French
DeutschPremierzy Australii – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Obecny premier | |
.jpg) Anthony Albanese | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | |
| Pierwszy premier | |
| Obecny premier | |
| Obecny od | |
| Siedziba | |
| Strona internetowa | |
Premier Australii – de facto najważniejsze stanowisko we władzy wykonawczej na szczeblu federalnym w Australii, a także w całym systemie politycznym tego państwa. Formalnie premiera powołuje gubernator generalny Australii w imieniu króla Australii. W praktyce funkcję tę niemal automatycznie obejmuje lider partii lub koalicji mającej najwięcej miejsc w Izbie Reprezentantów. Niemal równocześnie gubernator generalny powołuje na wniosek premiera gabinet. W skład rządu wchodzą również ministrowie niższej rangi (struktura władzy wykonawczej jest w Australii w znacznej mierze wzorowana na rozwiązaniach brytyjskich).
Uprawnienia premiera obejmują tylko dziedziny będące w kompetencji władz federalnych. Każdy ze stanów Australii ma własny rząd, z osobnym premierem na czele (polska terminologia nie oddaje tej różnicy – w języku angielskim premier federalny to prime minister, a premier stanowy to premier).
Lista premierów[edytuj | edytuj kod]
| Osoba | Kadencja | Partia polityczna | |||
|---|---|---|---|---|---|
| # | Imię i nazwisko | Portret | Od | Do | |
| 1 | Edmund Barton (1849–1920) |  | 1 stycznia 1901 | 24 września 1903 | Partia Protekcjonistyczna |
| 2 | Alfred Deakin (1856–1919) |  | 24 września 1903 | 27 kwietnia 1904 | Partia Protekcjonistyczna |
| 3 | Chris Watson (1867–1941) |  | 27 kwietnia 1904 | 18 sierpnia 1904 | Australijska Partia Pracy |
| 4 | George Reid (1845–1918) |  | 18 sierpnia 1904 | 5 lipca 1905 | Partia Wolnego Handlu |
| (2) | Alfred Deakin (1856–1919) | | 5 lipca 1905 | 13 listopada 1908 | Partia Protekcjonistyczna |
| 5 | Andrew Fisher (1862–1928) |  | 13 listopada 1908 | 2 czerwca 1909 | Australijska Partia Pracy |
| (2) | Alfred Deakin (1856–1919) | | 2 czerwca 1909 | 29 kwietnia 1910 | Związkowa Partia Liberalna |
| (5) | Andrew Fisher (1862–1928) | | 29 kwietnia 1910 | 24 czerwca 1913 | Australijska Partia Pracy |
| 6 | Joseph Cook (1860–1947) |  | 24 czerwca 1913 | 17 września 1914 | Związkowa Partia Liberalna |
| (5) | Andrew Fisher (1862–1928) | | 17 września 1914 | 27 października 1915 | Australijska Partia Pracy |
| Billy Hughes (1862–1952) |  | 27 października 1915 | 14 listopada 1916 | Australijska Partia Pracy | |
| 7 | Billy Hughes (1862–1952) | | 14 listopada 1916 | 17 lutego 1917 | Narodowa Partia Pracy |
| Billy Hughes (1862–1952) | | 17 lutego 1917 | 9 lutego 1923 | Nacjonalistyczna Partia Australii | |
| 8 | Stanley Bruce (1883–1967) |  | 9 lutego 1923 | 22 października 1929 | Nacjonalistyczna Partia Australii |
| 9 | James Scullin (1876–1953) |  | 22 października 1929 | 6 stycznia 1932 | Australijska Partia Pracy |
| 10 | Joseph Lyons (1879–1939) |  | 6 stycznia 1932 | 7 kwietnia 1939† | Partia Zjednoczonej Australii |
| 11 | Sir Earle Page (1880–1961) |  | 7 kwietnia 1939 | 26 kwietnia 1939 | Narodowa Partia Australii |
| 12 | Robert Menzies (1894–1978) |  | 26 kwietnia 1939 | 28 sierpnia 1941 | Partia Zjednoczonej Australii |
| 13 | Arthur Fadden (1894–1973) |  | 28 sierpnia 1941 | 7 października 1941 | Narodowa Partia Australii |
| 14 | John Curtin (1885–1945) |  | 7 października 1941 | 5 lipca 1945† | Australijska Partia Pracy |
| 15 | Frank Forde (1890–1983) |  | 6 lipca 1945 | 13 lipca 1945 | Australijska Partia Pracy |
| 16 | Ben Chifley (1885–1951) |  | 13 lipca 1945 | 19 grudnia 1949 | Australijska Partia Pracy |
| (12) | Sir Robert Menzies (1894–1978) | | 19 grudnia 1949 | 26 stycznia 1966 | Liberalna Partia Australii |
| 17 | Harold Holt (1908–1967) |  | 26 stycznia 1966 | 19 grudnia 1967† | Liberalna Partia Australii |
| 18 | John McEwen (1900–1980) |  | 19 grudnia 1967 | 10 stycznia 1968 | Narodowa Partia Australii |
| 19 | John Gorton (1911–2002) |  | 10 stycznia 1968 | 10 marca 1971 | Liberalna Partia Australii |
| 20 | William McMahon (1908–1988) |  | 10 marca 1971 | 5 grudnia 1972 | Liberalna Partia Australii |
| 21 | Gough Whitlam (1916–2014) |  | 5 grudnia 1972 | 11 listopada 1975 | Australijska Partia Pracy |
| 22 | Malcolm Fraser (1930–2015) | .jpg) | 11 listopada 1975 | 11 marca 1983 | Liberalna Partia Australii |
| 23 | Bob Hawke (1929–2019) |  | 11 marca 1983 | 20 grudnia 1991 | Australijska Partia Pracy |
| 24 | Paul Keating (1944–) |  | 20 grudnia 1991 | 11 marca 1996 | Australijska Partia Pracy |
| 25 | John Howard (1939–) |  | 11 marca 1996 | 3 grudnia 2007 | Liberalna Partia Australii |
| 26 | Kevin Rudd (1957–) | .jpg) | 3 grudnia 2007 | 24 czerwca 2010 | Australijska Partia Pracy |
| 27 | Julia Gillard (1961– ) |  | 24 czerwca 2010 | 27 czerwca 2013 | Australijska Partia Pracy |
| (26) | Kevin Rudd (1957–) | | 27 czerwca 2013 | 18 września 2013 | Australijska Partia Pracy |
| 28 | Tony Abbott (1957–) |  | 18 września 2013 | 15 września 2015 | Liberalna Partia Australii |
| 29 | Malcolm Turnbull (1954–) |  | 15 września 2015 | 24 sierpnia 2018 | Liberalna Partia Australii |
| 30 | Scott Morrison (1968–) | .jpg) | 24 sierpnia 2018 | 23 maja 2022 | Liberalna Partia Australii |
| 31 | Anthony Albanese (1963–) | | 23 maja 2022 | nadal | Australijska Partia Pracy |
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]