową jest otulina. Strefami ochrony ścisłej uznano 22 obszary o łącznej powierzchni 4636 ha (ok. 12% powierzchni Parku)[5].

Łoś w KPN
Żurawie koło OOŚ „Żurawiowe”
Kanał Zaborowski

Historia[edytuj | edytuj kod]

W latach trzydziestych utworzono w Puszczy Kampinoskiej pierwsze rezerwaty (Granica, Sieraków, Zamczysko) za sprawą badań Romana (badania florystyczno-fitosocjologiczne) i Jadwigi (badania geomorfologiczno-geologiczne) Kobendzów[6].

Park został powołany rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 roku[3][6]. Został założony na powierzchni 407 km²[3]. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 września 1997 jego powierzchnia została zmieniona na 385,4433 km²[7].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie położony w powiatach nowodworskim, pruszkowskim i sochaczewskim w województwie warszawskim[3]. Rozciąga się na północny zachód od Warszawy. Pokrywa się z terenami Puszczy Kampinoskiej[8].

Środowisko abiotyczne[edytuj | edytuj kod]

Na terenie parku występują wydmy (paraboliczne i wały wydmowe) i bagna[6]. Grochalskie Piachy to największy obszar piaszczystych wydm w Polsce, który uważany jest za jedną z najlepiej zachowanych formacji wydm śródlądowych w Europie. Wydmy porośnięte są borem sosnowym, a w części odsłoniętej niską roślinnością: turzyca wiosenna, goździk kartuzek, macierzanka piaskowa, torfowce, borówka bagienna[9]. Wysokość wydm parabolicznych sięga 30 metrów.

Gleby i budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego występują zwykle kwaśne i mało żyzne gleby wytworzone z piasków eolicznych: gleby rdzawe i bielicowe oraz gleby gruntowo-glejowe. Można spotkać też: czarne ziemie, mułowe, torfowe, murszowe i murszowate, a czasem mady rzeczne[10].

Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]

Fauna[edytuj | edytuj kod]

Ssaki:

Ptaki:

Flora[edytuj | edytuj kod]

Lasy zajmują 73,1%[13] powierzchni Kampinoskiego Parku Narodowego. Dominującym siedliskiem roślinnym jest bór świeży[6]. Z dotychczas zarejestrowanych na terenie Parku 1442 gatunków roślin naczyniowych wyginęło co najmniej 30 gatunków, z czego 14 to taksony chronione. 103 gatunki uznano za zagrożone. Związane one były głównie z siedliskami i zbiorowiskami wilgotnymi lub mokrymi[13].

Niektóre gatunki flory KPN

drzewa:

relikty glacjalne:

element subatlantycki:

gatunki subkontynentalne (oprócz ww. reliktów):

gatunki górskie:

gatunki borealne i borealno-górskie:

Formy ochrony przyrody[edytuj | edytuj kod]

Park jest obszarem Natura 2000 („Puszcza Kampinoska” PLC140001) oraz Rezerwatem Biosfery[6].

Na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego znajdują się 22 obszary ochrony ścisłej (dawne rezerwaty ścisłe) o łącznej powierzchni 4636 ha, co stanowi 12% obszaru Parku[14]. Należą do nich[15]:

Bagna w kwietniu

Eksklawę Kampinoskiego Parku Narodowego stanowi objęty ochroną czynną rezerwat przyrody Ruska Kępa, który bezpośrednio graniczy z Wisłą[15].

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Szlaki piesze[edytuj | edytuj kod]

Szlaki turystyczne w Kampinoskim Parku Narodowym
Mapa KSzR

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

Ścieżki dydaktyczne[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Parku wyznaczono 10 ścieżek dydaktycznych[16]. Są one oznaczone białym kwadratem z zieloną przekątną .

  • „Do Karczmiska”
  • „Do leśnego ogródka botanicznego”
  • „Do lipkowskiej wody”
  • „Do starego dębu”
  • „Dolinką Roztoki”
  • „Przez Wilczą Górę”
  • „Skrajem Puszczy”
  • „Wokół Bieli”
  • „Wokół Opalenia”
  • „Wokół Palmir”

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zarządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 marca 2014 r. w sprawie zadań ochronnych dla Kampinoskiego Parku Narodowego. [w:] Dziennik Urzędowy Ministra Środowiska poz. 21 [on-line]. 2014-03-11. [dostęp 2018-09-23].
  2. ↑ Zygmunt Kruczek: Frekwencja w atrakcjach turystycznych w latach 2011–2015. Polska Organizacja Turystyczna, 2016. [dostęp 2018-09-22].
  3. ↑ a b c d Dz.U. z 1959 r. nr 17, poz. 91.
  4. ↑ a b Informacje ogólne [online], kampinoski-pn.gov.pl [dostęp 2019-02-05].
  5. ↑ Według tablicy informacyjnej ścieżki dydaktycznej „Do Karczmiska”.
  6. ↑ a b c d e Oficjalna strona Parku – O parku. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
  7. ↑ Dz.U. z 1997 r. nr 132, poz. 876.
  8. ↑ Kampinoski Park Narodowy – Położenie parku. Kampinoski Park Narodowy. [dostęp 2019-02-05].
  9. ↑ Z wizytą na kampinoskiej pustyni [online], Kampinos | Mapy, Szlaki, Historia, 29 lipca 2019 [dostęp 2019-10-07] (pol.).
  10. ↑ Oficjalna strona Parku – Przyroda nieożywiona/Gleby. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
  11. ↑ Fauna. Kampinoski Park Narodowy. [dostęp 2019-02-05].
  12. ↑ Wilki wróciły do Kampinosu! Zadomowiły się na stałe. wyborcza.pl. [dostęp 2015-11-25].
  13. ↑ a b Marek Ferchmin, Anna Matysiak: Cenne elementy flory i roślinności w kampinoskim Parku Narodowym oraz kierunki ich ochrony, [w:] „Parki Narodowe” nr 4/2005, ISSN 0867-6550, s. 14–19.
  14. ↑ Sposoby ochrony przyrody. Kampinoski Park Narodowy. [dostęp 2019-02-05].
  15. ↑ a b Rezerwaty Przyrody. [w:] Strona miasta Sochaczewa [on-line]. [dostęp 2019-02-05].
  16. ↑ Ścieżki dydaktyczne Kampinoskiego Parku Narodowego. Józefów: Oficyna Wydawnicza FOREST, 2019. ISBN 978-83-66162-05-1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Parki narodowe w Polsce
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kampinoski_Park_Narodowy&oldid=73505784”