Pomnik Iwana Czerniachowskiego w Pieniężnie – Wikipedia, wolna encyklopedia
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Projektant | Hubert Maciejczyk |
Data odsłonięcia | 22 lipca 1971 |
Data likwidacji | wrzesień 2015 |
Położenie na mapie Pieniężna | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego | |
Położenie na mapie gminy Pieniężno | |
54°13′56,8″N 20°08′10,7″E/54,232444 20,136306 |
Pomnik Iwana Czerniachowskiego w Pieniężnie – nieistniejący pomnik znajdujący się do września 2015 roku w Pieniężnie, w powiecie braniewskim, w województwie warmińsko-mazurskim.
Pomnik powstał w 1971 dla upamiętnienia radzieckiego dowódcy wojskowego gen. Iwana Daniłowicza Czerniachowskiego w pobliżu miejsca, gdzie został on śmiertelnie ranny podczas operacji wschodniopruskiej w lutym 1945 roku. Projektantem był rzeźbiarz Hubert Maciejczyk, a uroczyste odsłonięcie nastąpiło 22 lipca 1971[1].
31 stycznia 2014 roku lokalne władze postanowiły zburzyć pomnik[2][3][4][5], uzasadniając to tym, że jest on dla Polaków symbolem komunizmu, totalitaryzmu i sowietyzacji[6]. Inicjatywę samorządową poparła Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która zaproponowała stronie rosyjskiej przeniesienie pomnika na teren obwodu królewieckiego. Propozycja ta wywołała protesty strony rosyjskiej, między innymi Ambasady Federacji Rosyjskiej w Warszawie, która skrytykowała propozycję jako nieuzasadnioną[7], a także rosyjskiego MSZ. W obronie pomnika pikietowało również w Moskwie kilkanaście osób przed Ambasadą RP. W lutym 2014 roku grupa Rosjan samowolnie odnowiła pomnik, a 18 lutego pod pomnikiem odbyła się uroczystość upamiętnienia 69. rocznicy śmierci gen. Iwana Czerniachowskiego zorganizowana przez Rosjan[8]. W maju 2014 roku pomnik został zdewastowany przez nieznanych sprawców, którzy namalowali na monumencie czerwoną farbą Znak Polski Walczącej i napis Precz z komuną. W tym samym okresie pod pomnikiem pikietowali również członkowie stowarzyszenia Solidarni 2010, żądając jego usunięcia. Inicjatywę likwidacji lub przeniesienia pomnika poparł także prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński[9].
W 2015 roku burmistrz Pieniężna – Kazimierz Kiejdo wystąpił do starostwa powiatowego w Braniewie z wnioskiem o rozbiórkę pomnika zgodnie z uchwałą rady miejskiej w Pieniężnie ze stycznia 2014 roku. Wniosek poparło również Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Rada Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa. 15 czerwca 2015 roku starosta braniewski Leszek Dziąg wydał zgodę na rozbiórkę pomnika[10]. Decyzję starosty skrytykowało między innymi rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ambasada Federacji Rosyjskiej w RP oraz przewodniczący rosyjskiej Dumy Państwowej Siergiej Naryszkin[11]. Rozbiórkę pomnika rozpoczęto 17 września 2015 roku – symbolicznie w 76. rocznicę agresji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku, a samego skucia medalionu z podobizną gen. Czerniachowskiego dokonał działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL – Władysław Kałudziński. Medalion z popiersiem zdeponowano w gminnym magazynie[12]. W kwietniu 2016 r. medalion przekazano dyrektorowi Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Andrzejowi Zawistowskiemu[13].
W 2023 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia krzyża wraz z tablicą poświęconą "Ofiarom I oraz II wojny światowej. Ofiarom nazizmu i komunizmu" w miejscu gdzie dawniej stał usunięty pomnik[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 173
- ↑ Калининградская область хочет взять шефство над памятником генералу Черняховскому в Польше
- ↑ Самый невезучий советский военачальник
- ↑ Поляки хотят снести памятник Черняховскому
- ↑ Почему в Польше решили снести памятник Черняховскому
- ↑ Przemysław Marzec, Piotr Bułakowski: Pieniężno usunie pomnik sowieckiego generała. Rosjanie oburzeni. RMF FM, Środa, 5 lutego (15:43). [dostęp 2014-02-21].
- ↑ Zdewastowano pomnik gen. Czerniachowskiego w Pieniężnie [online], rp.pl, 4 maja 2014 [dostęp 2015-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-28] (pol.).
- ↑ Zdewastowano pomnik gen. Iwana Czerniachowskiego w Pieniężnie. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2015-01-24]. (pol.).
- ↑ Rosjanie upamiętnią gen. Czerniachowskiego pod pomnikiem w Pieniężnie [online], Onet.pl, 18 lutego 2014 [dostęp 2015-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-18] (pol.).
- ↑ Starosta wyraził zgodę na rozbiórkę pomnika „kata AK”. pieniezno.wm.pl. [dostęp 2015-09-17]. (pol.).
- ↑ MSZ Rosji żąda od Polski wstrzymania rozbiórki pomnika gen. Czerniachowskiego w Pieniężnie. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2015-09-17]. (pol.).
- ↑ Rozpoczęła się rozbiórka pomnika generała Czerniachowskiego. pieniezno.wm.pl. [dostęp 2015-09-17]. (pol.).
- ↑ Pieniężno przekazało IPN popiersie sowieckiego generała. tvn24.pl. [dostęp 2016-04-30]. (pol.).
- ↑ W Pieniężnie odsłonięto krzyż w miejscu, gdzie stał pomnik gen. Czerniachowskiego [online], www.debata.olsztyn.pl, 19 sierpnia 2023 [dostęp 2024-02-25] (pol.).