Mutsuhito – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mutsuhito
睦仁
Imię japońskie
Kanji

明治天皇

Transkrypcja Hepburna

Meiji-tennō

Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Cesarz Japonii
Okres

od 9 stycznia 1867
do 30 lipca 1912

Poprzednik

Kōmei

Następca

Yoshihito

Dane biograficzne
Data urodzenia

3 listopada 1852

Data śmierci

30 lipca 1912

Ojciec

Kōmei

Matka

Yoshiko Nakayama

Cesarz Meiji w stroju wojskowym. Zdjęcie zrobione przez Kuichi Uchida, 1873
Edoardo Chiossone i Riyō Maruki, Portret cesarza Meiji, 1888

Mutsuhito (jap. 睦仁; ur. 3 listopada 1852 w Kioto, zm. 30 lipca 1912 w Tokio) – zgodnie z tradycją 122. cesarz Japonii, pośmiertnie zwany Meiji (jap. 明治天皇 Meiji-tennō), tak jak okres jego panowania (okres Meiji 18681912).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Początki rządów

[edytuj | edytuj kod]

Mutsuhito urodził się w 1852 r. w Kioto, jako drugi syn cesarza Kōmei. W lipcu 1860 roku uznany został za następcę tronu, a formalne rządy objął 9 stycznia 1867 roku, mając 15 lat.

W styczniu 1868 roku siły sprzeciwiające się rządom siogunów rodu Tokugawa obaliły ostatniego sioguna – Yoshinobu Tokugawę. W następstwie tego przewrotu cesarz uzyskał pełnię władzy w państwie. Japonia rozpoczęła proces szybkiej modernizacji i otwarcia na wpływy Zachodu.

W dniu 6 kwietnia 1868 roku Mutsuhito ogłosił „Przysięgę cesarską w pięciu artykułach” (Gokajō no goseimon). Zapowiedział w niej przeprowadzenie w kraju głębokich reform:

  • zwoływanie zgromadzeń obradujących nad problemami państwa, mających na względzie opinię publiczną;
  • udział całego społeczeństwa w tworzeniu nowego państwa;
  • sprawiedliwość i praworządność;
  • likwidację zacofania;
  • powszechny dostęp do wiedzy[1].

W maju 1869 roku przeniósł stolicę państwa z Kioto do Edo, któremu nadał nową nazwę Tokio (Wschodnia Stolica).

Polityka wewnętrzna

[edytuj | edytuj kod]

W 1871 r. cesarz zlikwidował feudalne domeny (hany), wprowadzając w ich miejsce prefektury podlegające bezpośrednio centralnemu rządowi.

W 1872 roku przeprowadzono reformy zmierzające do zmniejszenia obciążeń chłopów oraz poprawy ich sytuacji materialnej i społecznej. Rok później przystąpiono do realizacji planu wprowadzenia powszechnego szkolnictwa i utworzenia armii opartej na powszechnym poborze.

Jednocześnie dokonano zasadniczych zmian w strukturze klasowej społeczeństwa, znosząc wiele przywilejów warstwy samurajskiej i ograniczeń dotykających inne grupy społeczne. Zmiany te spotkały się z oporem części społeczeństwa. Jednak lokalne bunty zostały szybko stłumione. Przeprowadzono także zasadnicze zmiany ustroju państwa, które doprowadziły ostatecznie do wprowadzenia w Japonii monarchii konstytucyjnej o wyraźnej przewadze cesarza (Konstytucja Meiji).

Polityka zagraniczna

[edytuj | edytuj kod]

Na arenie międzynarodowej Japonia odniosła w latach 1894–1895 sukces w wojnie z Chinami, a następnie w latach 1904–1905 w wojnie z Rosją. Dzięki tym zwycięstwom Japończycy zajęli Koreę, Tajwan i mocno usadowili się w Mandżurii.

Ocena rządów

[edytuj | edytuj kod]

W okresie panowania Mutsuhito położono podwaliny pod budowę potężnego, nowoczesnego państwa japońskiego. Sam cesarz w znacznej mierze przyczynił się do zasadniczej przebudowy ustroju oraz struktury politycznej, gospodarczej i społecznej swojej monarchii. Kiedy zmarł w 1912 roku, cała Japonia okryła się żałobą.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ewa Pałasz-Rutkowska, Katarzyna Starecka: Japonia. Warszawa: TRIO, 2004, s. 34, seria: Historia państw świata w XX wieku. ISBN 83-88542-84-2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000.