Majorka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Majorka
	; Zdjęcie satelitarne wyspy
Kontynent	Europa
Państwo	Hiszpania
Akwen	Morze Śródziemne
Powierzchnia	3640 km²
Populacja (2015); • liczba ludności; • gęstość	; 859 289; 238 os./km²
	Położenie na mapie Balearów Majorka
	Położenie na mapie Hiszpanii Majorka
	39°37′N 2°59′E/39,616667 2,983333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach

Majorka (hiszp. i kat. Mallorca) – największa w archipelagu Balearów wyspa hiszpańska na Morzu Śródziemnym o długości około 100 km i powierzchni 3640 km². Zamieszkuje ją 859 289 mieszkańców^{[potrzebny przypis]}. Głównym miastem i stolicą wyspy jest Palma.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Południowo-wschodnią część wyspy zajmuje wyżyna z rozwiniętą rzeźbą krasową, część centralna natomiast ma charakter nizinny. Leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego z suchym latem i opadami w zimie, sięgającymi 650 mm rocznie.

Wyspa jest zbudowana głównie z wapieni mezozoicznych. Wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży wyspy rozciąga się skrasowiałe pasmo górskie Serra de Tramuntana, z najwyższym szczytem Puig Major, wznoszącym się na wysokość 1445 m n.p.m. Drugim co do wysokości szczytem jest Puig de Massanella – 1367 m n.p.m.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jako pierwsi około 1000 r. p.n.e. zajęli ją Fenicjanie, następnie przez kilka wieków na wyspie panowali Grecy, którzy nadali Balearom nazwę od słowa ballein, czyli strzelać z procy. Z wyspy wywodzili się procarze, którzy brali udział w wojnach punickich. W starożytności należała do Kartaginy i Rzymu (przez 5 wieków), którzy założyli na Majorce miasta Pollentia (obecnie Alcúdia) i Palmaria (obecnie Palma de Mallorca), przejściowo była podbita przez Wandalów i Wizygotów (V i VI wiek n.e), a później przez Arabów, którzy ostatecznie zdobyli Majorkę w 902 r. n.e. W wyniku rekonkwisty od 12 września 1229 w posiadaniu Aragonii. W latach 1276–1349 stanowiła część samodzielnego Królestwa Majorki. Później znowu aragońska i hiszpańska.

W swojej historii Majorka była też wielokrotnie obiektem ataków piratów. U jej zachodniego brzegu, na wysepce Sa Dragonera, Barbarossa miał swoją bazę. Wiele miast w tych czasach powstawało w oddaleniu od brzegu, aby uniknąć złupienia przez piratów.

W latach 1838–1839 przez jakiś czas gościł na niej Fryderyk Chopin, co upamiętnia otwarte w 1929 muzeum kompozytora w miejscowości Valldemossa. W czasach dyktatury generała Franco zakazano używania na wyspie innego języka niż język hiszpański, choć obecnie na wyspie status języka urzędowego ma zarówno język hiszpański, jak i język kataloński. Od lat 50. XX wieku na Majorce doszło do burzliwego i niekontrolowanego rozwoju turystyki. Początkowo budowano gigantyczne betonowe hotele, które znacznie szpeciły naturalny krajobraz. W latach 90. XX wieku jednak wyburzono wiele betonowych molochów i obecnie powstające hotele mają bardziej kameralny charakter i muszą spełniać warunki ochrony środowiska naturalnego. W roku 1999 wprowadzono na wyspie podatek ekologiczny wynoszący 1 euro dziennie od przebywającego turysty, co spotkało się jednak z negatywną reakcją i doprowadziło do spadku liczby turystów. W 2003 wycofano się z tego podatku.

W roku 2004 33 plaże Majorki uzyskały Błękitną Flagę. Obecnie 90% dochodu wyspy pochodzi z turystyki.

Ludność[edytuj | edytuj kod]

Na wyspie używany jest dialekt majorkański(inne języki) języka katalońskiego (zob. dialekty balearskie).

21,2% mieszkańców wyspy stanowią obcokrajowcy. Dominują wśród nich Niemcy (3,54%); inne liczne grupy to Brytyjczycy, Marokańczycy i Bułgarzy^[2].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W środkowej części wyspy, gdzie znajduje się urodzajna nizina, uprawia się winorośla, oliwki, truskawki, figi, cytrusy i warzywa. W górach prowadzi się wypas owiec. Na wyspie przeważa przemysł spożywczy i rzemiosło artystyczne (biżuteria, ceramika), nastawione na obsługę licznych turystów. Wyspa słynie ze swych kąpielisk i salin morskich.