Mikołaj IV (papież) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mikołaj IV
Nicolaus Quartus
	Girolamus Masci
	Papież; Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	30 września 1227 ; Ascoli Piceno
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1292 ; Rzym
	Papież
Okres sprawowania	1288-1292
	Generał zakonu franciszkanów
Okres sprawowania	1274–1279
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	12 kwietnia 1281
Sakra biskupia	1281 (?)
Kreacja kardynalska	12 marca 1278; Mikołaj III
Kościół tytularny	Santa Pudenziana (1279)
Pontyfikat	22 lutego 1288
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołaj IV (łac. Nicolaus IV, właśc. Girolamo Masci OFM; ur. 30 września 1227 w Lisciano, zm. 4 kwietnia 1292 w Rzymie^[1]) – franciszkanin, papież, w okresie od 22 lutego 1288 do 4 kwietnia 1292^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]

Mikołaj IV urodził się w grodzie Lisciano w Ascoli Piceno, w zachodniej prowincji Marche^[1]. W roku 1272 pełnił funkcję legata papieskiego w Grecji, gdzie udał się, aby zaprosić delegację tamtejszego kościoła prawosławnego do wzięcia udziału w XIV Soborze Powszechnym^[1]. W roku 1274 zastąpił Bonawenturę z Bagnoregio, będąc wybranym przez minorytów na ósmego następcę św. Franciszka z Asyżu – generałem franciszkanów^[1]. Cztery lata później został mianowany przez Mikołaja III kardynałem prezbiterem^[2] Santa Pudenziana. Papież Marcin IV w 1281 mianował go biskupem diecezji suburbikarnej Palestrina^[2].

W czasie konklawe, rozpoczętego w 1287 i trwającego jedenaście miesięcy, kilku kardynałów zmarło, a kilku innych znacznie podupadło na zdrowiu^[2]. Girolamo Masci został wybrany na Stolicę Piotrową 15 lutego 1288, lecz odmówił przyjęcia godności; jednak kardynałowie odrzucili jego odmowę i wybrali go ponownie 22 lutego^[1].

Pontyfikat[edytuj | edytuj kod]

Zaraz po wyborze mianował się dożywotnim senatorem^[1]. Pomimo pobożności i zrównoważenia, wykazywał dużą usłużność wobec arystokratycznego rodu Colonnów, m.in. mianując Giovanniego Colonnę, jedynym senatorem^[1]. 8 sierpnia 1288 ogłosił wyprawę krzyżową przeciwko Władysławowi Kumanowi.

Naglącym zadaniem było rozstrzygnięcie ciągnącego się sporu o Sycylię, utraconą przez Andegawenów, po nieszporach sycylijskich^[1]. 29 maja 1289 Mikołaj IV koronował Karola Kulawego, syna Karola I Andegaweńskiego na króla Sycylii i Jerozolimy (warunkiem koronacji było uznanie przez Karola zwierzchnictwa papieskiego)^[1]. W lutym 1291 zawarł traktat z Alfonsem III Liberalnym (uwalniając go od ekskomuniki) i Filipem IV Pięknym, dotyczący odebrania Sycylii z rąk Jakuba II Sprawiedliwego^[1]. Jednak 18 czerwca 1291 roku Alfons III zmarł i Jakub II został królem i Sycylii, i Aragonii, jego brat Fryderyk II został wiceregentem wyspy^[1]. W 1289 roku papież zawarł konkordat z portugalskim królem Dionizym I.

W Wielkanoc 1288 r. spotkał się z Bar Saumą, nestoriańskim mnichem i posłem władcy Ilchanatu, który próbował nawiązać przymierze z chrześcijańską Europą przeciwko muzułmanom w walce o panowanie na Bliskim Wschodzie. Jednocześnie Bar Sauma przekazał papieżowi informacje o życiu chrześcijan w Azji, a szczególnie wśród Mongołów i Chińczyków^[3].

Utrata Akki w 1291 sprowokowała chęć zwołania krucjaty^[2]. Mikołaj IV wysyłał franciszkańskich misjonarzy na Bałkany i Bliski Wschód^[1]. Wysłał także pierwszego misjonarza do Chin – Jana z Montecorvino, który został później mianowany arcybiskupem Pekinu^[2].

Jego konstytucja z 18 lipca 1289 zagwarantowała połowę przychodów Kurii Rzymskiej kolegium kardynalskiemu^[1]. Dokument pochodzący z okresu panowania Mikołaja IV Taxatio Ecclesiastica Angliae et Walliae Auctoritate (1291-1292), dotyczący zbiórki daniny kościelnej na Wyspach Brytyjskich, jest ważnym źródłem informacji dla historyków zajmujących się dziejami średniowiecznej Anglii i Walii.

Za pontyfikatu Mikołaja IV ozdobiono mozaikami rzymskie bazyliki: Santa Maria Maggiore oraz św. Jana na Lateranie^[2]. Papież Mikołaj IV zmarł w pałacu apostolskim obok rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore, który został wybudowany na jego własne życzenie^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 286-288. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 104-105. ISBN 83-7006-437-X.
↑ JosephJ. Cummins JosephJ., Największe zagadki historii – nieznane wydarzenia, KatarzynaK. Ciarcińska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2009, s. 56, ISBN 978-83-11-11457-9, OCLC 316514805 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Michał Gryczyński: Leksykon papieży. Katowice: Książnica, 2007, s. 198-199. ISBN 978-83-7132-964-7.
Pope Nicholas IV. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-01-01]. (ang.).

[Kelly-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 286-288. ISBN 83-06-02633-0.

[Wollpert-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 104-105. ISBN 83-7006-437-X.

[Cummins-3] JosephJ. Cummins JosephJ., Największe zagadki historii – nieznane wydarzenia, KatarzynaK. Ciarcińska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2009, s. 56, ISBN 978-83-11-11457-9, OCLC 316514805 .

[wikariusz-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m wikariusz generalny

[1]

[2]

[3]

[A]

Początki	Asyż Franciszek z Asyżu Klara z Asyżu Źródła franciszkańskie Pierwsi towarzysze Krzyż z San Damiano Porcjunkula Greccio La Verna Carceri Transitus Pieśń słoneczna Reguła niezatwierdzona Reguła zatwierdzona Testament Życiorys pierwszy Żywot naszego ojca Życiorys drugi Sacrum Commercium Życiorys większy Życiorys mniejszy Kwiatki św. Franciszka
Święci i błogosławieni rodziny franciszkańskiej	Antoni z Padwy Elżbieta z Turyngii Agnieszka z Asyżu Róża z Viterbo Salomea Piastówna Ludwik IX Agnieszka z Pragi Kinga (Kunegunda) Małgorzata z Kortony Jolenta Helena Aniela z Foligno Rajmund Llull Jan z Montecorvino Odoryk de Pordenone Konrad z Piacenzy Brygida Szwedzka Mikołaj Tavelić Jakub Strzemię Bernardyn ze Sieny Jan Kapistran Jakub z Marchii Szymon z Lipnicy Jan z Dukli Władysław z Gielniowa Katarzyna z Genui Męczennicy z Gorkum Karol Boromeusz Paschalis Baylón Męczennicy z Pragi Józef z Kupertynu Rafał Chyliński Wincenty Pallotti Jan Maria Vianney Jan Bosko Salwator Lilli Adam Chmielowski Aniela Salawa Bernardyna Maria Jabłońska Maksymilian Maria Kolbe Leopold Mandić Pio z Pietrelciny Zbigniew Strzałkowski i Michał Tomaszek
Wybitni uczeni franciszkańscy	Bonawentura z Bagnoregio Robert Grosseteste Jan Duns Szkot Mikołaj z Liry Matteo d’Acquasparta Piotr Jan Olivi Michał z Ceseny William Ockham Aleksander z Hales Roger Bacon Piotr z Alkantary Luke Wadding Agostino Gemelli Gabriel Maria Allegra Luca Pacioli Raniero Cantalamessa Frédéric Manns
Papieże	Mikołaj IV Aleksander V (antypapież) Sykstus IV Sykstus V Klemens XIV Pius IX (tercjarz) Leon XIII (tercjarz) Pius X (tercjarz) Jan XXIII (tercjarz)
Działalność, instytucje, siedziby	Kaznodzieja Domu Papieskiego Antonianum Seraphicum Kustodia Ziemi Świętej Studium Biblicum Franciscanum Centrum Studiów o Chrześcijańskim Wschodzie Bazylika Najświętszej Marii Panny od Aniołów w Asyżu Bazylika św. Franciszka w Asyżu Bazylika św. Klary w Asyżu Bazylika św. Antoniego w Padwie
Zakon franciszkański	Zakon Braci Mniejszych Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych Zakon Braci Mniejszych Kapucynów Zakon Świętej Klary (klaryski) Franciszkański Zakon Świeckich (tercjarze) Trzeci Zakon Regularny żeńskie zgromadzenia franciszkańskie Franciszkanie Odnowy Franciszkanie Niepokalanej FRA Albertyni Albertynki