Pomniki papieża Jana Pawła II – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pomniki Jana Pawła II – pomniki rzeźbiarskie i architektoniczne wzniesione dla upamiętnienia osoby i pontyfikatu Jana Pawła II w Polsce i poza jej granicami. Do momentu śmierci Jana Pawła II w 2005 w Polsce powstało ponad 230 posągów przedstawiających papieża-Polaka, w latach 2005–2009 powstało kolejnych 300^[1], a w kolejnych latach różne źródła podawały sumaryczną liczbę 700^[2][3] lub 800 pomników^[2][4].

Zjawisko[edytuj | edytuj kod]

Historia i chronologia[edytuj | edytuj kod]

Zwyczaj stawiania pomników papieżom datuje się od czasów średniowiecza, większą skalę przyjął w czasach nowożytnych. Pomniki zazwyczaj umieszczane były w kościołach, bazylikach rzymskich, jak również na placach miast należących do Państwa Kościelnego.

W Polsce od roku 1980 zaczęło być widoczne zjawisko stawiania pomników Janowi Pawłowi II. Za czasów PRL nie miało ono charakteru masowego, nieliczne monumenty stawiane były na terenach przykościelnych, często w miejscach ukrytych i dyskretnych (np. za prezbiterium kościoła, przy plebanii). Od 1998 roku dynamika powstawania pomników przybrała na sile, swoje maksimum uzyskując w roku 2000 (był to Rok Jubileuszowy oraz pierwsza rocznica najdłuższej, siódmej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w roku 1999) – odsłonięto wówczas blisko 50 pomników tego papieża^[5]. Dziewięć lat po śmierci Jana Pawła II, liczbę rzeźbiarskich, pełnoplastycznych pomników odsłoniętych w Polsce należy ocenić na około 700 obiektów. Liczba innych form pamięci: krzyży, kamieni pamiątkowych, obelisków, płyt i tablic pamiątkowych jest trudna do oszacowania, rząd wielkości należy oceniać na kilka tysięcy dzieł.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Do momentu śmierci Jana Pawła II, 2 kwietnia 2005 roku, w Polsce stanęło nieco ponad 230 rzeźbiarskich, przestrzennych pomników papieża Polaka. Najwięcej, na terenach Polski Południowej i Środkowej, szczególnie w okolicach Krakowa, Tarnowa oraz Łodzi. Wiele z nich znajduje się w Krakowie. Analiza rozmieszczenia geograficznego tych dzieł wykazuje, że najwięcej jest ich na terenach dawnych zaborów austriackiego i rosyjskiego, najmniej zaś na zachodzie i północy kraju (m.in. dzieła ze Szczecina i Polic). Po roku 2005 różnice w gęstości rozmieszczenia zaczęły się częściowo zacierać.

Artyści[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy pomnik odsłonił jesienią 1980 roku kardynał Franciszek Macharski na dziedzińcu Pałacu Biskupiego w Krakowie^[6]. Stojąca statua jest dziełem włoskiej rzeźbiarki Iole Sensi Croci, podarowana została Krakowowi przez włoskich artystów. Pierwszym pomnikiem zrealizowanym przez polskiego rzeźbiarza jest monumentalna, brązowa figura przy bazylice-katedrze w Tarnowie, wyrzeźbiona i odlana przez Bronisława Chromego, odsłonięta 21 czerwca 1981 roku.

Kraj zalewają też tańsze odlewy wykonywane z różnorodnych materiałów (brąz, polimery, beton) przez komercyjne wytwórnie. Często niskiej jakości, artystycznie mierne, są jednak tanie (koszt figury – ok. 4-5 tys. PLN) i dlatego spotykają się z zainteresowaniem inwestorów^[7].

Sytuacja po 2 kwietnia 2005[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Jana Pawła II, wznoszeniem papieskich pomników coraz częściej zainteresowane są lokalne samorządy, które ogłaszają konkursy (w latach 2005–2006 m.in. w: Piekarach Śląskich, Bielsku-Białej, Ostrowcu Świętokrzyskim, Stargardzie, Częstochowie, Toruniu, Ostrowi Mazowieckiej, Tarnogrodzie, Wrześni).

Zjawisko stawiania pomników Janowi Pawłowi II nie słabło. Powoli jednak zmieniała się funkcja zarówno nowych, jak i starych monumentów. Dzieła memoratywne nabierały funkcji kultowych, stając się figurami kandydata na ołtarze i w efekcie – osoby świętej. Jednocześnie przełamywane są dawne ograniczenia, tak w pomnikach rzeźbiarskich, jak i architektonicznych, czego przykładem może być odsłonięty 11 listopada 2006 roku pomnik Biblioteka Świętego Pielgrzyma w Głogowie (autorstwa Eugeniusza Józefowskiego i Adama Olejniczaka)^[8] czy nie zrealizowana do końca próba stworzenia przestrzennego monumentu w Ostrowcu Świętokrzyskim (autorstwa Andrzeja Zwolaka).

Obok pomników rzeźbiarskich istnieją również pomniki architektoniczne (przykład wspomnianego powyżej monumentu z Głogowa), krzyże i kamienie pamiątkowe, ołtarze, również figury i posągi umieszczane we wnętrzach (świątyń m.in. w kościele w Bączalu Dolnym czy szkół), lub na ich elewacjach (w niszach, na konsolach itp).

Pomniki na świecie[edytuj | edytuj kod]

Pomniki Jana Pawła II na świecie

Do momentu śmierci Jana Pawła II jego pomniki zrealizowane poza granicami Polski i znajdowały się w większości w USA, Kanadzie, Brazylii, Argentynie. Drugim wyznacznikiem, aktualnym do dziś, jest ich obecność w krajach o przeważającym wyznaniu katolickim, choć do 2001 r. wystawiono je m.in. w Japonii, Rumunii czy na Ukrainie. Skala zjawiska na świecie nigdy nie osiągnęła wielkości znanej z Polski, choć obecnie ilość pomników rzeźbiarskich znajdujących się poza krajem można szacować na ok. 200. Wiele z nich zostało zrealizowanych przez artystów polskich, są to przypadki albo kupowania gotowej figury w Polsce, albo zamawiania jej u artysty bądź nawet sprowadzanie go na miejsce na czas ostatecznej realizacji dzieła. Warto przy okazji zagranicznych pomników Jana Pawła II odnotować kilka dotyczących ich ciekawostek:

• największy pomnik znajduje się w Częstochowie – ma 14 m wysokości; inne: w Guadalupe w Meksyku i Ćennaju w Indiach mierzą ponad 6 m,
• Pomnik Jana Pawła II w Ploërmel we Francji stał się znany na świecie z powodu związanych z nim kontrowersji^[9]. Obecnie na skutek decyzji administracyjnej zagrożony jest wyburzeniem^{[brak potwierdzenia w źródle]},
• najbardziej odległy od Polski pomnik znajduje się w Aganie na wyspie Guam, jest to jedyny pomnik Jana Pawła II obracający się wokół własnej osi,
• w Toronto stoi pomnik, w którym Jan Paweł II ma źrenice w kształcie serc, pomnik jest dziełem Alexandra von Svobody,
• po 4 pomniki znajdują się w Nowym Jorku i Chicago.
• pomnik w San Cristóbal de La Laguna na Teneryfie.

Krytyka[edytuj | edytuj kod]

Masowe stawianie pomników papieża stało się obiektem krytyki wśród opinii publicznej i często używa się wobec niego pejoratywnego określenia pomnikoza^[10][11]. Podkreśla się karykaturalność niektórych pomników (przez co zostały one charakterystycznie nazwane, np. papież-Yoda, papież-Syrena, papież-Godzilla)^[12], ich nadmierną liczbę, marne walory artystyczne i estetyczne, kiczowatość^[13][14][11]. Wiele z pomników stało się obiektem internetowych żartów i memów, powstają nawet zestawienia i atlasy najbrzydszych czy najdziwniejszych monumentów^{[15][16][17][18]}.

Pomniki Jana Pawła II w Polsce (lista niepełna)[edytuj | edytuj kod]

Lokalizacja	Rok odsłonięcia	Autor	Opis, fundatorzy, uwagi	Zdjęcie
Augustów, Studzieniczna	2000	Czesław Dźwigaj	Dla upamiętnienia wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II 9 czerwca 1999 r. w Studzienicznej w 2000 r. wzniesiono pomnik autorstwa Czesława Dźwigaja z inskrypcją: „Byłem tu wiele razy, ale jako papież po raz pierwszy i chyba ostatni”.
Bolków	2006	Zbigniew Podurgiel	Pomnik powstał dzięki zbiórkom pieniężnym mieszkańców gminy Bolków oraz Społecznemu Komitetowi Budowy Pomnika. Odsłonięcia pomnika dokonał ordynariusz diecezji świdnickiej bp Ignacy Dec 2 kwietnia 2006 r.[19].
Białystok
Chomranice, kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego	2000	Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis]	Kopia rzeźby ze Studzienicznej[potrzebny przypis]
Częstochowa
Dukla, ul. Trakt Węgierski, koło Klasztora pw. św. Jana z Dukli w Dukli	1998	Maksymilian Biskupski[20]	Osobny artykuł: Krzyż Pojednania. Pomnik powstały po wizycie Jana Pawła II w Dukli w 1997. Stanowi on kompleks trzech pomników, wraz z pomnikiem św. Jana z Dukli i krzyżem pojednania. Stanął on w miejscu działa samobieżnego ISU-152, który był pomnikiem poświęconym bohaterom walczącym o przełęcz Dukielską[21][22][23].
Elbląg, katedra
Elbląg, Kościół bł. Doroty
Ełk, plac Jana Pawła II		Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis]
Gdańsk
Gdynia
Goleniów, kościół św. Jerzego		Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis]
Gorzów Wielkopolski	1999		Pomnik ten, odsłonięty w 1999 r. stoi na placu Jana Pawła II, który mieści się na gorzowskiej dzielnicy Górczyn. Prezentuje on postać Papieża z otwartymi rękami a napis głosi: „Nie bójcie się dawać świadectwa, nie lękajcie się świętości”. Pomnik stoi w miejscu odprawienia mszy polowej w roku pielgrzymki Papieża Jana Pawła II do ojczyzny, i jego pobytu w Gorzowie. Pomnik jest oświetlony nocą. Upamiętnia wizytę Ojca Świętego Jana Pawła II w Gorzowie Wlkp.[potrzebny przypis]
Goszczanów	2018		Pomnik Jana Pawła II został poświęcony 11 listopada 2018 roku (podczas odpustu św. Marcina). Został usytuowany na małym skwerku przed Kościołem Parafialnym św. Marcina i św. Stanisława w Goszczanowie przy ul. Tureckiej. Jest dziełem inspiracji emerytowanego proboszcza goszczanowskiego ks. kanonika Zdzisława Króla i przy jego znaczącym wkładzie finansowym oraz 16 ofiarodawców. Figura przedstawia papieża w stroju liturgicznym na cokole z czerwonego granitu. Monument miał upamiętnić setną rocznicę odzyskania niepodległości oraz czterdziestą rocznicę wyboru Karola Wojtyły na Papieża. Odsłonięcia pomnika dokonał ks. Król, który podziękował pozostałym fundatorom i zachęcał do modlitwy za przyczyną św. Jana Pawła II, w tym szczególnie modlitwy różańcowej.
Góra Liwocz			Pomnik przy Sanktuarium Chrystusowego Krzyża i Matki Bożej Królowej Pokoju na Liwoczu
Góra Świętej Anny
Groń Jana Pawła II (Dekanat Andrychów)	2001	Bogdana Ligęza-Drwal Światosław Karwat	Pomnik przy Sanktuarium Górskim Matki Bożej Królowej Gór. Dzieło Bogdany Ligęzy-Drwal i Światosława Karwata[24]
Kalisz	1999	Jan Kucz	pomnik Jana Pawła II w Kaliszu, w Śródmieściu, na placu św. Józefa, wzniesiony w 1999 według projektu Jana Kucza; upamiętnia wizytę Jana Pawła II złożoną w Kaliszu podczas podróży apostolskiej Jana Pawła II do Polski w 1997.
Kalwaria Zebrzydowska
Katowice	2006	Kazimierz Gustaw Zemła	Osobny artykuł: Pomnik Papieża Jana Pawła II w Katowicach.
Kluczbork	2008	Piotr Grzegorek
Konstancin
Koszalin, katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny	1 czerwca 1991 r.
Kraków, Pałac Biskupi	Został uroczyście odsłonięty w maju 1980 roku, w 60. rocznicę urodzin papieża (niektóre źródła podają jesień tego samego roku).	Jole Sensi Croci	Osobny artykuł: Pomnik Jana Pawła II na dziedzińcu Pałacu Biskupiego (Kraków). Jest to dar samego papieża, który przywiózł pomnik do Krakowa w czasie pierwszej pielgrzymki do Polski, w czerwcu 1979. Zgodnie z wolą Jana Pawła II stanął on na tle okien prywatnej kaplicy biskupów krakowskich.
Kraków, kościół św. Maksymiliana Kolbego na Mistrzejowicach	1991	Kazimierz Gustaw Zemła	Pomnik jest fundacją dwóch obywateli Macedonii, jego replika stoi od 1994 roku przy Wyższym Seminarium Duchownym w Łomży.
Kraków, kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza	Pomnik odsłonięto w październiku 1998 roku.	Władysław Dudek, Stefan Kowalówka
Kraków, Park Strzelecki	odsłonięty 1 lipca 2000.	Czesław Dźwigaj	Pomnik został ufundowany przez krakowskie bractwo kurkowe na pamiątkę spotkania z Ojcem Świętym w Watykanie. Siedząca figura papieża osadzona jest na kamieniu z czerwonego afrykańskiego marmuru, wieńczącym niewielki kopczyk.
Kraków, Park im. Henryka Jordana	2000	Stefan Dousa	Popiersie odsłonięte w listopadzie 2000 roku.
Kraków, Seminarium ks. zmartwychwstańców (ul. ks. Pawlickiego)	przed 2000?		Figura Jana Pawła II klęczącego przed Chrystusem znajduje się na terenie seminarium zakonnego księży Zmartwychwstańców na Dębnikach, pomnik ten odsłonięto prawdopodobnie jeszcze przed 2000 rokiem. Tam też znajduje się kopiec Jana Pawła II.
Kraków, Cmentarz Rakowicki	2005	Czesław Dźwigaj	Pomnik na Cmentarzu Rakowickim został odsłonięty kilka dni po śmierci papieża. Przedstawia Jana Pawła II klęczącego z różańcem w ręce. Na cokole widnieją daty papieskich pielgrzymek do Polski. Ustawiono go tak, by wskazywał drogę do kwatery, w której znajduje się rodzinny grobowiec Wojtyłów i Kaczorowskich. Figura autorstwa Czesława Dźwigaja została odlana już w 2000 roku, jednakże ze względu na dyskusję, jaką wywołał projekt odsłonięcia pomnika żyjącego Papieża na cmentarzu, pomysł odsunięto w czasie.
Kraków, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia	2006	Witold Cęckiewicz	Pomnik został odsłonięty 27 maja 2006 roku w czasie pielgrzymki do Polski papieża Benedykta XVI. Jest to 4,5-metrowej wysokości figura przedstawiająca papieża wypuszczającego z prawej dłoni gołębia pokoju, w lewej trzymająca pastorał.
Kraków, Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie	2007	Czesław Dźwigaj	Pomnik na placu przed kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława na Skałce, odsłonięty 3 listopada 2007, upamiętnia wizytę Jana Pawła II w klasztorze w 1979 roku. Głównym fundatorem jest krakowskie bractwo kurkowe
Kraków, klasztor na Skałce	2008	Wincenty Kućma z zespołem	Posąg Jana Pawła II jest jedną z siedmiu figur wchodzących w skład Ołtarza Trzech Tysiącleci, stojącego obok kościoła paulinów.
Kraków, kaplica św. Małgorzaty i św. Judyty	2008		Pomnik Jana Pawła II przed kaplicą na Salwatorze stanął w 2008 roku.
Kraków, Wawel	2008	Kazimierz Gustaw Zemła	3-metrowy pomnik przed katedrą wawelską poświęcił 12 października 2008 kardynał Stanisław Dziwisz. Projekt wzbudził kontrowersje w środowisku historyków sztuki i konserwatorów, którzy wyrażali wątpliwości wobec idei kolejnego pomnika papieża, miejsca jego ustawienia, projektu Gustawa Zemły i braku konkursu w tej sprawie[25][26].
Kraków, opactwo Cystersów w Mogile	2008[27]	Marek Kordyaczny[27]	Pomnik przed kościołem Matki Boskiej Wniebowziętej i św. Wacława w Mogile został poświęcony 14 września 2008 przed kard. Stanisława Dziwisza[27].
Kraków, kościół Matki Bożej Królowej Polski	2009	Carlo Balljana	Pomnik „Jan Paweł II-Wiatr Nadziei” odsłonięty został 16 października 2009. Znajduje się w Krakowie – Nowej Hucie, w dzielnicy XVI Bieńczyce, przy ul. Obrońców Krzyża 1 na osiedlu Złota Jesień. Odlana z brązu figura Jana Pawła II stoi na wapiennym głazie. Autorem rzeźby jest Włoch Carlo Balljana. Pomnik został odsłonięty został przez kardynała Stanisława Dziwisza 16 października 2009[28].
Kraków, kościół św. Mikołaja z Tolentino		Wojciech Batko	Popiersie.
Kraków, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy			Drewniana figura.
Kraków, Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się”	2016	Władysław Dudek	rzeźba z brązu wysokości 3,5 m poświęcona i odsłonięta 12 czerwca 2016[29].
Krotoszyn	2005		Pomnik Jana Pawła II w Krotoszynie został odsłonięty i poświęcony w 2005 r., który został usytuowany w pobliżu kościoła św. Andrzeja Boboli przy ul. Jerzego Popiełuszki w Krotoszynie. Monument został poświęcony przez biskupa Diecezji Kaliskiej ówczesnego Stanisława Napierałę. Koncepcję postaci świętego stworzył Czesław Dźwigaj, autor licznych pomników Ojca Świętego krakowski rzeźbiarz i profesor ASP. Na postumencie znajduje się herb papieski oraz słynny cytat papieski "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi".
Legnica
Leżajsk	2000	Marian Konieczny	Osobny artykuł: Pomnik Jana Pawła II w Leżajsku.
Licheń Stary			Osobny artykuł: Pomnik Jana Pawła II w Licheniu Starym.
Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski	1983	Jerzy Jarnuszkiewicz[30]	Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego
Ludźmierz
Lwówek Śląski	2014
Łęki Górne
Łowicz
Milicz, kościół pw. św. Andrzeja Boboli
Niegowić, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny			Pomnik w pierwszej parafii Karola Wojtyły
Nowy Sącz
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Olecku	17 października 2007[31]	Anna Drozd-Tutaj	Na tablicach znajdują się cytaty z przemówienia papieża Jana Pawła II podczas wizyty w Ełku 8.06.1999 roku.
Opatówek	2008		Pomnik Jana Pawła II w Opatówku został odsłonięty w dniu 16 października 2008 roku i poświęcony przez księdza Jana Ludwiczaka, dyrektora seminaryjnej biblioteki w Kaliszu. Monument został usytuowany obok kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa w Opatówku. Pomnik powstał dzięki staraniom księdza proboszcza miejscowej parafii Władysława Czamara i jego parafian.
Piekary Śląskie
Płock
Poznań, kościół św. Karola Boromeusza na Winogradach	2016
Prudnik, Plac Farny	2010	Marian Molenda[32]	Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego, naprzeciwko kościoła św. Michała Archanioła
Prudnik, kościół Miłosierdzia Bożego	2011		Pomnik z cokołem w stylu nagrobkowym ma ok. 3 m wysokości[33]
Racibórz
Radziechowy (k. Żywca)		Czesław Dźwigaj	Część stacji V Golgoty Beskidów
Rewal
Rokitno, bazylika Matki Bożej Rokitniańskiej
Rybnik
Sandomierz
Sanok, kościół Przemienienia Pańskiego	czerwiec 2011	Marek Maślaniec i Agnieszka Świerzowicz	Inicjatorem i donatorem był były prałat ks. Adam Sudoł. Odlewnikiem był Karol Badyna. Inskrypcja brzmi: Bł. Jan Paweł II, Papież. 1978-2005[potrzebny przypis]
Siedlce, Skwer im. Jana Pawła II
Starogard Gdański (kościół św. Mateusza)	2004[34]	Dariusz Syrkowski[34]
Starogard Gdański (kościół św. Wojciecha)
Suwałki
Szczecin
Szczepanów, bazylika św. Marii Magdaleny i św. Stanisława
Świebodzice
Święta Lipka, bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny		Krystyna Fałdyga-Solska i Bogusław Solski	Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego
Tarnowskie Góry	2006[35]	Artur Lubos[35]	Zakon Posługujących Chorym (Ojcowie Kamilianie)[35]
Tarnów	1981	Bronisław Chromy	Pierwszy pomnik w Polsce wykonany przez polskiego artystę. Ulokowany na starym mieście obok prezbiterium bazyliki.
Toruń	2007	Stanisław Radwański	Pomnik znajduje się w centrum miasta, na terenie Jordanek, u zbiegu Alei Jana Pawła II i Wałów gen. Władysława Sikorskiego.
Toruń	2014	Giennadij Jerszow	Pomnik Jana Pawła II znajduje się na terenie Radia Maryja. Ustawiony przez Fundację „Lux Veritatis” w 2014 roku.
Trzebnica, bazylika i sanktuarium sw. Jadwigi
Ustrzyki Dolne, kościół św. Józefa Robotnika	2020
Wadowice	2006	Maksymilian Biskupski[20]	Pomnik podobny do pomnika Jana Pawła II w Dukli[20].
Warszawa, ul. Ateńska
Warszawa, kościół Wszystkich Świętych
Włocławek
Wrocław, kościół św. Maurycego	2014	Stanisław Wysocki	Pomnik został uroczyście odsłonięty przez abp Józefa Kupnego 26 października 2014 r.
Wrocław, kościół św. Henryka
Zabawa, Sanktuarium bł. Karoliny Kózkówny
Zielona Góra	2006		Pomnik Jana Pawła II został poświęcony i odsłonięty 16 października 2006 roku. Stoi na palcu przy kościele Ducha Świętego przy ul. Bułgarskiej. Inicjatorem powstania pomnika było miasto Zielona Góra
Żyrardów

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Zobacz multimedia związane z tematem: Pomniki papieża Jana Pawła II

• Pomniki Jana Pawła II w Krakowie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wydawnictwa ciągłe i prasa

• Irena Grzesiuk-Olszewska, Pomniki Papieża Jana Pawła II w Polsce, „Życie Chrześcijańskie w Polsce” 1988, nr 10.
• Dorota Jarecka, Dlaczego większość pomników Papieża jest brzydka, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Angora” 2005, nr 19, s. 52-53.
• Dorota Jarecka, Pomnikowy wysyp, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Gazeta Wyborcza” 2005, nr 92, s. 18.
• Laudański Roman, Pomnik od ręki, czyli pomnikomania, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Gazeta Pomorska” 2005, nr 99, s. 7,28.
• Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Jana Pawła II, „Pro Patria” 2002, nr 2, s. 16-17, fot.
• Kazimierz S. Ożóg, Rzeźba jest trudna. O najciekawszych pomnikach Jana Pawła II, „Ethos” 2004, nr 3, s. 299-314, fot.
• Kazimierz S. Ożóg, Opowieści rzeźby, „Nawias” 2006, s. 98-107.
• Kazimierz S. Ożóg, Papież jak krasnal. Pomniki na rozdrożu, „Orońsko” 2005, nr 4, s. 52-55.
• Małgorzata Subotić, Wierni stawiają monumenty, „Rzeczpospolita” 2005, nr 84, s. 5.

Wydawnictwa zwarte i książkowe

• Michał Jagosz, Pomniki Jana Pawła II, [w:] Papież Słowianin - zwiastun nadziei, red. A. Dobroński, Toruń 2000.
• Janina Jaworska, Artyści Polscy o Papieżu, Kielce 1996.
• Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Papieża w polskich sanktuariach [w:] Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku, red. Joanna Lubos-Kozieł, Jerzy Gorzelik, Joanna Filipczyk i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 169-185.
• Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Jana Pawła II w Polsce w latach 1980-2005, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie 2007 (publikacja dostępna także na: ART-Dok).
• Kazimierz S. Ożóg, Pomniki Jana Pawła II – kilka problemów zjawiska [w:] Prolegomena. Materiały Spotkania Doktorantów Historyków Sztuki, Kraków 13-15 X 2003, Kraków 2005, s. 183-192.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Lista pomników Jana Pawła II wystawionych za jego życia. rilian.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-03)].
• Lista pomników Papieża na Świecie. rilian.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-03)].
• Pomniki wzniesione po śmierci Jana Pawła II. rilian.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-03)].
• Najwyższy pomnik Jana Pawła II - Polski Rekord Guinnessa