French
DeutschKazimierz Maj – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 13 marca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 6 lipca 1972 |
| Poseł do KRN oraz na Sejm PRL II i II kadencji | |
| Okres | od 1945 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
      | |
Kazimierz Maj, ps. Wojciech, Wojciech Bednarczyk, Jędrzej Starolas, Grudzień (ur. 13 marca 1898 w Matczynie, zm. 6 lipca 1972 w Warszawie) – polski pedagog, andragog, nauczyciel, działacz oświatowy i ludowy, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego (1945–1948), poseł do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm PRL II i III kadencji.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w chłopskiej rodzinie Andrzeja i Małgorzaty z Bednarczyków. Uczył się początkowo w domu przy pomocy rodziców, program niższych klas gimnazjalnych przerabiał pod kierunkiem lekarza z pobliskich Bełżyc doktora Klamera, coroczne egzaminy zdawał w 8-klasowej Prywatnej Szkole Filologicznej im. Stanisława Staszica w Lublinie. W latach 1913–1917 uczył się w Seminarium Nauczycielskim w Ursynowie. Od 1917 pracował jako nauczyciel w szkole powszechnej we Wzgórzu. Zorganizował Koło Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej, Spółdzielnię Spożywców „Społem”, kółko rolnicze, komitet budowy domu ludowego. Założył ognisko Związku Nauczycielstwa Polskiego w Bełżycach i został jego prezesem. Od 1920 studiował na Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i zakończył je magisterium z pedagogiki. W czasie studiów był współtwórcą i pierwszym prezesem Stowarzyszenia Akademickiej Niezależnej Młodzieży Ludowej Orka, redaktorem wydawanego przez nie czasopisma „Orka”. W latach 1924–1929 był nauczycielem w gimnazjum w Warszawie. W latach 1926–1932 był członkiem Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego. Działał w ruchu ludowym, związany z Polskim Stronnictwem Ludowym „Wyzwolenie”. Od 1928 roku był wiceprezesem Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej, działał też w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. Po 1929 przeniósł się do Brodów, gdzie objął kierownictwo Kursów Społeczno-Rolniczych dla nauczycieli wiejskich oraz działaczy społeczno-gospodarczych. W latach 1934–1939 redagował „Przewodnik Pracy Społecznej”. Od 1935 sprawował nadzór i wykładał problemy oświaty dorosłych i socjologię wychowania na Wydziale Społeczno-Oświatowym Instytutu Pedagogicznego w Warszawie.
W okresie okupacji niemieckiej należał do założycieli powstałej w październiku 1939 Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Był wiceprezesem powstałego z inicjatywy TON Ludowego Instytutu Oświaty i Kultury, który zajmował się m.in. opracowaniem projektów ustaw z zakresu oświaty dorosłych na okres powojenny.
Po II wojnie światowej objął kierownictwo „Głosu Nauczycielskiego”. W 1945 roku został najpierw wiceprezesem ZNP, a po objęciu przez Czesława Wycecha stanowiska ministra oświaty, wybrano go na szefa Związku[1]. Przez ZNP został zgłoszony do pełnienia mandatu poselskiego do Krajowej Rady Narodowej, złożył ślubowanie 29 grudnia 1945. Należał wtedy do Polskiego Stronnictwa Ludowego. Bronił nauczycieli aresztowanych i deportowanych do Związku Radzieckiego. W 1950 roku był nauczycielem w Państwowym Liceum Bibliotekarskim w Warszawie. Od 1953 roku kierownik Państwowego Zaocznego Kursu Bibliotekarskiego, następnie Państwowego Ośrodka Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy, którego dyrektorem był do 1972 roku[2]. W latach 1951–1956, w szczytowym okresie stalinizmu został odsunięty od działalności związkowej[3]. Po odwilży październikowej ponownie został wiceprezesem ZNP. Wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, w 1957 i 1961 uzyskiwał mandat posła na Sejm PRL z okręgów Jarocin i Chełm.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy z Janiną z Langerów, z którą miał syna Sławomira - geofizyka, drugą żoną była Irena Maria z Borzymińskich (1915–1997).
Zmarł 6 lipca 1972 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 33-3-12)[4].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (10 marca 1939)[5]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Złota Odznaka ZNP
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Januszewska-Warych M., „Głos Nauczycielski” 1945 r. W stulecie Centralnego Organu Związku Nauczycielstwa Polskiego, „Rocznik Polsko-Ukraiński” t. XVIII , 2016, s. 52.
- ↑ Wykaz miejsc spoczynku - Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich - Ogólnopolski portal bibliotekarski [online], www.sbp.pl [dostęp 2020-05-18].
- ↑ Chmielewski W., Sprawa nauki religii w szkole w okresie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” nr 3–4 2009.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 59, poz. 110 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
- Beata Gofron: Zeszyty Pedagogiczno-Medyczne. Słownik Pedagogów Polskich i Polskiej Myśli Pedagogicznej XIX i XX wieku. T. 35. Wałbrzych: Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 2015, s. 124–129. ISBN 978-83-60904-41-1. [dostęp 2022-03-12].