French
DeutschKonstancja Łubieńska – Wikipedia, wolna encyklopedia
_(cropped).jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 lutego 1798 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 16 stycznia 1867 |
| Narodowość | polska |
| Język | polski |
| Dziedzina sztuki | |
Konstancja Łubieńska herbu Junosza (ur. 14 lutego 1798 w Krzekotowicach, zm. 16 stycznia 1867 w Poznaniu) – polska literatka i publicystka, przyjaciółka Adama Mickiewicza.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Konstancja Łubieńska pochodziła z rodu Bojanowskich, była córką Bogusława Bojanowskiego (podkomorzego Stanisława Augusta) i Magdaleny Kęszyckiej.
Pierwszy chrzest Konstancji „z wody” miał miejsce zaraz po urodzeniu w Krzekotowicach[1], gdyż rodzice nie byli pewni, czy dziewczynka przeżyje. Druga uroczystość „chrzest z oleju”, będąca uzupełnieniem poprzedniej, odbyła się 12 grudnia 1799 r. w Kiączynie – Konstancja otrzymała wtedy drugie imię Anastazja[2].
Ukończyła pensję w Dreźnie. Była słynna z talentu, urody i dowcipu, była starannie wykształcona i wychowana[3]. W 1819 r. wyszła za mąż za kapitana wojsk napoleońskich Józefa Łubieńskiego (1789-1846), z którym w 1827 r. zamieszkała w Budziszewku koło Rogoźna. Z Józefem Łubieńskim miała 5 dzieci: Walerię, Marię, Franciszka, Bogusława oraz Stanisława. W 1831 r. poznała Adama Mickiewicza, który w tym czasie gościł m.in. w Śmiełowie u jej siostry Antoniny Gorzeńskiej[4]. 26 września 1831 r. Mickiewicz został ojcem chrzestnym Marii Tekli – córki Konstancji[5]. Nawiązali romans – Łubieńska była gotowa porzucić dla poety męża z dziećmi oraz udać się na emigrację[6]. Po Bożym Narodzeniu 1831 r. zawiozła swoim powozem Mickiewicza do Drezna. Gdy poeta zamieszkał w Paryżu, założyła na jego nazwisko konto, na które wpłacała znaczne sumy. Wzajemna fascynacja przerodziła się z czasem w przyjaźń, podtrzymywaną później przez trwającą 20 lat korespondencję, szczególnie obfitą w latach 1845-1855. Obejmowała ona 29 listów. Uważa się powszechnie, że Konstancja Łubieńska jest pierwowzorem Telimeny z Pana Tadeusza[potrzebny przypis].
Była zaangażowana w konspiracyjną działalność niepodległościową. Utrzymywała kontakty z obozem emigracyjnym, przesyłała m.in. na ręce Adama Czartoryskiego składki pieniężne. Z powodu częstych wyjazdów za granicę była podejrzana o przewożenie korespondencji politycznej i szykanowana przez policję pruską. Od lutego 1846 r. do września 1847 r. przebywała w Paryżu, gdzie znalazła się pod wpływem towiańszczyzny.
Zajmowała się pracą społeczną i literacką, napisała m.in. romans Niedowiarek, powieść moralna (1842), w której przedstawiła dzieje związku mężatki z poetą. Utwór osiągnął znaczną popularność w Wielkopolsce, gdyż czytelnicy interesowali się kulisami romansu autorki z Mickiewiczem. Była jedną z założycielek Dziennika Domowego, pisma dla kobiet ukazującego się od 1840 r., redagowanego przez Napoleona Kamieńskiego. Przetłumaczyła z języka niemieckiego „Przewodnik dla nauczycieli w domach ochrony małych dzieci” L. Chimaniego (1841). Korespondowała z Eustachym Januszkiewiczem, Klementyną z Tańskich Hoffmanową, Klaudyną Potocką. W swoim domu gościła: Leona Przyłuskiego, Jana Koźmiana, Teodora Teofila Mateckiego, Karola Marcinkowskiego. Subsydiowała Towarzystwo Naukowej Pomocy w Poznaniu. W 1842 r. założyła przytułek dla sierot w Marcelinie. Po śmierci męża Józefa (1846) wyszła za mąż po raz drugi (1847), za Wandalina Wodpola, guwernera swych dzieci[3].
Była właścicielką dzisiejszego Budziszewka oraz Marcelina, w którym gościła w latach 1847-1848 najstarszą córkę Mickiewicza – Marię[7]. W 1850 r. Łubieńska-Wodpolowa założyła w Marcelinie Szkołę Gospodarską dla dziewcząt. Na wieść o śmierci Adama Mickiewicza w listopadzie 1855 r. wyruszyła do Paryża, gdzie brała udział w pogrzebie przyjaciela – wieszcza. Zmarła 12 lat później. Została pochowana w Budziszewku.
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Bajki dla dzieci 1841[8]
- Niedowiarek, powieść moralna 1842
- Upominek moim współziomkom na zbliżający się rok 1854 (bezimennie, 1853)[9]
- Listy śp. Adama Mickiewicza do pani Konstancji 1863.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, PM 219/7 Liber Baptisatorum ad Ecclesiam Parochialem Pempoviensenem, in Diecesi Posnaniensi Decan: Crobensi, sitam, inscribi, 1779, Księga chrztów kośioła parafialnego w Pępowie 1779-1799, k. 312-314.
- ↑ Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, PM 114/2 Liber Baptisator[um] Ecclesie Pa[rochialem] Casimirien, in Decanatu Obornice..., Księga chrztów kościoła parafialnego w Kaźmierzu 1795-1817, k. 68
- ↑ a b Maria B. Topolska, Łubieńska Konstancja, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, s. 436.
- ↑ Zbigniew Sudolski, Mickiewicz – opowieść biograficzna, s. 317.
- ↑ Sławomir Koper, Kobiety w życiu Mickiewicza, s. 163.
- ↑ Jacek Łukasiewicz, Mickiewicz, s. 107-198.
- ↑ Sławomir Koper, Kobiety w życiu Mickiewicza, s. 171.
- ↑ Konstancja Łubieńska, Bajki dla dzieci [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
- ↑ Konstancja Łubieńska, Upominek moim współziomkom na zbliżający się rok 1854 : poświęcony członkom Towarzystwa Naukowej Pomocy [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Biografia w iPSB
- Jacek Łukasiewicz: Mickiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998. ISBN 83-7023-519-0.
- Sławomir Koper: Kobiety w życiu Mickiewicza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2010. ISBN 978-83-7399-402-7.
- Zbigniew Sudolski: Mickiewicz - opowieść biograficzna. Warszawa: 1997. ISBN 83-85576-12-6.
- Maria B. Topolska: Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: PWN, 1981. ISBN 83-01-02722-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Konstancji Łubieńskiej w bibliotece Polona