Milan Nedić – Wikipedia, wolna encyklopedia

Milan Nedić
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 września 1878
Grocka

Data i miejsce śmierci

4 lutego 1946
Belgrad

Premier Serbii
Okres

od 29 sierpnia 1941
do 4 października 1944

Poprzednik

Milan Aćimović

minister spraw wewnętrznych
Okres

od 5 listopada 1943
do 4 października 1944

Poprzednik

Tanasije Dinić

Odznaczenia
Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego z mieczami (Serbia) Wielki Oficer Orderu Korony Jugosłowiańskiej Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy (Serbia) Wielki Oficer Orderu Orła Białego (Serbia) Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii (1932–1947)

Milan Nedić (srb. Милан Недић, ur. 2 września 1878 w Grocce, zm. 4 lutego 1946 w Belgradzie) – generał serbski, od 1941 roku premier kolaboracyjnego rządu w okupowanej przez III Rzeszę Serbii, nazwanej od jego nazwiska Serbią Nedicia.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w miejscowości Grocka, leżącej koło Belgradu[1]. Ukończył akademię wojskową w 1904 i zaczął służbę wojskową. W 1910 awansowano go na majora. W czasie wojen bałkańskich otrzymał sporo odznaczeń i medali za odwagę. W 1913 został awansowany na podpułkownika.

W czasie I wojny światowej Nedić został awansowany na pułkownika i odkomenderowany do sztabu generalnego. W czasie odwrotu wojsk serbskich przez Księstwo Albanii i Królestwo Czarnogóry, jego oddział stanowił ochronę sztabu.

Po I wojnie światowej nadal awansował. W 1923 został mianowany generałem dywizji[2], a w 1930 generałem armii. W 1939 został mianowany ministrem wojny i marynarki. Został jednak zdymisjonowany w listopadzie 1940 przez regenta księcia Pawła po tym, jak sprzeciwił się wojnie z Niemcami.

Po niemieckiej inwazji na Jugosławię Nedić nie został wzięty do niewoli, ale osadzony w areszcie domowym[1]. W sierpniu 1941 Nedić przyjął propozycję zostania premierem marionetkowego państwa, znanego jako Serbia Nedicia[1]. Tzw. Rząd Ocalenia Narodowego został powołany 29 sierpnia 1941 roku. 1 września 1941, w radiowym przemówieniu, Nedić uzasadnił swoją decyzję tym, że „musi ratować jądro serbskiej ludności” przed okupacją niemiecką, włoską, węgierską i bułgarską, a także kolaborantami chorwackimi, bośniackimi i albańskimi. W grudniu 1941 rząd serbski na uchodźstwie pozbawił Nedicia stopnia generalskiego[1]. W czasie jego rządów, przyjęto sporo serbskich uchodźców z innych części Jugosławii, ale też dochodziło do zbrodni niemieckich na serbskich cywilach (patrz: masakra w Kragujevacu). W sierpniu 1942 Niemcy uznali Serbię za wolną od Żydów (niem. Judenfrei).

4 października 1944 rząd Nedicia został rozwiązany. Dwa dni później wyjechał do Wiednia, a stamtąd do Kitzbühel, wraz z kilkoma członkami swojego gabinetu[1]. W Kitzbühel nadal organizował posiedzenia rządu serbskiego. 6 lipca 1945 został aresztowany przez oddział amerykańskiej 3 Armii, która zajmowała Kitzbühel[1]. 1 stycznia 1946 został przekazany władzom komunistycznej Jugosławii. Popełnił samobójstwo 4 lutego 1946, wyskakując przez okno.

Próba rehabilitacji Milana Nedicia została w 2019 odrzucona przez Sąd Najwyższy Serbii[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Правоснажно одбијена рехабилитација Милана Недића. rts.rs. [dostęp 2022-01-09]. (serb.).
  2. S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 293.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]