Kiełże – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kiełże – zwyczajowa nazwa morskich i słodkowodnych, dennych skorupiaków z kilku rodzin w rzędzie obunogów. Mają charakterystyczne bocznie spłaszczone, łukowato wygięte ciało o długości do 2 cm, w którym wyróżnić można głowę, tułów i odwłok. Na tułowiu znajdują się odnóża, dzięki którym zwierzę porusza się w wodzie pływając lub pełzając wśród roślin i kamieni. Kiełże żyją na dnie zbiorników wodnych, często występują masowo.

Na terenie Polski, w wodach słodkich i w Morzu Bałtyckim, żyje około 20 gatunków rodzimych, w tym^{[potrzebny przypis]}:

Gatunki słodkowodne

kiełż zdrojowy (Gammarus pulex) – spotykany także w ujściach rzek do morza
Gammarus fossarum
kiełż jeziorny (Gammarus lacustris)
Gammarus varsoviensis
Gammarus balcanicus
kiełż rzeczny (Gammarus roeseli)
kiełż drobny (Chaetogammarus stoerensis) – spotykany również w Bałtyku

Gatunki morskie

kiełż morski (Gammarus locusta)^[1]
kiełż zwyczajny (Gammarus inaequicauda)
kiełż oceaniczny (Gammarus oceanicus) – największy krajowy gatunek, dorastający do 27 mm długości^[1]
kiełż brzegowy (Gammarus duebeni)^[1]
kiełż zalewowy (Gammarus zaddachi)^[1]
kiełż bałtycki (Gammarus salinus)^[1]

Gatunki obce, inwazyjne

Chaetogammarus ischnus
Dikerogammarus haemobaphes
Dikerogammarus villosus
kiełż tygrysi (Gammarus tigrinus)
Obesogammarus crassus
Pontogammarus robustoides

Kiełże są pokarmem wielu gatunków ryb i ptaków. Zamrożone lub wysuszone sprzedawane są jako pokarm dla zwierząt akwariowych i terrariowych.

W literaturze polskiej, w zależności od autora, nazwy kiełże i kiełżowate opisywane są jako rodzaj Gammarus^[2], rodzina Gammaridae^[3] lub podrząd Gammaridea^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ludwik Żmudziński: Świat zwierzęcy Bałtyku. Wyd. drugie zmienione. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, s. 114-117. ISBN 83-02-02374-4.
↑ Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.
↑ Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 473. ISBN 978-83-01-14595-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. Wrocław: Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
Księga gatunków obcych inwazyjnych w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2010-02-20].

[Zmudzinski1990-1] Ludwik Żmudziński: Świat zwierzęcy Bałtyku. Wyd. drugie zmienione. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, s. 114-117. ISBN 83-02-02374-4.

[mszB-2] Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.

[WIEM-3] Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.

[Jura-4] Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 473. ISBN 978-83-01-14595-8.

[1]

[2]

[3]

[4]