Państwowa Inspekcja Pracy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Państwowa Inspekcja Pracy
Ilustracja
Siedziba PIP przy ul. Barskiej 28/30 w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

3 stycznia 1919

Główny Inspektor Pracy

Katarzyna Łażewska-Hrycko

Zastępca

Małgorzata Dziemińska
Jarosław Leśniewski
Dariusz Mińkowski

Budżet

321,44 mln zł (2017)[1]

Zatrudnienie

2444 (2017)[2]

Adres
ul. Barska 28/30
02-315 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Państwowa Inspekcja Pracy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Państwowa Inspekcja Pracy”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Państwowa Inspekcja Pracy”
Ziemia52°13′09,19″N 20°58′36,83″E/52,219219 20,976897
Strona internetowa

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – polski organ nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.

Siedziba PIP znajduje się przy ul. Barskiej 28/30 w Warszawie.

Kierownictwo[3][edytuj | edytuj kod]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Państwowa Inspekcja Pracy została powołana dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego 3 stycznia 1919[6]. Pierwszym Głównym Inspektorem Pracy był Franciszek Sokal, a jego następca, Marian Klott piastował to stanowisko od 1920 do wybuchu II wojny światowej.

W czasie okupacji inspekcja pracy została włączona do niemieckiego urzędu pracy (Arbeitsamt).

Po wojnie Państwowa Inspekcja Pracy była stopniowo odbudowywana, m.in. dzięki zaangażowaniu Głównego Inspektora Henryka Altmana.

Główny Inspektor Pracy ustanowił w 1989 nagrodę imienia Haliny Krahelskiej przyznawaną za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie prewencji zagrożeń zawodowych, nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, wynalazczości, projektowania i wdrażania bezpiecznych technik i technologii w zakresie ochrony pracy, a także popularyzacji prawa pracy i ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa pracy[7]”.

Główni inspektorzy pracy[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie materiału źródłowego[8]

Struktura i działalność[edytuj | edytuj kod]

W skład Państwowej Inspekcji Pracy wchodzą Główny Inspektorat Pracy (GIP), 16 inspektoratów okręgowych oraz Ośrodek Szkolenia PIP we Wrocławiu.

Zadaniem Państwowej Inspekcji Pracy jest kontrolowanie zakładów pracy i nadzorowanie przestrzegania przepisów z zakresu prawa pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy np. czy pracodawca wywiązuje się z ciążących na nim obowiązków (wynagrodzenie za pracę, czas pracy, urlopy, ochrona praw kobiet, zatrudnionych osób niepełnosprawnych i młodocianych, a także szeroko rozumianych wymagań bhp). Inspektorzy analizują także przyczyny wypadków w pracy (ciężkich, śmiertelnych, zbiorowych), o których pracodawca ma obowiązek poinformować PIP. Niepoinformowanie o takich wypadkach PIP może być podstawą do ukarania przez inspektora pracy.

W przypadku stwierdzenia łamania praw pracowniczych inspektorzy pracy mogą nałożyć mandat, kierować wnioski o ukaranie do sądów rejonowych, powiadamiać prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wydawać decyzje administracyjne o grzywnach na podstawie ustawy o czasie pracy kierowców. Grzywna może wynosić minimum 1000 zł, maks. 30 tys. zł.

Co roku Główny Inspektor Pracy przedstawia Sejmowi sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy[11]. Dokument jest publikowany w postaci druku sejmowego.

W przypadku drastycznego łamania przepisów bhp, lub gdy występuje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, Okręgowy Inspektor Pracy może nakazać zaprzestania działalności zakładu pracy. W przypadku, gdy zostaną naruszone przepisy BHP, inspektorzy w czasie kontroli nakazują usunięcie stwierdzonych uchybień w określonym w nakazie terminie lub natychmiastowo. Takie kontrole mogą być przeprowadzane o każdej porze dnia i nocy po uprzednim zawiadomienia pracodawcy o zamiarze wszczęcia kontroli[12]. Brak uprawnień inspektorów do wykonania czynności sprawdzających i rozpoznawczych przed formalnym wszczęciem kontroli utrudnia udowodnienie nielegalnego zatrudnienia w przypadku złożenia fałszywych oświadczeń przez pracodawcę, że pracownicy właśnie rozpoczęli pracę, więc jeszcze mają czas na zawarcie umowy czy zgłoszenie do ZUS[13].

Inspekcja udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy (porady osobiste i telefoniczne – szczegóły można znaleźć na stronach internetowych PIP). Kontroluje ponadto przestrzeganie przepisów w zakresie wprowadzania do obrotu maszyn, narzędzi itp. w zakresie podstawowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nowa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy[14], która weszła w życie 1 lipca 2007 przekazała inspekcji pracy dotychczasowe kompetencje wojewodów w zakresie kontrolowania legalności zatrudnienia obywateli polskich i obcokrajowców.

Nowelizacja art. 89a ustawy o transporcie drogowym (art. 37 pkt 6 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw)[15] stanowi, że inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy dokonują kontroli w zakresie przewozu drogowego. W związku z powyższym uprawnieni do kontroli mają prawo nałożyć na wykonującego przewozy drogowe lub inne czynności związane z tym przewozem karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej, tak samo jak organy Inspekcji Transportu Drogowego.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia[edytuj | edytuj kod]

Wydatki i dochody Państwowej Inspekcji Pracy są realizowane w części 12 budżetu państwa[16].

W 2017 wydatki PIP wyniosły 321,44 mln zł, a dochody 1,6 mln zł[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 2444 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 7586,7 zł[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Państwowej Inspekcji Pracy zaplanowano w wysokości 324,62 mln zł, a dochody 1,37 mln zł[17].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/3, 2/11. [dostęp 2018-09-25].
  2. ↑ a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 12 Państwowa Inspekcja Pracy. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, kwiecień 2018. s. 16. [dostęp 2018-09-25].
  3. ↑ Kierownictwo Państwowej Inspekcji Pracy [online], www.bip.pip.gov.pl [dostęp 2021-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-02].
  4. ↑ a b Marszałek Sejmu powołała nowego Głównego Inspektora Pracy. [w:] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. sejm.gov.pl, 10 lutego 2021. [dostęp 2021-02-10].
  5. ↑ Jarosław Leśniewski zastępcą Głównego Inspektora Pracy. pip.gov.pl, 2020-11-27. [dostęp 2020-12-01].
  6. ↑ Dekret tymczasowy o urządzeniu i działalności inspekcji pracy (Dz.U. z 1919 r. nr 5, poz. 90)
  7. ↑ Wręczenie Nagród Głównego Inspektora Pracy. fzz.org.pl. [dostęp 2023-12-20].
  8. ↑ 100-lecie PIP [online], 100-lecie.pip.gov.pl [dostęp 2019-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-16].
  9. ↑ Marszałek Sejmu powołała nowego szefa Państwowej Inspekcji Pracy. sejm.gov.pl, 2020-09-24. [dostęp 2020-09-24].
  10. ↑ Odszedł Andrzej Kwaliński. pip.gov.pl. [dostęp 2021-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-08)].
  11. ↑ Państwowa Inspekcja Pracy: Sprawozdania z działalności. [dostęp 2016-01-30].
  12. ↑ Sprawozdanie GIP za rok 2012. pip.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]., s. 220.
  13. ↑ Sprawozdanie GIP za rok 2012. pip.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]., s. 142.
  14. ↑ Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 97)
  15. ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 18, poz. 97
  16. ↑ Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026)
  17. ↑ Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r.. [w:] Dz.U. poz. 291 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2018. s. 12, 39. [dostęp 2018-09-25].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Edward Kołodziejczyk: Inspekcja Pracy w Polsce 1919–1999. Warszawa: Kolpress, 2003. ISBN 83-88919-06-7.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Państwowa_Inspekcja_Pracy&oldid=72688947”