Pedro Pires – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pedro Pires
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1934
São Filipe (Fogo)

Prezydent Republiki Zielonego Przylądka
Okres

od 22 marca 2001
do 9 września 2011

Poprzednik

António Mascarenhas Monteiro

Następca

Jorge Carlos Fonseca

Premier Republiki Zielonego Przylądka
Okres

od 8 lipca 1975
do 4 kwietnia 1991

Następca

Carlos Veiga

Odznaczenia
Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka) Wielki Komandor Orderu Republiki Gambii Order José Martí (Kuba) Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal) Wielki Łańcuch Orderu Timoru Wschodniego

Pedro de Verona Rodrigues Pires (wym. [ˈpedɾu vɨˈɾonɐ ʁuˈdɾiɡɨʃ ˈpiɾɨʃ]; ur. 29 kwietnia 1934 w São Filipe na wyspie Fogo) – kabowerdeński polityk. W latach 1975–1991 premier, zaś od 2001 do 2011 prezydent Republiki Zielonego Przylądka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w miejscowości São Filipe, w gminie São Lourenço, na wyspie Fogo, jako syn Luísa Rodriguesa Piresa i Marii Fidalga Lopes Pires. Ukończył szkołę średnią w Liceu Gil Eanes w S. Vicente, po czym rozpoczął studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Lizbońskiego (Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa). Uczęszczał na wykłady w Instytucie Studiów Imperialnych (Casa dos Estudantes do Império). Pełnił służbę wojskową w armii portugalskiej, z której zdezerterował w 1961. W Acrze nawiązał kontakt z kierownictwem Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC), zaś w Conakry poznał Amílcara Cabrala. Od 1962 zajmował się rekrutacją Kabowerdyjczyków na rzecz walki o niepodległości w ramach PAIGC. Wszedł w skład Komitetu Centralnego PAIGC. Wraz z innymi członkami partii przechodził szkolenie na Kubie, w ZSRR i w Gwinei Bissau. Podczas obrad II Kongresu PAIGC w 1973 został wybrany w skład Najwyższej Rady Walki oraz jej Komitetu Wykonawczego. Został również przewodniczącym Krajowej Komisji dla Capo Verde w ramach PAIGC. We wrześniu 1973 objął funkcję zastępcy komisarza ds. FARP w rządzie niepodległej Gwinei. Po tzw. rewolucji goździków stanął na czele narodowej delegacji, która negocjowała z Lizboną niepodległość Zielonego Przylądka. W sierpniu 1974 w jej imieniu podpisał porozumienie z Argel. 13 października 1974 przybył do Praia na pokładzie portugalskiego samolotu wojskowego. Objął kierownictwo nad kabowerdyjskim oddziałem PAIGC. 19 grudnia 1974 podpisał z rządem Portugalii porozumienie o przyznaniu Wyspom Zielonego Przylądka niepodległości, następnie zaś negocjował zasady przejęcia władzy w kraju. W 1974 został deputowanym Capo Verde, następnie zaś pierwszym w historii premierem Republiki Zielonego Przylądka – funkcję sprawował przez trzy kadencje. W 1981 stanął na czele rządzącej Afrykańskiej Partii Niepodległości Zielonego Przylądka (PAIVC), będącej jedynym legalnym ugrupowaniem w kraju. W 1991, wprowadzając system wielopartyjny, przegrał pierwsze wolne wybory parlamentarne i stracił stanowisko szefa rządu. Zachował jednak stanowisko sekretarza generalnego PAICV (od 1993 – przewodniczącego) i parlamentarzysty. W 2000 wycofał się z aktywnego życia politycznego, jednak rok później został wybrany prezydentem Republiki w wyborach powszechnych, pokonując byłego premiera Carlosa Veigę w drugiej turze niewielką przewagą głosów. W 2006 wystartował w wyborach na kolejną kadencję prezydencką i ponownie zwyciężył nad Veigą, tym razem w pierwszej turze większością 50,98% głosów. Zapowiedział, że nie będzie ubiegał się o sprawowanie funkcji publicznych po zakończeniu drugiej kadencji[1]. We wrześniu 2011 na stanowisko zastąpił go Jorge Carlos Fonseca.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Żonaty z Adélcią Barreto Pires. Ma dwie córki: Sarę i Indirę.

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Presidente de Cabo Verde não vai ocupar mais cargos públicos, jn.pt z 23 czerwca 2011 (port.).
  2. Office of The Gambian President: State House Online: Yahya A.J.J. Jammeh [online], web.archive.org, 4 marca 2016 [dostęp 2021-07-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  3. a b Ordens Honoríficas Portuguesas (port.).
  4. Cabo Verde: Presidente Pedro Pires em visita a Portugal | Jornal Digi… [online], archive.is, 6 września 2012 [dostęp 2021-07-18].
  5. Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).
  6. Pedro Pires bestows Cape Verde’s highest decoration upon Ramos-Horta. asemana.publ.cv. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-13)]., ASemana (ang.) [dostęp 2015-06-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]