French
DeutschPiramida systemu kapitalistycznego – Wikipedia, wolna encyklopedia
Piramida systemu kapitalistycznego (ang. Pyramid of Capitalist System) – słynna i wielokrotnie reprodukowana amerykańska karykatura z 1911 roku, krytyczna wobec kapitalizmu[1], skopiowana z rosyjskiej ulotki z około 1901 roku[2].
Piramida opublikowana w gazecie Industrial Worker należącej do związku zawodowego Robotnicy Przemysłowi Świata, skupia się na stratyfikacji według klas i nierówności społecznych. Jej autorami są Nedeljkovich, Brashich i Kuharich[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Karykatura pokazuje hierarchię społeczną, z nielicznymi bogaczami na szczycie i zubożałymi masami na dole, wraz z opisem po francusku z lewej i angielsku z prawej strony. Na samym szczycie piramidy znajduje się worek z pieniędzmi ze znakiem dolara, poniżej arystokracja i przywódcy państw („rządzimy wami”). Pod nimi znajduje się duchowieństwo („ogłupiamy was”), poniżej wojsko („strzelamy do was”), a pod nimi wytwornie ubrana burżuazja („jemy dla was”). Podstawa piramidy jest utrzymywana przez umęczonych robotników i chłopów („pracujemy dla wszystkich”, „żywimy wszystkich”)[1].
Antykapitalistyczna praca oparta jest na starszych, podobnych karykaturach. W 1900 roku podczas kampanii wyborczej Belgijska Partia Robotnicza wykorzystała rysunek zatytułowany Pyramide à renverser („piramida, którą trzeba obalić”)[3]. Rok później ukazała się karykatura malarza Mikołaja Łochowa przedstawiająca hierarchię Imperium Rosyjskiego. W oryginale robotnicy podtrzymują piramidę na plecach, ze słowami: „Nadejdzie czas, kiedy ludzie w swojej wściekłości wyprostują zgięte plecy i zniszczą konstrukcję jednym potężnym pchnięciem ramion”[2]. Różnice między rosyjskim oryginałem z 1901 roku a amerykańską wersją z 1911 roku obejmują zastąpienie:
- dwugłowego czarnego orła symbolizującego Imperium Rosyjskie workiem z pieniędzmi,
- rosyjskiego cesarza Mikołaja II i cesarzowej Aleksandry bardziej ogólnym trio (arystokracja i przywódcy państw w garniturach),
- dwóch z trzech prawosławnych popów katolickim kardynałem i protestanckim pastorem oraz Cesarskiej Armii Rosyjskiej ogólną grupą żołnierzy.
Dodatkowo w amerykańskiej wersji nie ma rewolucyjnych słów. Natomiast na obu karykaturach leżące dziecko i dzieci-pracownicy symbolizują trudną sytuację robotników, a czerwony sztandar przez nich trzymany, symbolizuje powstanie ruchu socjalistycznego[4].
Podstawowym przesłaniem piramidy systemu kapitalistycznego jest krytyka tego systemu i obraz proletariatu na którym opiera się cała reszta. Gdyby proletariusze usunęli się z piramidy, mogliby obalić istniejący porządek społeczny[1]. Ten rodzaj krytyki kapitalizmu przypisywany jest francuskiemu socjaliście Louisowi Blancowi[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Pyramid of Capitalist System. Labor Arts. [dostęp 2022-05-01]. (ang.).
- ↑ a b Reinhard Bendix: A Political Caricature of Russia’s Social Hierarchy. University of California Press. s. 540. [dostęp 2022-05-01]. (ang.).
- ↑ Les affiches électorales mises à nu: Yes, we can. Lavenir. [dostęp 2022-05-01]. (fr.).
- ↑ Rune Nordin: Fackföreningsrörelsen i Sverige. Sztokholm: Prisma i samarbete med Landsorganisationen i Sverige, 1981. ISBN 978-91-518-1470-4.
- ↑ Geoff Mulgan: The Locust and the Bee: Predators and Creators in Capitalism’s Future. Princeton University Press, 2013. ISBN 978-1-4008-4665-8.