Long Island Rail Road – Wikipedia, wolna encyklopedia

Long Island Rail Road

Państwo	Stany Zjednoczone
Siedziba	Nowy Jork
Data założenia	1834
Udziałowcy	MTA
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Long Island Rail Road (LIRR) – utworzona 1834 roku najstarsza do dziś funkcjonująca pod tą samą nazwą i statutem sieć kolejowa w Stanach Zjednoczonych. Współcześnie jest najczęściej wykorzystywaną koleją aglomeracyjną w Stanach Zjednoczonych – łącząc miejscowości Long Island z Nowym Jorkiem przewozi około 350 000 pasażerów dziennie. Powstała w latach 30. XIX wieku z zamiarem połączenia Nowego Jorku z Bostonem, stała się największą lokalną siecią kolejową nowojorskiego obszaru metropolitalnego. Sieć łączy dziś Manhattan, Brooklyn i Queens z miejscowościami na terenie całego Long Island w hrabstwach Nassau i Suffolk. Wraz sieciami kolejowymi Metro-North Railroad i New Jersey Transit oraz nowojorskiego metra, LIRR stanowi część zintegrowanego systemu komunikacyjnego Nowego Jorku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Łącząca Manhattan w Nowym Jorku ze wschodnim wybrzeżem hrabstwa Suffolk na Long Island linia Long Island Rail Road, powstała z zamiarem budowy połączenia kolejowego między Nowym Jorkiem, a Bostonem w stanie Massachusetts^[1]. Kolejowo-promowe połączenie w kierunku wschodnim z Manhattanu, umożliwić miało ominięcie wzgórz, dolin i rzek stanu Connecticut, w bezpośredniej drodze na północny wschód z Nowego Jorku do Bostonu^[1]. Zaplanowana trasa alternatywna zakładała 95-milowy (153 km) odcinek kolejowy z Brooklynu do Greenport na północno-wschodnim krańcu Long Island, skąd pasażerowie za pomocą promu przez Long Island Sound przepływać mieli do Stonington w Connecticut. Stamtąd kontynuować mieli dalszą podróż do Bostonu, korzystając z sieci kolejowej Norwich and Worcester Railroad. W przeciwieństwie do górzystych i skalistych terenów hrabstwa Westchester na północ od Nowego Jorku, droga przez Long Island przebiegać miała przez całkowicie płaski teren znajdującej się tam ówcześnie prerii, co czynić miało projekt znacznie tańszym w realizacji^[1]. Ostatecznie linia ta zbudowana została wzdłuż północnego brzegu Long Island na południe od drogi stanowej nr 25^[1].

Pierwsza linia Long Island Rail Road (LIRR) została ukończona w 1844 roku, z dwoma pośrednimi stacjami kolejowymi w Hardscrabble oraz Punk’s Hole (Manorville), zaś oficjalny inauguracyjny przejazd pierwszego pociągu miał miejsce 27 lipca 1844 roku^[1]. Już jednak cztery lata później nowa linia kolejowa znalazła się w kryzysie, gdy konkurencyjne przedsiębiorstwo zbudowało linię kolejową bezpośrednio łączącą Nowy Jork z Bostonem, całkowicie lądowym połączeniem przez Connecticut^[2]. Władze zagrożonego przez to bankructwem LIRR zdały sobie wówczas sprawę z faktu, że jego główne źródło dochodu stanowić muszą mieszkańcy Long Island, tymczasem nowa linia całkowicie pomijała większość miejscowości wyspy^[2]. Wymusiło to na przedsiębiorstwie wykup mniejszych lokalnych linii kolejowych oraz rozbudowę własnej sieci, która uzyskała ostatecznie połączenia z wszystkimi miejscowościami na wyspie^[2]. Następna duża rozbudowa sieci miała miejsce w latach 80. XIX wieku, staraniem prezesa Austina Corbina, który dążył do stworzenia konkurencji dla portu Nowy Jork, przez uruchomienie transatlantyckiego połączenia między angielskim Southampton, a Fort Pond Bay w Montauk na wschodnim krańcu Long Island^[2]. Skutkiem śmierci Corbina w wypadku, projekt nie został ostatecznie zrealizowany, spowodował jednak wydłużenie linii kolejowej z Bridgehampton na sam wschodni kraniec wyspy^[2].

Po upadku idei połączenia Nowego Jorku przez Long Island z Bostonem, dysponująca setkami kilometrów linii kolejowych Long Island Rail Road, finansowała się w dzięki przewozom ludności oraz szybkiemu transportowi produktów rolnych i owoców morza ze wschodniej części wyspy do Nowego Jorku^[3]. Istnienie rozległej sieci kolejowej stanowiło jednak także stymulator rozwoju Long Island, zwłaszcza od początku XX wieku, przez łatwość dojazdu do Nowego Jorku, wzmagało przyrost liczby ludności^[4]. W 1908 roku zelektryfikowana została sieć z Nowego Jorku do Hempstead, do 1925 roku natomiast zelektryfikowano sieć do Babylon^[4].

Z końcem XIX wieku LIRR został nabyty przez inną sieć kolejową – Pennsylvania Railroad, która była właścicielem sieci do 1965 roku, gdy wraz z jej bankructwem, Long Island Rail Road została przejęta przez nowojorski Metropolitan Transportation Authority (MTA) i zintegrowana z siecią transportu publicznego strefy metropolitalnej Nowego Jorku^[5]. Wiązało się to z szybkim rozwojem transportu samochodowego po II wojnie światowej, co uczyniło szereg połączeń kolejowych nieopłacalnymi^[5].

LIRR[edytuj | edytuj kod]

Long Island Rail Road na początku XXI wieku była najczęściej wykorzystywaną siecią dojazdową w Stanach Zjednoczonych, z której korzystało około 350 000 pasażerów dziennie, podróżujących między Manhattanem, Brooklynem i Queens w Nowym Jorku i miejscowościami całego Long Island, co znacznie skróciło czas dojazdu do i z Nowego Jorku względem transportu samochodowego^[5].

Stacje kolejowe LIRR znajdują się dziś w niemal wszystkich miejscowościach na Long Island^[2]. Największymi stacjami Long Island Rail Road na obszarze Long Island poza Nowym Jorkiem są węzłowe stacje Hicksville Station w Hicksville, Ronkonkoma Station w Ronkonkoma, Huntington Station w Huntington i Babylon Station w Babylon. Połączenia kolejowe obsługiwane są przez pociągi zwykłe oraz ekspresowe, zaś największymi stacjami do których docierają pociągi LIRR w Nowym Jorku są Pennsylvania Station (Penn Station) na Manhattanie, Jamaica Station w Queens oraz Atlantic Terminal na Brooklynie. 25 stycznia 2023 roku, po otwarciu własnej stacji LIRR Grand Central Madison, po raz pierwszy w historii uruchomione zostało połączenie LIRR do Grand Central Terminal w centrum Manhattanu^[6]. W 2022 roku, LIRR przewiozła 52,5 miliona pasażerów, co stanowiło zaledwie 57,6% pre-pandemicznego przewozu w 2019 roku^[7]. Mimo to, LIRR pozostało największą z trzech sieci dojazdowych nowojorskiego obszaru metropolitalnego, obok Metro-North Railroad i New Jersey Transit, i jest w dużej mierze zintegrowana z nowojorskim metrem New York City Subway^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Bernie Bookbinder: Long Island; People and Places, Past and Present. Nowy Jork: 1983. ISBN 0-8109-1259-7.brak strony w książce
• The history of the long island rail road. [dostęp 2024-01-10].
• L.I.R.R. Service to Grand Central Begins at Long Last. [dostęp 2024-01-10]. (ang.).
• Long Island Rail Road and Metro-North Railroad Detail Major Ridership Gains in 2022. MTA. [dostęp 2024-01-10].
• Passenger Rail Service in New York State. MTA. [dostęp 2024-01-10]. (ang.).