Polska Rada Ekumeniczna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Polska Rada Ekumeniczna
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

15 listopada 1946

Status

krajowa organizacja międzykościelna

Profil działalności

organizacja ekumeniczna

Zasięg

Polska

Prezes

ks. superintendent Andrzej Malicki

Członkowie

7 członków zwyczajnych + 2 organizacje stowarzyszone

brak współrzędnych
Strona internetowa

Polska Rada Ekumeniczna (PRE) – organizacja ekumeniczna zrzeszająca Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, cztery Kościoły protestanckie i dwa starokatolickie. Działalność rozpoczęła w czasie II wojny światowej, a formalna jej rejestracja nastąpiła w 1946. Jednym z jej celów jest zabieganie o pełną wolność religijną.

Członkowie PRE[edytuj | edytuj kod]

Kościoły członkowskie:

Członkowie stowarzyszeni:

Historia PRE[edytuj | edytuj kod]

Siedziba PRE w Warszawie przy ul. Willowej 1

Idea ruchu ekumenicznego narodziła się jeszcze przed I wojną światową[1], jednak dopiero w roku 1940 rozpoczęły się w Warszawie regularne konspiracyjne spotkania ekumeniczne przedstawicieli nierzymskokatolickich Kościołów[2]. W 1942 zawiązała się Tymczasowa Rada Ekumeniczna. W marcu 1944 w kaplicy metodystycznej w Warszawie duchowni Kościołów Ewangelicko-Augsburskiego, Ewangelicko-Reformowanego, Metodystycznego, Starokatolickiego Mariawitów i Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego podpisali dokument „Konfesja Polska. Wyznanie wiary polskich chrześcijan”[2]. Wybuch powstania warszawskiego zakończył ten etap współpracy[2].

15 listopada 1946 w Warszawie oficjalnie konstytuowała się Chrześcijańska Rada Ekumeniczna (od 1958 zwana Polską Radą Ekumeniczną) w obecności 46 delegatów z 12 Kościołów, które przystępują do Rady[2]. Były to: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Polski Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów, Zjednoczenie Kościołów Chrystusowych, Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej (przyjęty próbnie na rok), Unia Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Polski Narodowy Kościół Katolicki, Kościół Starokatolicki i Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny[3]. Pierwszym prezesem Rady został ks. Zygmunt Michelis z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Od 1947 do Rady należał utworzony w owym roku Zjednoczony Kościół Ewangeliczny (w jego skład wszedł KECh, a w 1953 również ZKCh i KChWE).

W 1950 i 1951 odbyły się dwa ekumeniczne nabożeństwa komunijne z udziałem duchownych z Kościołów Ewangelicko-Augsburskiego, Ewangelicko-Reformowanego, Metodystycznego, Chrześcijan Baptystów, Starokatolickiego Mariawitów i Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego[2].

W latach 1951–1955 na skutek presji władz PRL działania Polskiej Rady Ekumenicznej zostały zawieszone. 7 grudnia 1955 odbyło się pierwsze po czteroletniej przerwie zebranie Rady. W 1957 Polska Rada Ekumeniczna otrzymała status członka stowarzyszonego Światowej Rady Kościołów.

W 1974 oficjalnie nawiązano stosunki pomiędzy Polską Radą Ekumeniczną a Kościołem katolickim poprzez powołanie Komisji Mieszanej PRE i Komisji Episkopatu ds. Ekumenizmu[4]. Również w 1974 doszło do ukonstytuowania Komisji Kontaktów Polskiej Rady Ekumenicznej i Kościoła Ewangelickiego w Niemczech. Pierwszymi jej współprzewodniczącymi zostali ks. dr Helmut Hild, prezydent Kościoła Ewangelickiego Hesji, oraz prezes PRE i zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce bp Jan Niewieczerzał[5].

W 1980 przy Polskiej Radzie Ekumenicznej powstała Komisja ds. Nabożeństw Radiowych, która ustaliła plan transmisji nabożeństw Kościołów członkowskich w radiu. Pierwsze nabożeństwo zostało nadane 24 stycznia 1982 roku.

10 grudnia 1981 roku Prezydium PRE zostało przyjęte przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego[6]. Po wprowadzeniu stanu wojennego bp. Janusz Narzyński wraz z ks. Witoldem Benedyktowiczem w imieniu Polskiej Rady Ekumenicznej, wyrazili poparcie dla władz wojskowych[7]. Z ramienia PRE członkiem PRON była Barbara Enholc-Narzyńska[8]. W 1993 roku Zdzisław Tranda ustępując z urzędu prezesa PRE dokonał surowego rozrachunku z przeszłością. Uznał, że błędem było poparcie PRON-u w 1982 roku, a poparcie stanu wojennego było wyrazem słabości oraz braku odwagi[9].

W 1983 podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski doszło do jego pierwszego spotkania z przedstawicielami Kościołów Polskiej Rady Ekumenicznej. Podobne spotkania miały miejsce przy okazji jego kolejnych pielgrzymek do Polski w 1987, 1991, 1997 i 1999 roku.

Gdy w 1988 został rozwiązany ZKE, spośród kościołów utworzonych po jego rozpadzie jedynie Kościół Zielonoświątkowy w RP wyraził wolę pozostania członkiem Rady, jednak pod warunkiem zachowania statusu członka założyciela. Rada wykorzystała żądanie jako okazję, by pozbyć się ze swojego składu kłopotliwej denominacji[10].

23 stycznia 2000 Kościół Rzymskokatolicki oraz sześć Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej: Ewangelicko-Augsburski, Ewangelicko-Reformowany, Ewangelicko-Metodystyczny, Starokatolicki Mariawitów, Polskokatolicki i Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny – w luterańskim kościele Św. Trójcy w Warszawie podpisały dokument „Sakrament chrztu znakiem jedności” – o wspólnym uznaniu sakramentu chrztu. Baptyści jako jedyny członek PRE nie podpisali tego dokumentu[11].

Struktura PRE[edytuj | edytuj kod]

Prezesem Polskiej Rady Ekumenicznej jest bp Andrzej Malicki, superintendent Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP. Wiceprezesami Rady są abp Abel (ordynariusz diecezji lubelsko-chełmskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego) oraz bp Maria Karol Babi (były zwierzchnik Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP), sekretarzem ks. Adam Malina (prezes Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP), zaś skarbnikiem sup. Marek Izdebski (były zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Reformowanego). Dyrektorem biura PRE jest ks. dr Grzegorz Giemza z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego[12].

Na czele zarządu oddziału regionalnego Polskiej Rady Ekumenicznej tradycyjnie stoi duchowny jednego z Kościołów członkowskich PRE, wybrany w wyborach regionalnych przez lokalnych przedstawicieli Kościołów Polskiej Rady Ekumenicznej. Przewodniczącego wspiera wiceprzewodniczący, z pomocą skarbnika lub sekretarza. Każdy oddział regionalny ma swobodę w określaniu czasokresu trwania kadencji swoich władz.

Oddział Przewodniczący Kościół
Gdański bp Marcin Hintz Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Gorzowski bp Mirosław Wola Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Kaliski ks. Julian Kopiński Kościół Polskokatolicki w RP
Koszaliński ks. Janusz Staszczak Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Krakowski ks. Bartosz Norman Kościół Polskokatolicki w RP
Lubelski ks. Andrzej Gontarek Kościół Polskokatolicki w RP
Łódzki ks. Michał Makula Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Mazurski bp Paweł Hause Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Pomorsko-Kujawski ks. Janusz Olszański Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP
Poznański ks. sup. Sławomir Rodaszyński Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP
Szczeciński ks. Sławomir Janusz Sikora Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Śląski bp Marian Niemiec Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Świętokrzyski ks. Wojciech Rudkowski Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Warszawski ks. Piotr Gaś Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Wrocławski bp Ryszard Bogusz Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Zielonogórski vacat

Źródło:[13]

Stałą formą współpracy PRE z Rządem jest Komisja Wspólna Przedstawicieli Rządu RP i Polskiej Rady Ekumenicznej.

Cele PRE[edytuj | edytuj kod]

Celem Polskiej Rady Ekumenicznej według jej statutu jest duchowe zbliżenie i pielęgnowanie braterskich stosunków między Kościołami, w szczególności między Kościołami zrzeszonymi w Radzie. Jest to realizowane poprzez:

  1. szerzenie tolerancji religijnej i wzajemnego poszanowania wierzących należących do różnych wspólnot kościelnych,
  2. pogłębianie świadomości ekumenicznej wśród członków różnych Kościołów,
  3. prowadzenie i koordynowanie wspólnych programów i studiów nad tematyką ekumeniczną i wyznaniową,
  4. tworzenie i utrzymywanie instytutów ekumenicznych, zakładów wychowawczych i pomocy społecznej,
  5. promowanie działalności wydawniczej, informacyjnej i dokumentacyjnej w dziedzinie ekumenicznej i wyznaniowej,
  6. nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów ekumenicznych z Kościołami, narodowymi radami ekumenicznymi, międzynarodowymi i wyznaniowymi organizacjami ekumenicznymi za granicą,
  7. troskę o prawa człowieka,
  8. umacnianie pokoju społecznego w kraju i w stosunkach międzynarodowych,
  9. inicjowanie i realizowanie programów pomocy humanitarnej,
  10. wspieranie ruchów proekologicznych w imię poszanowania Boskiego dzieła stworzenia,
  11. pośredniczenie w polubownym rozwiązywaniu ewentualnych sporów między Kościołami.

Prezesi Polskiej Rady Ekumenicznej[edytuj | edytuj kod]

Dyrektorzy Biura PRE[edytuj | edytuj kod]

Historyczni członkowie PRE[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Krakiewicz 1963 ↓, s. 175.
  2. a b c d e Karski 2007 ↓, s. 267.
  3. Karski 2007 ↓, s. 11-12.
  4. Karski 2007 ↓, s. 294.
  5. Komisja Kontaktów Polskiej Rady Ekumenicznej i Kościoła Ewangelickiego w Niemczech. ekumenia.pl. [dostęp 2018-11-07].
  6. Karski 2012 ↓, s. 456.
  7. Michalak 2014 ↓, s. 347, 348.
  8. Michalak 2014 ↓, s. 348.
  9. Karski 2012 ↓, s. 461.
  10. Zieliński 2013 ↓, s. 107.
  11. Hanc 2016 ↓, s. 24.
  12. Bp Malicki nowym prezesem PRE [online], Polska Rada Ekumeniczna [dostęp 2023-03-31] (pol.).
  13. Oddziały regionalne [online], Polska Rada Ekumeniczna [dostęp 2023-03-31] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Wojciech Hanc. Polska Rada Ekumeniczna i jej znaczenie dla ekumenicznego dialogu. „Łódzkie Studia Teologiczne”. 25. 4, s. 13-28, 2016. 
  • Karol Karski: Od Edynburga do Porto Alegre. Sto lat dążeń ekumenicznych. Warszawa: ChAT, 2007. ISBN 978-83-60273-04-3.
  • Karol Karski: Polska Rada Ekumeniczna i jej uwikłanie w system komunistyczny. W: Kościoły chrześcijańskie w systemach totalitarnych. pod red. Jarosław Kłaczkow, Waldemar Rozynkowski. Toruń: 2012, s. 443-462.
  • Karol Karski. Ruch Ekumeniczny w Polsce 1940-1960. „Studia i Dokumenty Ekumeniczne”. Nr 1-2 (60-61) Rok XXIII, s. 9-98, 2007. ISSN 0239-5541. 
  • St. Krakiewicz: Polska Rada Ekumeniczna. W: Kalendarz jubileuszowy. Warszawa: ZKE, 1963, s. 175-178.
  • Ryszard Michalak: Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2014. ISBN 978-83-7842-124-5.
  • Tadeusz J. Zieliński: Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Warszawa: ChAT, 2013. ISBN 978-83-60273-30-2.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]