French
DeutschPelazgos – Wikipedia, wolna encyklopedia
Pelazgos (gr. Πελασγός Pelasgós, łac. Pelasgus) – eponim mitycznego ludu Pelazgów zamieszkujących Półwysep Grecki przed przybyciem ludów greckich. Z uwagi na to, że Pelazgowie mieli zamieszkiwać zarówno Tesalię jak i Peloponez istnieje kilka niezależnych genealogii tego bohatera.
Genealogia arkadyjska[edytuj | edytuj kod]
Według tradycji arkadyjskiej Pelazgos ze związku z okeanidą Meliboją, nimfą Kyllene lub Dejanirą miał syna Likaona, który z kolei spłodził pięćdziesięciu synów, przeważnie eponimów miast i plemion greckich oraz córkę Kallisto, która urodziła Zeusowi syna Arkasa, eponima Arkadii. Według jednego rodowodu Pelazgos był synem Zeusa i Niobe, według drugiego był pierwszym człowiekiem zamieszkującym Arkadię. Podobno był urodzony z ziemi. Jako król Arkadii nauczył swój lud mieszkania w domach i rozróżniania roślin użytecznych i szkodliwych[a][1].
Genealogia argolidzka[edytuj | edytuj kod]
Drugą genealogię przekazał Pauzaniasz. Wedle niej Pelazgos był potomkiem Zeusa i Niobe dopiero w czwartym pokoleniu. Jego rodzicami byli Triopas i Sosis (albo Sois), a braćmi Iasos i Agenor. Był Argejczykiem, a nie Arkadyjczykiem. Gościł u siebie boginię Demeter, gdy ta poszukiwała swej córki i wybudował dla niej świątynię Demeter pelazgijskiej. Miał córkę Larisę, od której wziął nazwę akropol wznoszący się nad Argos[b][1].
Rodowód tesalski[edytuj | edytuj kod]
W wersji tesalskiej Pelazgos nie był ojcem, ale synem Larisy i Posejdona. Miał dwóch braci Achajosa i Ftiosa. Wraz z braćmi opuścił Peloponez i zajął Tesalię, która wówczas zwała się Hajmonią. Bracia wygnali dzikich mieszkańców tej krainy, a zdobycz podzielili między siebie. Tak powstały Achaja, Ftiotyda i Pelasgiotis. W pięć pokoleń później potomkowie trzech braci zostali wyparci z Tesalii przez Kuretów i Lelegów. Część wygnanych wówczas „Pelazgów” zawędrowała do Italii[c][1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tradycję arkadyjską przekazują Apollodoros w Bibliotece II 1, 1; III 8, 1; Strabon w Geografii V 221; Dionizjusz z Halikarnasu w Dawnych dziejach rzymskich I 11 i n.; Scholia do Eurypidesowego Orestesa 1642; Pauzaniasz w Wędrówkach po Helladzie VIII 1, 4
- ↑ Tradycję argejską przekazują Scholia do Eurypidesowego Orestesa 920; Hygin w Opowieściach mitycznych 145; Pauzaniasz w Wędrówkach po Helladzie I 14, 2; II 16, 1; Strabon w Geografii 370
- ↑ Tradycję tesalską przekazują Scholia do Apoloniusza Rodyjskiego I 580 i Dionizjusz z Halikarnasu w Dawnych dziejach rzymskich I 17
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Grimal 1987 ↓, s. 282.
- ↑ Grimal 1987 ↓, s. 282 i 375.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01069-0.