Marceli Godlewski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marceli Godlewski
Prezbiter
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Ilustracja
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

15 stycznia 1865
Turczyn

Data i miejsce śmierci

25 grudnia 1945
Anin

Miejsce pochówku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Proboszcz parafii Wszystkich Świętych
w Warszawie
Okres sprawowania

1915–1945

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

archidiecezja warszawska

Prezbiterat

1888

Odznaczenia
Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (1893-1908)
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grób Marcelego Godlewskiego na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Marceli Godlewski (ur. 15 stycznia 1865 w Turczynie, zm. 25 grudnia 1945 w Aninie) – polski ksiądz rzymskokatolicki, prałat, działacz społeczny, polityk endecki, członek Komitetu Narodowego Polskiego (1914–1917)[1] oraz Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Ignacego i Katarzyny z Kuczyńskich[2]. Ukończył gimnazjum w Suwałkach, a następnie seminarium duchowne w Sejnach[2]. W 1888 otrzymał święcenia kapłańskie, a następnie ukończył studia teologiczne w Rzymie. W 1903 otrzymał order Pro Ecclesia et Pontifice[3].

Pracował w seminarium duchownym, po czym w 1905 przerwał posługę tam i zaangażował się w działalność dobroczynną[4]. W tym samym roku założył Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich[5], którego celem było przeciwdziałanie nędzy, a także wspieranie rozwoju ludności robotniczej w kwestiach religijnych, gospodarczych i oświatowych. W 1909 otworzył Dom Ludowy, w ramach którego działało wiele samopomocowych instytucji: kasa oszczędnościowo-pożyczkowa, tania jadłodajnia, świetlica, sala kinowa. Rozporządzeniem władz administracyjnych został zdegradowany ze stanowiska proboszcza parafii św. Marcina przy ul. Piwnej w Warszawie[6]. W 1913 obchodził jubileusz 25-lecia kapłaństwa[7]. Był członkiem Ligi Narodowej[8].

W sierpniu 1914 wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego stołecznego miasta Warszawy[9]. W odpowiedzi na deklarację wodza naczelnego wojsk rosyjskich wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914, podpisał telegram dziękczynny, głoszący m.in., że krew synów Polski, przelana łącznie z krwią synów Rosyi w walce ze wspólnym wrogiem, stanie się największą rękojmią nowego życia w pokoju i przyjaźni dwóch narodów słowiańskich[10].

Od 1915 był proboszczem w parafii Wszystkich Świętych w Warszawie. Po zamordowaniu w grudniu 1922 Gabriela Narutowicza przez Eligiusza Niewiadomskiego odbierał w kościele Wszystkich Świętych od młodzieży endeckiej przysięgę wierności ideałom Niewiadomskiego[11].

W latach 1940–1942 parafia znajdowała się w granicach getta, a ksiądz prałat Godlewski zaangażował się w niesienie pomocy Żydom[5]. Pomógł w ucieczce z getta m.in. Wandzie i Krzysztofowi Zamenhofom. W lipcu 2009 Instytut Jad Waszem przyznał mu medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[12].

Został pochowany w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 107–VI–23/30)[13][14].

Działalność i przynależność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Działalność wydawnicza[edytuj | edytuj kod]

  • Tygodnik „Kronika Rodzinna” (1905–1911 redaktor, od 1911 wydawca)
  • Dodatek do „Kroniki” – tygodnik społeczny „Nasz Sztandar” (od 1913 wydawca)
  • Tygodnik „Pracownik Polski” (1907–1910 redaktor)
  • Miesięcznik „Któż jak Bóg” (w 1909 wznowił wydawanie, 1909–1915 wydawca i redaktor odpowiedzialny)
  • Miesięcznik „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”
  • Gazeta codzienna „Kuryer dla wszystkich” (wychodziła pod kierownictwem księdza od 23 sierpnia 1914)
  • „Wiadomości Parafjalne • Katolicki Tygodnik Parafji Wszystkich Świętych”

Publikacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa, przedmową do obecnego wydania i komentarzem opatrzył Tomasz Wituch, t. II, Warszawa 1988, s. 202
  2. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 211.
  3. ↑ Odznaczony tym orderem został wówczas także ks. Hipolit Skimborowicz. Zob. Wiadomości bieżące. „Kurier Warszawski”, s. 3, Nr 124 z 6 maja 1903. 
  4. ↑ Ksiądz – działacz społeczny. „Nowości Illustrowane”. Nr 6, s. 12-13, 10 lutego 1906. 
  5. ↑ a b Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Leksykon Historii Polski, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1995, s. 205, ISBN 83-214-1042-1, OCLC 69545827.
  6. ↑ Degradacya proboszcza. „Nowości Illustrowane”. Nr 5, s. 13, 3 lutego 1912. 
  7. ↑ Jubileusz ks. prałata M. Godlewskiego. „Kurier Warszawski”, s. 11, Nr 33 z 2 lutego 1913. 
  8. ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 574.
  9. ↑ Jan Gebethner: Młodość wydawcy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 209.
  10. ↑ Kazimierz Władysław Kumaniecki, Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.
  11. ↑ Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 364.
  12. ↑ Godlewski Marceli. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2013-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
  13. ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
  14. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW KOSTKA ZWOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-01-03].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marceli_Godlewski&oldid=71279026”