Leszek Bosek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Leszek Bosek

Data i miejsce urodzenia	4 marca 1977 Bolesławiec
Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 29 stycznia 2016 do 10 października 2018
Poprzednik	Bogdan Artymowicz (p.o.)
Następca	Marek Miller (p.o.)
Multimedia w Wikimedia Commons

Leszek Bosek (ur. 4 marca 1977 w Bolesławcu) – polski prawnik, profesor nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne pracujący w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, sędzia Sądu Najwyższego. W latach 2016–2018 prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Specjalizuje się w prawie konstytucyjnym materialnym i procesowym, prawie cywilnym, prawie europejskim i prawie medycznym^[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 2002 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 2006 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie pracy pt. Bezprawie legislacyjne w prawie polskim (problemy odpowiedzialności odszkodowawczej). W 2013 zdobył stopień doktora habilitowanego na podstawie dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej pt. Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne^[2]. W 2005 był stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej^[3].

Od 2008 pracuje w Katedrze Prawa Cywilnego WPiA UW jako adiunkt, a następnie profesor nadzwyczajny oraz profesor nauk prawnych. Obecnie jest kierownikiem Pracowni Prawa Medycznego i Biotechnologii^[4]. W latach 2009–2015 pracował również w Zakładzie Bioetyki i Prawa Medycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego^[5].

W trakcie pracy naukowej Leszek Bosek odbył staże i prowadził badania w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji, Oxford University, Instytucie Maxa Plancka w Hamburgu, Katolickim Uniwersytecie Leuven, Cardiff School of Law oraz Wolnym Uniwersytecie w Berlinie^[6].

W latach 2002–2006 był radcą ds. orzecznictwa w Biurze Trybunału Konstytucyjnego. Od 2006 do 2011 był radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa oraz pełnił w niej funkcję wicedyrektora Departamentu Zastępstwa Procesowego II. W latach 2011–2016 był naczelnikiem Wydziału Analiz Legislacyjnych w Biurze Analiz Sejmowych oraz redaktorem naczelnym  „Zeszytów Prawniczych BAS”. W latach 2008–2015 orzekał jako mediator i arbiter w Sądzie Polubownym przy Komisji Nadzoru Finansowego. Od 2011 jest redaktorem tematycznym w dziedzinie prawa prywatnego w „Forum Prawniczym”. W 2016 Prezes Rady Ministrów Beata Szydło na wniosek Ministra Skarbu Państwa Dawida Jackiewicza powołała go na stanowisko Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa^[7], które z dniem 1 stycznia 2017 r.  przekształciło się w stanowisko Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej na mocy ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej^[8].

Jako Prezes Prokuratorii Generalnej w latach 2016–2018 nadzorował ponad 7000 spraw sądowych prowadzonych jednocześnie o łącznej wartości przedmiotu sporu ponad 50 mld zł^[9]. Osobiście wykonywał zastępstwo Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym w sprawach o szczególnej doniosłości (np. w sprawie zagadnienia prawnego dotyczącego przedawnienia roszczeń reprywatyzacyjnych – uchwała 7 sędziów SN z 13 lipca 2016 r., III CZP 14/16^[10] czy w sprawie zagadnienia prawnego dotyczącego bezpośredniego stosowania Konstytucji RP przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy – postanowienie SN z 23 marca 2017 r., V CSK 477/16^[11]), a także przed sądami państw obcych np. sprawa ze skargi spółek cypryjskich: Seventhsun Holdings Limited, Jevelinia Limited, Aventon Limited, Stanorode Limited, Wildoro Limited przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej – Ministrowi Sprawiedliwości o unieważnienie alternatywnie uchylenie wyroku sądu polubownego oddalającego roszczenia wobec Rzeczypospolitej Polskiej w związku z wadliwą prywatyzacją Huty Pokój – wyrok z 18 maja 2018 r. Sądu Apelacyjnego w Sztokholmie^[12]). Jako pełnomocnik Rzeczypospolitej Polskiej prowadził przed Wielką Izbą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej precedensową sprawę Achmea, C-284/16, dotyczącą wadliwości 196 dwustronnych umów o ochronie i popieraniu inwestycji, zawierających klauzule arbitrażowe umożliwiające pozwanie państwa o odszkodowanie przed tworzony ad hoc trybunał, z pominięciem sądów krajowych i samego Trybunału Sprawiedliwości^[13]. Był także radcą prowadzącym sprawę arbitrażową Airbus Helicopters S.A.S. i Airbus S.E. przeciwko Rzeczypospolitej w sprawie dostawy wielozadaniowych helikopterów Caracal dla polskiej armii, zakończoną sukcesem strony polskiej^[14].

Współtworzył ustawę o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadzającą wiele istotnych zmian w zadaniach i kompetencjach Prokuratorii Generalnej. Po wejściu w życie ustawy koordynował proces przygotowania Prokuratorii Generalnej do objęcia nowych kompetencji, w tym obsługi prawnej spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz nadzoru nad rozporządzaniem mieniem państwowym przez państwowe osoby prawne. Zorganizował ustanowiony przez ustawę Sąd Polubowny przy Prokuratorii Generalnej^[15], a także Kolegium, w składzie którego znaleźli się specjaliści z dziedziny prawa cywilnego, międzynarodowego i europejskiego^[16].

W czasie sprawowania funkcji Prezesa Prokuratorii Generalnej uzyskiwał akceptację sejmowej Komisji Energii i Skarbu Państwa corocznych sprawozdań z działalności Prokuratorii Generalnej przez aklamację^[17][18][19].

W latach 2002–2015 był prezesem zarządu Fundacji Academia Iuris^[20]. Od 2011 jest ekspertem Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”^[21].

10 października 2018 Prezydent RP powołał go do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego^[22] w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.^[23][24]. W wyroku z dnia 8 listopada 2021 w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 EKPC, gdyż „na procedurę powoływania sędziów nadmiernie wpłynęły organy władzy ustawodawczej i wykonawczej”^[25]. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 21 grudnia 2023 r. (C-718/21) uznał, że „wszystkie elementy zarówno systemowe, jak i dotyczące konkretnych okoliczności faktycznych, które charakteryzowały powołanie sędziów IKNiSP, skutkują tym, że ten organ nie ma statusu niezawisłego i bezstronnego sądu”^[26]. Mimo tych wyroków Leszek Bosek kontynuował orzekanie.

W styczniu 2019 r. Zgromadzenie sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN wybrało go jednym z trzech kandydatów na prezesa tej izby^[27]. W maju 2020 r. Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN wskazało go jako jednego z pięciu kandydatów na stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego^[28].

Postanowieniem Prezydenta RP z 2 lutego 2023 r. uzyskał tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne^[29].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Jest autorem, współautorem lub redaktorem ponad 160 publikacji naukowych z zakresu prawa i postępowania cywilnego, prawa konstytucyjnego i europejskiego^[30]. Publikuje w takich czasopismach prawniczych jak „Państwo i Prawo”, „European Journal of Health Law”, „Przegląd Sądowy”, "Europarecht", „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, „Orzecznictwo Sądów Polskich” i „Przegląd Sejmowy”.

Wybrane publikacje:

• System Prawa Medycznego, T. 1-6, Warszawa 2017-2023, ss. 7098 [współredaktor serii, współredaktor tomów 1-2 oraz współautor].
• Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Komentarz, Warszawa 2021 [redaktor i współautor].
• Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2020 [redaktor i współautor].
• Prokuratoria Generalna RP. Komentarz, Warszawa 2019 [współredaktor i współautor].
• Medical Law, Warsaw 2019 [redaktor i współautor].
• Stan epidemii. Konstrukcja prawna, Warszawa 2022, ss. 400.
• Bezprawie legislacyjne, wydanie 2, Warszawa 2021, ss. 432.
• Anti-Epidemic Emergency Regimes under Polish Law in Comparative, Historical and Jurisprudential Perspective, “European Journal of Health Law” (28) 2021/2, s. 113–141.
• The Normative Structure of the State of Epidemic Under Polish Law, “Medicine, Law & Society” (14) 2021/2, s. 209-228.
• On the CETA’s compatibility with European Union law in light of Opinion No 1/17 of the Court of Justice of 30 April 2019, “Zeitschrift für Europarecht, Internationales Privatrecht & Rechtsvergleichung”, 6/2020, s. 652-680 [współautor].
• Więź interpersonalna jako dobro osobiste czy kategoria dobra wspólnego?, [w:] Solidarność i dobro wspólne jako wartości w prawie, red. D. Bach-Golecka, Warszawa 2021, s. 351-364.

• Aktualne zagadnienia sporne w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym – uwagi na tle wyroku TSUE z 6 marca 2018 r. Achmea C-284/16 [w:] J. Haberko. J. Grykiel, K. Mularski (red.), Ius civile vilantibus scriptum est. Księga jubileuszowa Profesora Adama Olejniczaka, Warszawa 2022.
• Jeszcze o rozstrzyganiu sporów patentowych w Europie. Uwagi na tle wyroku niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 lutego 2020 r. [w:] A. Jakubecki, A. Niewęgłowski (red.), Księga Jubileuszowa Profesora Ryszarda Skubisza, Warszawa 2022.
• Między obiektywnym porządkiem wartości a autonomią prawa cywilnego – konstytucyjne aspekty niegodności dziedziczenia, [w:] W. Borysiak, J. Wierciński (red.), Księga jubileuszowa Profesor Elżbiety Skowrońskiej-Bocian, Warszawa 2022.
• The Determination of Death under Polish Law in Comparative, Historical and Medical Perspective, “European Journal of Health Law” (27) 2020/5, s. 1-19 [współautor].
• O wizji porządku prawnego Marka Safjana [w:] K. Szczepanowska-Kozłowska (red.), Profesor Marek Safjan. Znany i nieznany. Księga jubileuszowa z okazji siedemdziesiątych urodzin, Warszawa 2020, s. 59-64.
• Zagadnienie parytetu płci w organach spółek prawa handlowego w świetle Konstytucji RP i prawa Unii Europejskiej, [w:]  M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka (red.), Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, Warszawa 2020, s. 357-375 [współautor].
• Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP w orzecznictwie Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej, [w:] M. Granat (red.), Sądownictwo konstytucyjne. Teoria i praktyka, t. II, Warszawa 2019, s. 181-202.
• Richterwahl und europäisches Recht, “Europarecht” 5/2019, s. 522-545 [współautor].
• Perspektywy rozwoju odpowiedzialności cywilnej za inteligentne roboty, “Forum Prawnicze” 2/2019, s. 3-17.
• Constitutional Dimensions of the Judicial Restitution of Wrongfully Expropriated Property in Poland, “Loyola of Los Angeles International & Comparative Law Review” (41) 2018/3, s. 369-408 [współautor].
• Instytucje prawa medycznego, t. 1, seria System Prawa Medycznego, Warszawa 2018, [współredaktor oraz współautor].
• Szczególne świadczenia zdrowotne, t. 2, seria System Prawa Medycznego, Warszawa 2018, [współredaktor oraz współautor].
• Organizacja systemu ochrony zdrowia, t. 3, seria System Prawa Medycznego, Warszawa 2020 [współredaktor oraz współautor].
• Prawo farmaceutyczne, t. 4, seria System Prawa Medycznego, Warszawa 2019 [współredaktor].
• Prawo i państwo. Księga jubileuszowa 200-lecia Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2017 [redaktor i współautor].

• Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016, [współredaktor oraz współautor].
• Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, Warszawa 2016, [współredaktor oraz współautor].
• Odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa, [w:] M. Derlatka, L. Garlicki, M. Wiącek (red.), Na straży państwa prawa. Trzydzieści lat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2016, s. 405–432.
• Przesłanki przedmiotowe kontroli konstytucyjności w trybie skargowym, [w:] K. Urbaniak (red.) Skarga konstytucyjna. Zagadnienia teorii i praktyki, Poznań 2015, s. 79–129.
• Europejski Trybunał Praw Człowieka. Zagadnienia ustrojowe i procesowe. Skutki orzeczeń, OIRP Warszawa 2014, [współautor].
• Kontrola konstytucyjności prawa. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, Warszawa 2014, [współautor].
• Le droit a la  vie privee et la question de l’euthanasie en Pologne [w:] Le droit de la sante: aspects noveaux, Travaux de l’Association Henri Capitant, Journees suisses Tome LIX, Bruxelles 2012, [współautor].
• Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne, Warszawa 2012.
• Medical Law. Cases and Commentaries, Warszawa 2012, [współautor].
• Konstytucyjna formuła odpowiedzialności odszkodowawczej administracji publicznej, [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), t. 2. System Prawa Administracyjnego. Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa 2012.
• Kontrola konstytucyjności prawa. Zagadnienia ustrojowe, procesowe i materialnoprawne, Warszawa 2011, [współautor].
• Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami, Warszawa 2011, [współautor].
• Bezprawie legislacyjne, Warszawa 2007.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]