Petro Mirczuk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Petro Mirczuk
Петpо Мірчук
Ilustracja
Petro Mirczuk jako więzień KL-Auschwitz 1942
Data i miejsce urodzenia

26 czerwca 1913
Dobrowlany, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

16 maja 1999
Filadelfia, Pensylwania, USA

Zawód, zajęcie

prawnik, historyk

Narodowość

ukraińska

Petro Jurijowycz Mirczuk, ukr. Петро́ Ю́рійович Мірчу́к, ps. „Zalizniak” (ur. 26 czerwca 1913 w Dobrowlanach, zm. 16 maja 1999 w Filadelfii[1]) – doktor prawa, nauk politycznych i filozofii, ukraiński działacz społeczny i nacjonalistyczny, historyk, dziennikarz.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1932–33 i 1937-39 student Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.

Był członkiem Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów od jej powstania. Brał udział w wydawaniu „Biuletynu Krajowej Egzekutywy OUN na ziemiach zachodnioukraińskich” i czasopism OUN: Mołode Seło (ukr. Молоде Селo) i Nasz switohljad (ukr. Наш світогляд). Był referentem Krajowej Egzekutywy OUN. W latach 1933–1939 był kilkakrotnie aresztowany przez polską policję za działalność w ukraińskim ruchu nacjonalistycznym.

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę i rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Polsce wyjechał do Pragi, gdzie w latach 1939 – 1941 kontynuował studia na Wolnym Uniwersytecie Ukraińskim. 26 czerwca 1941 uzyskał stopień naukowy doktora praw i nauk politycznych.

Po krótkim pobycie w Wiedniu, w końcu sierpnia 1941 udał się nielegalnie do Lwowa, zajętego 30 czerwca przez Wehrmacht po ataku Niemiec na ZSRR. We wrześniu 1941 aresztowany przez Gestapo. Więziony w więzieniu przy Łąckiego we Lwowie, następnie w krakowskim więzieniu Montelupich. 20 lipca 1942 osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz (nr oboz. 49734). 17 stycznia 1945 ewakuowany w marszu śmierci z Auschwitz-Birkenau. Po czterech dniach marszu pieszego i dwóch dniach transportu koleją przybył 24 stycznia 1945 do KL Mauthausen-Gusen. 6 maja 1945 został wyzwolony w Ebensee wraz z innymi więźniami obozu przez armię amerykańską.

W latach 1945–1946 był przewodniczącym emigracyjnego Centralnego Związku Studentów Ukraińskich, w latach 1948–1952 członkiem zarządu Zagranicznych Formacji OUN. Pozostała na terytorium USRR rodzina Mirczuka była poddana represjom NKWD-GUGB – w 1948 z rąk NKWD zginęli rodzice i starsza siostra, dwie młodsze siostry zostały skazane na 10 lat łagru i zesłane na Syberię.

W 1950 wyemigrował do USA. Pracował jako adwokat, dziennikarz, bibliotekarz, uczył nauk politycznych w koledżach. Prezes Związku Ukraińskich Więźniów Politycznych w USA, długoletni członek kierownictwa Ukraińskiego Komitetu Kongresowego Ameryki. Współredaktor pism: Визвольний шлях, Гомін України, Українська трибуна, Український самостійник. W 1969 uzyskał doktorat z filozofii na Wolnym Uniwersytecie Ukraińskim w Monachium.

Pamiętnik Stelli Krenzbach

[edytuj | edytuj kod]

W 1957 r. Mirczuk przedrukował w zbiorze: W szeregach UPA: zbiór wspomnień b. żołnierzy Ukraińskiej Powstańczej Armii rzekome wspomnienia Stelli Krenzbach pod tytułem: Dzięki UPA jeszcze żyję (Живу ще завдяки УПА). Tekst, opublikowany po raz pierwszy 10 października 1954 w gazecie Ukrainske Slovo (Buenos Aires) i listopadzie-grudniu 1954 w gazecie Наша мета w Toronto pod nazwiskiem Stella Krenzbach opisuje historię Żydówki, która wstąpiła do UPA. Próby odnalezienia śladów Krenzbach w Izraelu przez Filipa Friedmana zakończyły się niepowodzeniem. Bohdan Kordiuk w 1958 w recenzji książki Filipa Friedmana opublikowanej na łamach ukraińskiej prasy emigracyjnej (Suchasna Ukraina, Monachium), określił tę historię jako mistyfikację i stwierdził, że żaden ze znanych mu członków UPA nigdy o niej nie słyszał[2][3].

 Osobny artykuł: Stella Krenzbach.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. http://www.ukrweekly.com/old/archive/1999/229912.shtml OBITUARY: Petro Mirchuk, member of liberation movement (The Ukrainian Weekly).
  2. Philip Friedman, Roads to Extinction: Essays on the Holocaust, ed. Ada June Friedman, introduction by Salo Wittmeyer Baron (New York: Conference on Jewish Social Studies, Jewish Publication Society" za: Per A. Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths, The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies, No. 2107, November 2011, ISSN 0889-275X, s. 63, przypis 263 do s. 25
  3. Bohdan Kordiuk, Retsenzii: Pro liudei, spovnennykh samoposviaty: Their Brother’s Keepers by Philip Friedman. With a Foreword by Father John A. O’Brien. Crown Publishers, Inc. New York, 1957, pp. 224,” Suchasna Ukraina (Munich) 15 (194), July 20, (1958) za: Per A. Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths, The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies, No. 2107, November 2011, ISSN 0889-275X, s. 64., przypis 264 do s. 25

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia, literatura

[edytuj | edytuj kod]
  • Мірчук Петро w: Енциклопедія історії України: Т. 6. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2009, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2