French
DeutschKiedrzyńscy herbu Ostoja – Wikipedia, wolna encyklopedia
Kiedrzyńscy – polski ród szlachecki pieczętujący się herbem Ostoja, należący do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców)[1][2], wywodzący się z Kiedrzyna (obecnie dzielnica Częstochowy)[3]. Kiedrzyńskich wspomniał Kasper Niesiecki w Herbarzu Polskim[4].
Najstarsze świadectwa źródłowe dotyczące rodu[edytuj | edytuj kod]
Poniżej wymienione są wybrane świadectwa źródłowe dotyczące Kiedrzyńskich herbu Ostoja oraz wsi Kiedrzyn do połowy XVI wieku.
- Najstarsza wzmianka dotycząca wsi gniazdowej – Kiedrzyna pochodzi z okresu, kiedy wieś była własnością królewską, znajdującą się w tenucie szlacheckiej. W roku 1398 tenutariuszem Kiedrzyna był Pietrasz Stroszocic (Stroszoczicz, syn Strasza)[3]. Jako wieś królewską odnotował Kiedrzyn Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[5].
- Pierwszym znanym przedstawicielem rodu Ostojów będącym tenutariuszem Kiedrzyna był Mikołaj Biel z Błeszna, syn Abla Biela, występujący w źródłach w latach 1424–1428, który nie pozostawił męskich potomków, podobnie jak inni potomkowie Abla Biela[6]. Tenutę Kiedrzyn po Bielu w roku 1432 dzierżył Mikołaj z Pierzchna[3] herbu Ostoja[7].
- W roku 1468 Jan Koziegłowski herbu Lis[8], tenutariusz Kiedrzyna, zastawił tę wieś za 100 florenów węgierskich i 10 grzywien Jakubowi z Wierzchowiska (zapewne herbu Ostoja[9][10]) na okres 1 roku aż do pełnego wykupu. Jakub z Wierzchowiska, tego roku, zapisał swej żonie Katarzynie 40 grzywien z racji wiana na dobrach dziedzicznych w Kiedrzynie. Po roku 1475 występowali w Kiedrzynie bracia – Jakub, jako tenutariusz z Kiedrzyna, Mikołaj z Kiedrzyna i ich siostra Katarzyna (małżonka Piotra z Golanek), dzieci Jakuba z Kiedrzyna[3].
- w roku 1480 Mikołaj z Kiedrzyna zapisał swej żonie Dorocie, córce Tomasza Czaskowskiego (Czaszkowskiego) 30 grzywien posagu i tyleż wiana na połowie wszystkich posiadanych dóbr dziedzicznych - Kiedrzyn i Wierzchowisko[3].
- W roku 1504 Małgorzata Kiedrzyńska herbu Ostoja dostała od króla Aleksandra Jagiellończyka 10 grzywien[11].
- W latach 1522–1539 występował w źródłach Mikołaj Kiedrzyński herbu Ostoja dziedzic Kiedrzyna, mąż Zuzanny[3].
- W roku 1544 król Zygmunt Stary zezwolił Feliksowi Błeszczyńskiemu wykupić wieś Kiedrzyn z rąk Zuzanny, wdowy po Mikołaju Kiedrzyńskim i jego dzieci: Marcina (Mariana), Piotra, Szymona, Sebastiana, Elżbiety, Barbary i Zofii[3].
- W roku 1547 Zygmunt Stary zezwolił Gabrielowi Zaborowskiemu wykupić wieś Kiedrzyn z rąk braci Mariana, Piotra, Sebastiana i Szymona Kiedrzyńskich i nadał mu dożywotnio tę wieś[3].
- W latach 1549–1551 Marian i Piotr Kiedrzyńscy z Kiedrzyna i Woli Wierzchowskiej (dziś Wola Kiedrzyńska) procesowali się z Wojciechem, prowincjałem klasztoru częstochowskiego o to, że nie zwrócił Kiedrzyńskim kmiecia Macieja Kępy zbiegłego z Kiedrzyna do Szarlejki[3].
Majątki ziemskie należące do rodu[edytuj | edytuj kod]
Poniżej wymienione są ważniejsze dobra ziemskie należące do Kiedrzyńskich herbu Ostoja.
Kiedrzyn[1][3], Wierzchowisko, Wola Wierzchowska (dziś Wola Kiedrzyńska)[3], Kurów[11], Kamyk, Dymki, folwark Kamionki[12], Orpiszewek, Fabianów[13], Bieganin[14], Kaczki Średnie[15], Kunowo[12], Małęczyn[11].
Przedstawiciele rodu[edytuj | edytuj kod]
- Jan Kiedrzyński (1609–1672) – ksiądz katolicki, jezuita, misjonarz w Turowie (1653–1654), kapelan pod Chocimiem. Pochodził z Wielkopolski. Zmarł 13 lipca 1672 roku w Brześciu Litewski[16].
- Jan Jakub Kiedrzyński (zm. przed 1729) – właściciel Kurowa, podwojewodzi wieluński[11]. Był synem Stanisława i Elżbiety ze Skorzewskich. Jego małżonką była Anna Gomolińska[17]. W roku 1698 kupił od Sebastiana Gawrońskiego wieś Dymki i folwark Kamionki[12].
- Anastazy Kiedrzyński, właściwie Piotr Kiedrzyński (1676–1756) – duchowny katolicki, zakonnik OSPPE, prezbiter, doktor teologii, prowincjał Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, przeor klasztoru wieluńskiego, na Jasnej Górze (1716–1719) oraz na Skałce w Krakowie (1722–1728). Był synem Ludwika i Zofii Kiedrzyńskich[18].
- Andrzej Kiedrzyński (zm. przed 1769) – właściciel dóbr Bieganin. Był synem Kazimierza i Katarzyny Swierczkowskiej. Jego małżonką była Franciszka Jackowska, córka Jana, podstolego kruszwickiego i Teresy Załuskowskiej[14].
- Joachim Kiedrzyński (zm. 1787) - duchowny katolicki, zakonnik OSPPE (paulin). Był bratem o. Celestyna Kiedrzyńskiego, cystersa[19].
- Ludwik Kiedrzyński (zm. po 1789) – dzierżawca dóbr Sekursko, burgrabia piotrkowski. Był mężem Róży z Błeszyńskich[11].
- Florian Kiedrzyński (zm. po 1791) – właściciel dóbr Kaczki Średnie, burgrabia ziemski zakroczymski[15], komisarz województwa kaliskiego[20]. Był synem Andrzeja i Franciszki z Jackowskich, właścicieli dóbr Bieganin. Jego małżonką była Barbara Mikołajewska, córka Antoniego i Katarzyny Żurawskiej[15].
- Jan Kiedrzyński (zm. 1793) – ksiądz katolicki, kanonik kapituły kolegiackiej św. Jerzego w Gnieźnie, penitencjarz archikatedralny gnieźnieński, proboszcz wrzesiński i marzeniński[21].
- Jakub Kiedrzyński (zm. 1798) – właściciel dóbr Orpiszewek i Fabianów, burgrabia kaliski, sędzia ziemski kaliski. Był synem Andrzeja i Franciszki Jackowskiej. W związki małżeńskie wstępował dwukrotnie – 1. z Brygidą Bardzką[22] i 2. z Juljanną Bogdańską[23].
- Łukasz Kiedrzyński (zm. 1802) – dziedzic dóbr Kunowo. Był synem Jana Kiedrzyńskiego i Ludwiki z Sielińskich (cz. Sielnickich, Silnickich). Jego małżonką była Franciszka Raczyńska[24].
- Celestyn Kiedrzyński (1734–1818) – ksiądz katolicki, zakonnik OCSO (cysters) klasztoru w Bledzewie, presbiter, profesor, proboszcz bledzewski. Wstąpił do zakonu około roku 1757[25][26]. Kiedy został wzniesiony nowy kościół w Bledzewie w roku 1780, pełnił funkcję przeora klasztoru[27]. Był synem Jana Kiedrzyńskiego i Ludwiki z Sielińskich (cz. Sielnickich, Silnickich)[28].
- Wincenty Kiedrzyński (zm. 1839) – dziedzic Małęczyna. Pochowany został w Radomiu[11].
- Stefan Kiedrzyński (1886–1943) – polski dramaturg i powieściopisarz. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Był stałym współpracownikiem „Kuriera Warszawskiego”. Tworzył komedie, satyry, farsy, powieści obyczajowe i sensacyjne, a także scenariusze filmowe. Był synem Bolesława Kiedrzyńskiego, urzędnika Wiedeńskiej Drogi Żelaznej i Julii Amalii z Dolnych[29].
- Roman Kiedrzyński, pseudonim Ryszard (1906–1970) – powstaniec warszawski, podporucznik. Używał nazwiska konspiracyjnego Stanisław Cieszkowski. Walczył w szeregach Armii Krajowej (batalion „Zaremba-Piorun”, 2. kompania). Przeszedł szlak bojowy: Śródmieście Południe. Po powstaniu trafił do niewoli niemieckiej[30].
- Zdzisław Kiedrzyński, pseudonim Gospodarz (1905–1976) – powstaniec warszawski, porucznik rezerwy kawalerii. Brał udział w konspiracji w latach 1939–1944 w V Obwodzie (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej w dywizjonie 1. pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Przeszedł szlak bojowy: Czerniaków - Sielce[31].
- Janusz Kiedrzyński, pseudonim Wiktor (1925–1944) – powstaniec warszawski, kapral podchorąży. Walczył w szeregach Armii Krajowej – batalion „Zaremba-Piorun”, 2. kompania. Szlak bojowy: Śródmieście Południe. Ciężko ranny, postrzelony przez snajpera, zmarł w wyniku odniesionych ran 13.08.1944.[32]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. X, s. 19-20.
- ↑ S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. IV, s. 305-306.
- ↑ a b c d e f g h i j k T. Jurek (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2019, Kraków, część II, s. 497-498.
- ↑ K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. XI s. 217.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV, hasło: „Kiedrzyn”, (nakł.) F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, 1883. s. 16.
- ↑ J. Laberschek, Bielowie herbu Ostoja i ich zamek w Błesznie na tle polityki obronnej panujących w drugiej połowie XIV wieku, [w:] Zeszyty Historyczne, T. 1, Częstochowa 1993, s. 302.
- ↑ F. Piekosiński, Poczet rodów szlachty polskiej wieków średnich, Lwów 1911, s. 53.
- ↑ T. Jurek (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2019, Kraków, część III, s. 79.
- ↑ F. Piekosiński, Poczet rodów szlachty polskiej wieków średnich, Lwów 1911, s. 52.
- ↑ K. Potkański, Zapiski herbowe z dawnych ksiąg ziemskich przechowywanych w archiwach radomskiem i warszawskiem, Kraków 1885, s. 25.
- ↑ a b c d e f A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. X, s. 19.
- ↑ a b c E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2000, s. 285-286.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Metrykalia > Katolickie > Część 2 - 12678 (Sobotka).
- ↑ a b Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek - 5902 (Nr. 185/189) 1748
- ↑ a b c Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek - 6957 (Nr. 209/ 213) 1773.
- ↑ Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, oprac. L. Grzebień SJ, Kraków 1996, hasło: KIEDRZYŃSKI.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek - 14640 (Nr. 1137 VIII) 1699.
- ↑ J. S. Płatek, Wybrane zagadnienia z historii i duchowości paulinów, Wyd. Paulinianum, Częstochowa 2009, s. 148-150.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Metrykalia > Katolickie > Część 6 - 38311 (Bledzew - cystersi).
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Pyzdry > Część 1 - 7625 (Nr. 163) 1791.
- ↑ W. J. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI – XIX w., Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Litera K cz. I, s. 69.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Monografie - Bardzcy h. Szaszor.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Monografie - Bogdańscy h. Prus.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek - 16719 (Nr. 1351) 1774.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Metrykalia > Katolickie > Część 6 - 38233 (Bledzew - cystersi); 38311 (Bledzew - cystersi); 38358 (Bledzew - cystersi); 38360 (Bledzew - cystersi); 38382 (Bledzew - cystersi).
- ↑ D. Matyaszczyk, Lustracje przeprowadzane w klasztorach wielkopolskich w latach 1817–1825, Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, sygn. KA 12 249, [w:] Hereditas Monasteriorum, vol. 5, Wrocław 2014, s. 374.
- ↑ Przyjaciel Ludu, 12.08.1843, nr 7, s. 54.
- ↑ Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka - Grodzkie i ziemskie > Kościan > Inskrypcje - 11145 (Nr. 334) 1784.
- ↑ Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Wszystkich Świętych w Warszawie, chrzty, nr aktu/rok: 1432/1886.
- ↑ Powstańcze biogramy, Muzeum Powstania Warszawskiego, biogram: Roman Kiedrzyński.
- ↑ Powstańcze biogramy, Muzeum Powstania Warszawskiego, biogram: Zdzisław Kiedrzyński.
- ↑ Powstańcze Biogramy - Janusz Kiedrzyński [online], www.1944.pl [dostęp 2021-12-17] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. XI s. 217.
- A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1889-1913, t. X, s. 19-20.
- S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904-1931, t. IV, s. 305-306.
- T. Jurek (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2019, Kraków, część II, s. 497-498.
- Biblioteka Kórnicka, PAN, Teki Dworzaczka, dostęp: 2021.03.11.
- W.J. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI – XIX w., Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Litera K cz. I, s. 67-71.
- E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2000, s. 285-286.
- Słownik miejscowości i elity wiejskiej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815, (oprac.) Ł. Jewuła, T. Kargol, K. Ślusarek, Kraków 2015. Miejscowości zachodniej Małopolski: Kamyk, Kiedrzyn. Elita zachodniej Małopolski: Kierdzyński Antoni, Kierdzyński Stanisław.
- S. Górzyński, Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, DiG, 2006, s. 117, 169, 277, 279, 786.