Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę – Wikipedia, wolna encyklopedia

Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicęumowa międzynarodowa, regulująca kwestię porwań rodzicielskich w przypadku uprowadzenia lub zatrzymania dziecka w innym państwie. Została sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 roku.

Zakres stosowania konwencji

[edytuj | edytuj kod]

Przedmiot konwencji

[edytuj | edytuj kod]
  • zapewnienie niezwłocznego powrotu dzieci bezprawnie uprowadzonych lub zatrzymanych w jednym z Umawiających się Państw oraz
  • zapewnienie poszanowania praw do opieki i odwiedzin określonych przez ustawodawstwo jednego Umawiającego się Państwa w innych Umawiających się Państwach[1]

Stosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Konwencja ma zastosowanie jedynie w przypadku uprowadzenia, lub zatrzymań międzynarodowych. Ma ona zastosowanie jedynie gdy do owych naruszeń doszło w jednym z państw konwencji oraz gdy bezpośrednio przed zatrzymaniem lub uprowadzeniem dziecko miało miejsce stałego pobytu w jednym z państw konwencji[2].
  • Konwencja dotyczy małoletnich poniżej 16. roku życia, po ukończeniu tego wieku, przestaje obowiązywać[2].
  • Zatrzymanie lub uprowadzenie dziecka musi być bezprawne, tzn. spełniać łącznie dwa warunki: a) nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanego określonej osobie, instytucji lub innej organizacji, wykonywanego wspólnie lub indywidualnie, na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko miało miejsce stałego pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem lub zatrzymaniem. Owo prawo do opieki może wynikać w szczególności z mocy samego prawa, z orzeczenia sądowego lub administracyjnego albo z ugody mającej moc prawną w świetle przepisów ustawodawstwa tego państwa. b) w chwili uprowadzenia lub zatrzymania prawa te były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie albo byłyby tak wykonywane, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie[3].

Konwencja stanowi, że wszystkie umawiające się państwa podejmą wszelkie stosowne środki dla zapewnienia w granicach ich terytoriów realizacji celów konwencji. Dla osiągnięcia tego wykorzystają one dostępne sposoby postępowania w nagłych wypadkach[4].

Każde Umawiające się Państwo wyznacza organ centralny w celu realizacji obowiązków wynikających dla niego z konwencji[5].

Wnioski

[edytuj | edytuj kod]

Wnioski o powrót dziecka sporządzone na podstawie przepisów Konwencji są rozpoznawane przez właściwe organy (sądy lub organy administracyjne) państwa do którego dziecko zostało uprowadzone lub w którym zostało zatrzymane. W Polsce organem właściwym jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Z wnioskiem o pomoc w zapewnieniu powrotu dziecka może wystąpić jakakolwiek osoba, instytucja lub inna organizacja twierdząca, że dziecko zostało uprowadzone lub zatrzymane z naruszeniem prawa do opieki. Sprawy o powrót dziecka prowadzone na podstawie przepisów Konwencji nie pociągają konieczności poniesienia przez wnioskodawców kosztów postępowania sądowego. Wszelkie działania organów muszą być podejmowane niezwłocznie. Jeżeli dany organ nie podejmie decyzji w ciągu sześciu tygodni od daty wpłynięcia wniosku, wnioskodawca lub organ centralny państwa wezwanego, z własnej inicjatywy albo na wniosek organu centralnego państwa wzywającego, może zażądać przedstawienia powodów zwłoki.

Jeżeli organ centralny państwa wezwanego otrzyma odpowiedź, organ ten przekazuje ją organowi centralnemu państwa wzywającego lub, w stosownych wypadkach, wnioskodawcy.

Wniosek powinien zawierać:

  • informacje dotyczące tożsamości wnioskodawcy, dziecka oraz osoby, co do której istnieje domniemanie, że uprowadziła lub zatrzymała dziecko;
  • datę urodzenia dziecka, jeśli jest to możliwe do ustalenia;
  • podstawy, na które powołuje się wnioskodawca, żądając powrotu dziecka;
  • wszelkie dostępne informacje dotyczące miejsca przebywania dziecka oraz tożsamości osoby, co do której istnieje domniemanie, że dziecko z nią przebywa.

Do wniosku można dołączyć lub uzupełnić go o:

  • uwierzytelnione odpisy jakiegokolwiek orzeczenia lub ugody, przydatne dla sprawy;
  • zaświadczenie lub poświadczone oświadczenie pochodzące od organu centralnego lub innej właściwej władzy państwa stałego pobytu dziecka lub osoby kompetentnej, dotyczące przepisów ustawodawstwa tego państwa w tym zakresie;
  • wszelkie inne przydatne dokumenty[6].

Dane statystyczne wniosków prowadzonych w trybie Konwencji w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Tabela przedstawiająca dane statystyczne wniosków prowadzonych w trybie Konwencji w Polsce[7]
Rok Wnioski przesłane do Polski Wnioski wysłane z Polski
2008 70 68
2009 87 71
2010 53 56
2011 79 64
2012 76 77
2013 72 70
2014 64 104
2015 93 115
2016 105 85

Strony Konwencji

[edytuj | edytuj kod]
Tabela państw Konwencji[8]
Kraj Data ratyfikacji Data przystąpienia
Albania 4 V 2007 1 VIII 2007
Andora 6 IV 2011 1 VII 2011
Argentyna 19 III 1991 1 VI 1991
Armenia 1 III 2007 1 VI 2007
Australia 29 X 1986 1 I 1987
Austria 14 VII 1988 1 X 1988
Bahamy 1 X 1993 1 I 1994
Belgia 9 II 1999 1 V 1999
Belize 22 VI 1989 1 IX 1989
Białoruś 12 I 1998 1 IV 1998
Boliwia 13 VII 2016 1 X 2016
Bośnia i Hercegowina 23 VIII 1993 6 III 1992
Brazylia 19 X 1999 1 I 2000
Bułgaria 20 V 2003 1 VIII 2003
Burkina Faso 25 V 1992 1 VIII 1992
Chile 23 II 1994 1 V 1994
Chiny
Chorwacja 23 IV 1993 1 XII 1991
Cypr 4 XI 1994 1 II 1995
Czarnogóra 1 III 2007 3 VI 2006
Czechy 15 XII 1997 1 III 1998
Dania 17 IV 1991 1 VII 1991
Dominikana 11 VIII 2004 1 XI 2004
Ekwador 22 I 1992 1 IV 1992
Estonia 18 IV 2001 1 VII 2001
Fidżi 16 III 1999 1 VI 1999
Filipiny 16 III 2016 1 VI 2016
Finlandia 25 V 1994 1 VIII 1994
Francja 16 IX 1982 1 XII 1983
Gabon 6 XII 2010 1 III 2011
Grecja 19 III 1993 1 VI 1993
Gruzja 24 VII 1997 1 X 1997
Gwatemala 6 II 2002 1 V 2002
Gwinea 7 XI 2011 1 II 2012
Hiszpania 16 VI 19876 1 IX 1987
Holandia 12 VI 1990 1 IX 1990
Honduras 20 XII 1993 1 III 1994
Irak 21 III 2014 1 VI 2014
Irlandia 16 VII 1991 1 X 1991
Islandia 14 VIII 1996 1 XI 1996
Izrael 4 IX 1991 1 XII 1991
Jamajka 24 II 2017 1 V 2017
Japonia 24 I 2014 1 IV 2014
Kanada 2 VI 1983 1 XII 1983
Kazachstan 3 VI 2013 1 IX 2013
Kolumbia 13 XII 1995 1 III 1996
Korea Południowa 13 XII 2012 1 III 2013
Kostaryka 9 XI 1998 1 II 1999
Lesotho 18 VI 2012 1 IX 2012
Litwa 5 VI 2002 1 IX 2002
Luksemburg 8 X 1986 1 I 1987
Łotwa 15 XI 2001 1 II 2002
Macedonia 20 IX 1993 1 XII 1991
Malta 26 X 1999 1 I 2000
Maroko 9 III 2010 1 VI 2010
Mauritius 23 III 1993 1 VI 1993
Meksyk 20 VI 1991 1 IX 1991
Mołdawia 10 IV 1998 1 VII 1998
Monako 12 XI 1992 1 II 1993
Niemcy 27 IX 1990 1 XII 1990
Nikaragua 14 XII 2000 1 III 2001
Norwegia 9 I 1989 1 IV 1989
Nowa Zelandia 31 V 1991 1 VIII 1991
Pakistan 22 XII 2016 1 III 2017
Panama 2 II 1994 1 V 1994
Paragwaj 13 V 1998 1 VIII 1998
Peru 28 V 2001 1 VIII 2001
Polska 10 VIII 1992 1 XI 1992
Południowa Afryka 8 VII 1997 1 X 1997
Portugalia 29 IX 1983 1 XII 1983
Rumunia 20 XI 1992 1 II 1993
Rosja 28 VII 2011 1 X 2011
Saint Kitts i Nevis 31 V 1994 1 VIII 1994
Salwador 5 II 2001 1 V 2001
San Marino 14 XII 2006 1 III 2007
Serbia 29 IV 2001 27 IV 1992
Seszele 27 V 2008 1 VIII 2008
Singapur 28 XII 2010 1 III 2011
Słowacja 7 XI 2000 1 II 2001
Słowenia 22 III 1994 1 VI 1994
Sri Lanka 28 IX 2001 1 XII 2001
Szwajcaria 11 X 1983 1 I 1984
Szwecja 22 III 1989 1 VI 1989
Tajlandia 14 VIII 2002 1 XI 2002
Trynidad and Tobago 7 VI 2000 1 IX 2000
Tunezja 10 VII 2017 1 X 2017
Turcja 31 V 2000 1 VIII 2000
Turkmenistan 29 XII 1997 1 III 1998
Ukraina 2 VI 2006 1 IX 2006
Stany Zjednoczone 29 IV 1988 1 VII 1988
Urugwaj 16 XI 1999 1 II 2000
Uzbekistan 31 V 1999 1 VIII 1999
Wenezuela 16 X 1996 1 I 1997
Węgry 7 IV 1986 1 VII 1986
Wielka Brytania 20 V 1986 1 VIII 1986
Włochy 22 II 1995 1 V 1995
Zambia 26 VIII 2014 1 XI 2014
Zimbabwe 4 IV 1995 1 VII 1995

Konwencja haska a rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003

[edytuj | edytuj kod]

Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2201/2003 z 27 listopada 2003 r. o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej ma charakter nadrzędny względem regulacji zawartych w Konwencji. Ma jednak zastosowanie jedynie wówczas, gdy państwem pobytu dziecka bezpośrednio przed jego uprowadzeniem lub zatrzymaniem, jak i państwem, do którego dziecko zostało uprowadzone, jest państwo członkowskie Unii Europejskiej[9].

Różnice:

  • sądami właściwymi do rozstrzygania o wniosku w sprawie wydania dziecka są sądy państwa, w którym dziecko posiadało pobyt zwykły bezpośrednio przed przemieszczeniem (w wyjątkowych przypadkach właściwe są sądy państwa członkowskiego, do którego skierowany został wniosek)
  • sąd musi nakazać powrót dziecka, nawet jeżeli miałoby to stanowić dla dziecka zagrożenie, jeżeli zostanie ustalone, że organy w państwie pochodzenia zabezpieczą ochronę dziecka po jego powrocie
  • sąd zapewnia dziecku możliwość bycia wysłuchanym, chyba że uznaje się to za niewłaściwe ze względu na jego wiek lub stopień dojrzałości. Sąd nie może odmówić powrotu dziecka, jeżeli osoba wnioskująca o powrót nie została wysłuchana.
  • rozporządzenie przewiduje 6 tygodniowy termin na rozpatrzenie wniosku o powrót dziecka[10]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Art. 1 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980 (Dz.U. z 1995 r. nr 108, poz. 528)
  2. a b Art. 4 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
  3. Art. 3 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
  4. Art. 2 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
  5. Art. 6 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
  6. Art. 8 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
  7. Biuletyn Informacji Publicznej [online], 29 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03].
  8. Status table. [dostęp 2018-02-05].
  9. Porwania rodzicielskie [online], 29 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-14].
  10. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000, 29 grudnia 2017.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 108, poz. 528)
  • Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000
  • www.bip.ms.gov.pl
  • www.hcch.net/eng
  • www.porwaniarodzicielskie.pl