Mank (film) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mank
Ilustracja
Data premiery

13 listopada 2020

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

132 minuty[1]

Reżyseria

David Fincher

Scenariusz

Jack Fincher

Główne role

Gary Oldman,
Amanda Seyfried,
Lily Collins,
Arliss Howard,
Tom Pelphrey,
Charles Dance

Muzyka

Trent Reznor,
Atticus Ross

Zdjęcia

Erik Messerschmidt

Montaż

Kirk Baxter

Produkcja

Ceán Chaffin,
Eric Roth,
Douglas Urbanski

Wytwórnia

Netflix International Productions

Dystrybucja

Netflix,
Blue Light,
Flying Studio,
Panic Pictures

Budżet

25 milionów USD

Mank – amerykański film biograficzny z 2020 roku opowiadający historię Hermana J. Mankiewicza podczas jego pracy nad scenariuszem, który okaże się być Obywatelem Kane’em (1941). Nakręcony w czerni i bieli, Mank został napisany przez Jacka Finchera oraz wyreżyserowany przez jego syna, Davida. W roli głównej wystąpił Gary Oldman, oprócz niego pojawili się m.in. Amanda Seyfried, Lily Collins, Arliss Howard, Tom Pelphrey, Charles Dance, Ferdinand Kingsley, Sam Troughton, Toby Leonard Moore oraz Tom Burke. Za zdjęcia odpowiadał Erik Messerschmidt, a muzykę skomponowali Trent Reznor i Atticus Ross.

Pomysł na realizację Manka zrodził się już w latach 90., kiedy to, z gotowym scenariuszem ojca, David Fincher planował nakręcić film po premierze Gry (1997). Projekt jednak nigdy się nie ziścił, a Jack Fincher zmarł w 2003 roku. W czerwcu 2019 oficjalnie ogłoszono realizację filmu; ta miała miejsce między listopadem tegoż roku a lutym przyszłego.

Mank był pierwszym filmem Finchera nakręconym dla Netfliksa, po podpisaniu z serwisem kontraktu na wyłączność. Premiera streamingowa odbyła się 4 grudnia 2021; ograniczone pokazy kinowe miały miejsce od 13 listopada. Przyjęcie filmu wśród krytyki było pozytywne – spośród wszystkich filmów nominowanych do Oscara na 93. gali ich wręczenia, Mank przewodził z nominacjami w 10. kategoriach, z których 2 zamieniły się na statuetki (najlepsze zdjęcia oraz najlepsza scenografia).

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Ranczo w Victorville, w którym Mankiewicz pisał scenariusz filmu.

W 1940 r. reżyser teatralny Orson Welles planujący debiut filmowy, dostaje wolną rękę od wytwórni RKO. Do napisania scenariusza (roboczo nazwanego American), Welles zatrudnia Hermana J. Mankiewicza, kurującego się po wypadku samochodowym dziennikarza i scenarzystę z problemem alkoholowym. Sekretarka Rita, której Mankiewicz dyktuje scenariusz, zauważa podobieństwo między głównym bohaterem scenariusza, Charlesem Fosteren Kanem a magnatem medialnym Williamem Randolphem Hearstem.

W 1930 Mankiewicz odwiedza plan zdjęciowy studia MGM, w którym zauważa Marion Davies, która przedstawia go Hearstowi. W 1933, Hearst, po tym jak polubił Mankiewicza, zwłaszcza jego cięty język w opowieściach, zaprasza go następnie do swojego zamku na urodziny producenta L. B. Mayera, w którym mężczyźni dyskutują o dojściu nazistów do władzy w Niemczech oraz o nadchodzących wyborach na gubernatora Kalifornii, w których Mankiewicz stoi w opozycji do reszty gości, udzielając poparcia socjalistycznemu kandydatowi Uptonowi Sinclairowi.

W 1934 roku, Herman, oraz jego brat Joseph L. Mankiewicz zaczynają pracę dla Mayera w jego studiu. Działacze studia, aktywnie anty-Sinclairowscy, za pieniądze Hearsta, kręcą filmy propagandowe przeciwko socjalistycznemu kandydatowi, nakręcając czarny PR. Herman próbuje namówić Marion Davies, by filmy nie zostały wydane, jednak zastaje ją opuszczającą MGM dla studia braci Warner. Później, Herman i jego żona Sara, pojawiają się bankiecie, na którym Mayer ogłasza republikańskiego kandydata Franka Merriama zwycięzcą wyborów.

W 1937 roku pijany Mankiewicz, spóźniony na przyjęcie Hearsta, opowiadając pomysł na film ubliża zebranym gościom oraz wymownie wplata w opowieść postaci bazujące na Hearscie oraz Davies. Oburzony Mayer nazywa Mankiewicza błaznem i uświadamia go, że jest on na utrzymaniu Hearsta; Hearst następnie opowiada Mankiewiczowi alegorię o małpie i kataryniarzu, wyprowadzając go z przyjęcia.

W 1940 roku Welles próbuje namówić Mankiewicza, by ten zrzekł się praw autorskich do Obywatela Kane’a, oferując mu wykupienie dzieła przez studio. Mankiewicz nie godząc się, prowokuje w Wellesie wściekłość. Po jej wybuchu Mankiewicz dopisuje ostatnie sceny zgorzkniałego Charlesa Fostera Kane’a. Welles i Mankiewicz zostają przy wspólnych prawach autorskich, a za scenariusz otrzymują Oscara; żaden z nich nie pojawia się na ceremonii ich wręczenia.

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Dziennikarz i scenarzysta Jack Fincher już na początku lat 90. XX wieku zainteresował się biografią Hermana J. Mankiewicza, która miała być jego ostatnim projektem przed emeryturą; w 1992 przedstawił synowi Davidowi wczesny szkic scenariusza, który jednak odrzucił go, nazywając go „pośmiertną tyradą arbitrażową”[3]. Podstawę tej wersji scenariusza stanowił esej krytyczki Pauline Kael pt. „Raising Kane” (1971), w którym autorka kwestionuje wkład Orsona Wellesa w scenariusz Obywatela Kane’a (1941), konkludując, że jedynym prawowitym autorem tegoż był Mankiewicz[4]. Tekst Kael od samego początku był kwestionowany, by z biegiem czasu zostać niemalże całkowicie obalonym[5][6][7]. Sam David Fincher przyznał później, że nie miał zamiaru rozstrzygać sporu o autorstwo, interesowało go stworzenie filmu o człowieku, który „zgodził się nie dostać żadnych praw autorskich, a potem zmienił zdanie”[6].

Bliżej produkcji film był pod koniec lat 90., kiedy to po premierze Gry (1997) Fincher planował nakręcić Manka dla PolyGram Pictures – wówczas w roli Mankiewicza pojawić miał się Kevin Spacey, a Marion Davies zagrać miała Jodie Foster. Projekt spalił jednak na panewce, jako że studio nie zgodziło się na nakręcenie filmu w czerni i bieli[8].

Produkcja filmu została oficjalnie ogłoszona przez Finchera w czerwcu 2019, wraz z nią ogłoszono, iż w tytułową rolę wcieli się Gary Oldman[9]. W październiku tego samego roku ogłoszono resztę głównej obsady[10]. Jeszcze przez wejściem na plan David Fincher przekazał scenariusz do poprawki w ręce producenta filmu Erika Rotha, czując że jego doświadczenie w scenopisarstwie pomoże doszlifować tekst[11]. W listopadzie 2020 Fincher podpisał czteroletni kontrakt na wyłączność z serwisem streamingowym Netflix, z którym współpracował już przy okazji serialu Mindhunter[12]. Mank był pierwszym pełnometrażowym filmem Finchera powstałym po podpisaniu tejże umowy[13].

Realizacja[edytuj | edytuj kod]

Autorzy muzyki do filmu – Trent Reznor i Atticus Ross.

Nagrywanie filmu miało miejsce od 1 listopada 2019 do 4 lutego 2020 w Los Angeles oraz w Victorville, Glendale, Pasadenie, a także w ogrodach biblioteki Huntington w San Marino (Kalifornia)[14][15][16]. Film, którego reżyserem zdjęć był Erik Messerschmidt, nakręcono w czerni i bieli na kamerach cyfrowych marki RED[17]; estetyka Manka powielała tę zaprezentowaną przez Gregga Tolanda w Obywatelu Kanie[18]. Sceny odbywające się w nocy, aby uzyskały zamierzone oświetlenie, nakręcono w ciągu dnia techniką zwaną nocą amerykańską[19].

Postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Film zmontował stały montażysta Finchera Kirk Baxter. Podobnie jak każdy inny film Finchera, Mank w sporym stopniu używa pomocy komputerowo generowanych obrazów, by lepiej oddać szczegóły epoki[16]. Po zebraniu dźwięku na planie, został on skompresowany, aby brzmieć jak te z filmów złotej ery[20]. Muzyka, autorstwa Trenta Reznora i Atticusa Rossa, skomponowana wyłącznie na autentycznych epokowo instrumentach, została nagrana przy użyciu starych mikrofonów, aby nadać jej charakterystyczny dźwięk przypominający lata 40.[20].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Ograniczone pokazy kinowe odbywały się od 13 listopada 2020, na Netfliksie film zagościł 4 grudnia[21]. Tylko w pierwszym dniu Mank był w dziesiątce najchętniej oglądanych produkcji w serwisie.[22]. Całkowite przychody kinowe szacuje się na około 100 tys. dolarów[23].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Mank uzyskał uznanie krytyków. Agregator Rotten Tomatoes na 340 recenzji 83% zliczył jako „pozytywne”[24]. Szeroko chwalono w szczególności aspekty wizualne i techniczne filmu[24][25]. Pisząc dla portalu Filmweb Jakub Popielecki, w bardzo pozytywnej recenzji, zauważa, że mieszający prawdę z fikcją Mank to „na poły hołd dla Fabryki Snów, na poły szpila dla Fabryki Kłamstw”; uważa także za intrygujący fakt, iż David Fincher – reżyser znany z niepisania scenariuszy, opowiada historię właśnie z punktu widzenia scenarzysty[26]. Przyznając filmowi najwyższą ocenę pięciu gwiazdek w recenzji dla The Guardian Peter Bradshaw podobnie pochwalił grę między prawdą a fikcją, zauważając także paralele między życiem Mankiewicza a Jacka Finchera[27].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

  • Obywatel Welles (RKO 281, 1999) – inny film fabularny o powstawaniu Obywatela Kane’a.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Mank. s. Netflix. [dostęp 2021-12-15].
  2. ↑ Zach Moore, Chris Beachum: ‘Mank’ : Who are the true life people in David Fincher’s Netflix film about ‘Citizen Kane’?. 6 grudnia 2020. s. GoldDerby. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
  3. ↑ David Sims: ‘I’m Not Lamenting the Existence of Marvel’. 4 grudnia 2020. s. The Atlantic. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  4. ↑ Pauline Kael: Raising Kane. 12 lutego 1971. s. The New Yorker. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  5. ↑ Jonathan Rosenbaum: I Missed It at the Movies: Objections to “Raising KANE”. 21 października 2020. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  6. ↑ a b Ben Kenigsberg: Who Wrote ‘Citizen Kane’? It’s No Mystery. 6 grudnia 2020. s. The New York Times. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  7. ↑ David Crow: What the Mank Ending Leaves Out About Orson Welles and Citizen Kane. 4 grudnia 2020. s. Den of Geek. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  8. ↑ Brent Lang: Magnificent Obsession: David Fincher on His Three-Decade Quest to Bring ‘Mank’ to Life. s. Variety. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  9. ↑ Borys Kit: Gary Oldman to Star in David Fincher’s Biopic of ‘Citizen Kane’ Co-Writer Herman Mankiewicz. 10 czerwca 2019. s. Hollywood Reporter. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  10. ↑ Amanda N'Duka: ‘Mank’: Amanda Seyfried, Lily Collins, ‘Downton Abbey’s Tuppence Middleton & More Join David Fincher Pic. 15 października 2019. s. Deadline Hollywood. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  11. ↑ Mark Salisbury: ‘Mank’ writer-producer Eric Roth on working with Fincher, ’Dune’, Scorsese’s next project. 14 kwietnia 2021. s. Screen Daily. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  12. ↑ Elsa Keslassy: David Fincher Has Signed a Four-Year Deal With Netflix, Director Tells French Magazine. 12 listopada 2020. s. Variety. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
  13. ↑ Tomasz Gardziński: David Fincher związał się z Netfliksem na 4 lata. Dostaniemy więcej produkcji od reżysera. 12 listopada 2020. s. Spider’s Web. [dostęp 2021-12-20]. (pol.).
  14. ↑ Mank - Productin List. s. Film & Television Industry Alliance. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  15. ↑ Principal photography wraps on Netflix biopic ‘Mank’. 4 lutego 2020. s. Wellesnet. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  16. ↑ a b Mank (2020). 8 stycznia 2021. s. Film Oblivion. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  17. ↑ Mank (2020) Technical Specifications. s. ShotOnWhat?. [dostęp 2021-12-21]. (ang.).
  18. ↑ Will Tizard: ‘Mank’ DP Erik Messerschmidt on Influence of Gregg Toland, Working With David Fincher. 17 listopada 2021. s. Variety. [dostęp 2021-12-21]. (ang.).
  19. ↑ Bill Desowitz: How ‘Mank’ Shot Day for Night, and in Hi-Dynamic Range Black-and-White. 7 grudnia 2020. s. IndieWire. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  20. ↑ a b Chris Evangelista: 'Mank' Is Supposed To Look, And Sound, Like A Long-Lost Older Film. 27 sierpnia 2020. s. Slash Film. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  21. ↑ Jordan Ruimy: David Fincher's ‘Mank' Will Be Released in Theaters on November 13th. 26 sierpnia 2020. s. World of Reel. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  22. ↑ Adam White: Mank slips out of Netflix’s top 10 most-watched list within a day of release. 8 grudnia 2021. s. The Independent. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  23. ↑ Mank (2020) - Financial Information. s. The Numbers. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  24. ↑ a b Mank. s. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  25. ↑ Virginia Pittman: ‘Mank’ review: Master class in cinematography and sound. 22 marca 2021. s. AIPT Comics. [dostęp 2021-12-20]. (ang.).
  26. ↑ Jakub Popielecki: Mank (2020) - recenzja filmu. s. Filmweb. [dostęp 2021-12-21]. (pol.).
  27. ↑ Pete Bradshaw: Mank review – David Fincher swooningly revisits myth of Citizen Kane. 6 listopada 2020. s. The Guardian. [dostęp 2021-12-21]. (ang.).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Na jej podstawie nazwana zostanie Susan Alexander Kane w Obywatelu Kanie[2].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Filmy w reżyserii Davida Finchera
1990-99
2000-09
2010-19
2020-29

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mank_(film)&oldid=72259133”